در یک‌قدمی جنگ هسته‌ای
در یک‌قدمی جنگ هسته‌ای
دو روز قبل «جو بایدن» رییس‌جمهور ایالات متحده دستوری را امضا کرد که برابر آن ارتش اوکراین می‌تواند از سلاح‌های پیشرفته ارسالی آمریکا در حمله به خاک روسیه استفاده کند.

برای تبیین بهتر موضوع لازم است یادآور شویم که کشورهای اروپایی و آمریکا که در کنار اوکراین هستند و از این کشور در برابر تجاوز روسیه که در ۵ اسفند ۱۴۰۰ آغاز شد، با ارسال سلاح حمایت کردند اما اوکراین اجازه داشت از این تسلیحات تنها برای دفاع در برابر حملات روسیه به خاک خود استفاده کند.

احتمالاً در آن ایام این حمایت‌ها هم با هدف نوعی بازدارندگی آغاز شده بود تا روسیه طمع حمله به بخش‌های بیشتری از خاک اروپا نکند و هم با هدف کمک مستقیم به ارتش اوکراین صورت گرفت تا مسکو نتواند به آسانی و طی چند هفته، خاک اوکراین را تصرف کند اما اجازه ندادن به کی‌یف برای حمله از این سلاح‌ها در داخل خاک روسیه نیز با هدف عدم تحریک مسکو انجام شده بود.

با دستور اخیر جو بایدن که ممنوعیت استفاده از این سلاح‌ها در خاک روسیه را لغو کرد، نگرانی از احتمال واکنش‌های تند مسکو بالا گرفت ازجمله این‌که یکی از مقامات روسیه مدعی شد این اقدام آمریکا به معنای ورود مستقیم به جنگ اوکراین است از این منظر که به دلیل پیچیدگی این تجهیزات، نظامیان اوکراین تخصص استفاده از این جنگ‌افزارها را ندارند و آمریکا و ناتو حتماً افسران متخصص خود را به همراه این سلاح‌ها به اوکراین می‌فرستد و معنای این کار یعنی ورود مستقیم به جنگ است.

در تلافی این اقدام جو بایدن، روز گذشته ولادیمیر پوتین فرمانی را به امضا رساند که می‌تواند هشداری عملی در برابر دستور رییس‌جمهور آمریکا باشد و زمینه را برای گسترش جنگی فراگیر مهیا سازد.

رییس‌جمهوری روسیه فرمانی را به امضا رساند که به‌موجب آن، مسکو از این پس اجازه خواهد داشت تا علیه «یک کشور غیرهسته‌ای» به شرط این‌که آن کشور از حمایت قدرت‌های هسته‌ای برخوردار شده باشد، از تسلیحات هسته‌ای خود استفاده کند.

این تصمیم با هزارمین روز از تجاوز روسیه به اوکراین مصادف است و یک روز پس از موافقت واشنگتن برای استفاده کی‌یف از موشک‌های دوربرد آمریکایی علیه تأسیسات نظامی روسیه در خاک روسیه گرفته می‌شود. کرملین پیش‌تر اعلام کرده بود تغییراتی در دکترین هسته‌ای روسیه تنظیم شده و در صورت لزوم رسمیت خواهد یافت. این اظهارات نگرانی مسکو در مورد تصمیم اخیر آمریکا در مورد حملات موشکی از اوکراین را نشان می‌دهد، نگرانی‌ای که باید جدی گرفته شود.

ولادیمیر پوتین همچنین گفته بود مجوز غرب در مورد استفاده کی‌یف از موشک‌های دوربرد به معنای «مشارکت مستقیم کشورهای ناتو، ایالات متحده و کشورهای اروپایی در جنگ اوکراین» است، چرا که عملاً زیرساخت‌های نظامی و پرسنل ناتو در هدف‌گیری و شلیک موشک‌های یاد‌شده دخیل خواهند بود.

هرچند تصمیم جو بایدن پس از رایزنی‌های چندین ماهه ولودیمیر زلنسکی، رییس‌جمهوری اوکراین برای استفاده از سلاح‌های آمریکایی برای حمله به سایت‌های نظامی روسیه در اعماق خاک روسیه اتخاذ شد اما برخی تحلیل‌گران بر این باور هستند که اقدام واشنگتن درحقیقت واکنشی به حضور مستقیم نظامیان کره شمالی در تجاوز روسیه به اوکراین است.

همچنین برخی ارزیابی‌ها نیز نشان از آن دارد که جو بایدن در صدور این دستور نگاهی به دونالد ترامپ نیز داشت که همواره ادعا می‌کند هر دو جنگ غزه و اوکراین را به صلح می‌رساند.

امروز و برابر این دستور، رابطه دولت فعلی آمریکا با متحدان اروپایی‌اش تقویت شد از این منظر که انگلستان، فرانسه، آلمان و دیگر کشورهای اروپایی، اوکراین را پاره‌ای از خاک اتحادیه اروپایی می‌دانند و حمله روسیه به خاک این اتحادیه، اگر پاسخ قاطعی دریافت نکند، ممکن است دامنه آن به دیگر کشورهای قاره سبز کشیده شود و برای نخستین بار از جنگ دوم جهانی به این سو، اروپا را ناامن کند.

ترامپ پس از آن‌که به‌عنوان رییس‌جمهور بعدی وارد کاخ سفید شد، باید درخصوص این دستور، تصمیم بگیرد. اگر آن را لغو کند که شرکای اروپایی کاخ سفید از وی فاصله خواهند گرفت و اگر آن را تأیید کند و به ارسال سلاح ادامه دهد، مورد غضب کرملین قرار خواهد گرفت و احتمالاً باید آن را مسکوت بگذارد و در عمل ارسال سلاح‌های پیش‌رفته به اوکراین را محدود کند.

گفتنی است روسیه جنگ خود در اوکراین را یک «عملیات ویژه نظامی» می‌خواند، در حالی که کی‌یف و متحدان غربی‌اش آن را یک «غصب سرزمینی بی‌دلیل و اقدامی امپریالیستی» می‌نامند. از نظر عُرف روابط بین‌الملل و برابر قوانین سازمان ملل نیز اقدام روسیه یک تجاوز آشکار است و هیچ توجیهی نمی‌توان برای آن تراشید.