آنچه که بورس را رونق بخشیده دستکاری بازار سهام از سوی دولت است که سودگران بازارهای موازی زودبازده مانند سکه و طلا، ارز و مسکن را برای ورود به تالار بورس تحریک کرده است. دولت از آغاز سال جدید برای تحریک بازار نخست ۱۰ درصد سهام شستا (شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی) را عرضه […]
آنچه که بورس را رونق بخشیده دستکاری بازار سهام از سوی دولت است که سودگران بازارهای موازی زودبازده مانند سکه و طلا، ارز و مسکن را برای ورود به تالار بورس تحریک کرده است.
دولت از آغاز سال جدید برای تحریک بازار نخست ۱۰ درصد سهام شستا (شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی) را عرضه کرد. عرضه سهام صندوق‌های قابل معامله در دستور کار قرار داد. رئیس جمهور دستور داده عرضه سهام شرکت‌های بزرگ بیشتر شود. هیئت وزیران واگذاری سهام قابل معامله صندوق‌های سرمایه‌گذاری را تصویب کرده است. ۱۴ اردیبهشت قرار است در نخستین مرحله سهام بانک ملت، بانک تجارت، بانک صادرات و بیمه اتکایی امین و بیمه البرز عرضه شود. در مرحله بعدی هم سهام «صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله خودروسازی و صنایع فلزی» شامل باقیمانده سهام متعلق به دولت یا شرکت‌های دولتی در شرکت‌های ایران‌خودرو، سایپا، ملی صنایع مس ایران و فولاد مبارکه با تخفیف ۲۵ درصدی عرضه خواهد شد تا نوبت به سهام قابل واگذاری «صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله صنایع پالایش نفت و پتروشیمی» که باقیمانده سهام متعلق به دولت یا شرکت‌های دولتی در صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس، پالایش نفت تبریز، پالایش نفت بندرعباس، پالایش نفت اصفهان و پالایش نفت تهران را در برمی‌گیرد، برسد.
در همین راستا مدیرعامل صندوق ذخیره فرهنگیان در حالی که رسیدگی به پرونده فساد مالی و اختلاس در آن همچنان ادامه دارد، از آماده شدن شرکت‌های این مجموعه برای عرضه در بورس و فرابورس خبر داد.
دولت برای تحریک بیشتر بازار سهام عدالت را هم بی‌نصیب نگذاشت. شامگاه سه‌شنبه رهبر جمهوری اسلامی با درخواست حسن روحانی برای «آزادسازی» و «عرضه» سهام عدالت در بورس موافقت کرد و به دولت دستور داد تا هرچه سریعتر آیین‌نامه و مقررات لازم برای قیمت‌گذاری و عرضه سهام عدالت در بورس را فراهم کند. سازمان خصوصی‌سازی ایران برای فراهم کردن شرایط عرضه سهام عدالت سامانه اینترنتی را برای صاحبان سهام عدالت آماده کرد تا آنها مشخص کنند خودشان مدیریت سهام را برعهده می‌گیرند یا آن را به شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام بسپارند. به گفته علیرضا صالح، رئیس سازمان خصوصی‌سازی دارندگان سهام عدالت از سهام ۳۶ شرکت بورسی و ۱۴ شرکت غیربورسی برخوردار خواهند شد و یک ماه برای نام‌نویسی در سامانه فرصت دارند.
منتقدان دولت تحریک بازار بورس را زیان‌آور می‌دانند. فرشاد مومنی، اقتصاددان نهادگرا نسبت به پیامدهای ضد تولید و رانتی دستکاری بازار سهام هشدار داده و گفته که دولت می‌خواهد کسری بودجه را به این شیوه جبران کند.
احسان سلطانی، دیگر کارشناس اقتصاد منتقد دولت هم رشد حبابی شرکت‌های بورسی و بزرگ را کودتا اقتصادی ضد شرکت‌های خرد و کوچک توصیف کرده است.
پیش از این هنگامی که بورس هنوز رکوردهای پیاپی از خود به جای نگذاشته بود، علی‌اکبر عرب مازار از دیگر منتقدان سیاست‌های اقتصادی دولت رشد بازار را حبابی و ترکیدن حباب را قریب‌الوقوع دانسته بود.
دولت اما بدون توجه به این هشدارها می‌خواهد با واگذاری سهامش در صندوق‌ها و شرکت‌ها پروژه «کوچک‌سازی» دولت را تا آنجا که امکان دارد، با سرعت بیشتری اجرا کند. اسحاق جهانگیری، معاون اول حسن روحانی دو سال پیش در سفر به اهواز، سال ۱۳۹۹ را سالی دانسته بود که باید شرکت‌های قابل واگذاری به صورت کامل خصوصی شوند.
حالا تحریم و رکود اقتصادی، کاهش درآمدهای نفتی و بحران کمبود منابع مالی، کسری بودجه دولت که پیش‌بینی میشود به ۱۵۰ هزار میلیارد تومان بالغ شود، ناتوانی دولت در تامین بودجه عمومی و عمرانی و سپس ویروس کرونا و پیامدهای آن برای دولت به یک «فرصت ایده‌آل» برای پیشبرد سیاست‌های اقتصادی که در قانون بودجه و برنامه توسعه پنج ساله نیز آمده، تبدیل شده است تا با اجرای الگوی شوک درمانی هم کسری بودجه را جبران کند و هم پروژه خصوصی‌سازی ناتمام را تا پایان سال به آخر برساند.
