منحنی تحولات بازار سرمایه آینه تمام قدی است که مقابل اقتصاد یک کشور قرار می گیرد. فراز و نشیب در تمام بورسهای جهان، بزرگ و کوچک، یک رویداد طبیعی و برآمده از ذات سرمایه و تجارت و متناسب با اصل عرضه و تقاضا به حساب می آید. اما نکته مهم و قابل بحث و تحمل، […]
منحنی تحولات بازار سرمایه آینه تمام قدی است که مقابل اقتصاد یک کشور قرار می گیرد. فراز و نشیب در تمام بورسهای جهان، بزرگ و کوچک، یک رویداد طبیعی و برآمده از ذات سرمایه و تجارت و متناسب با اصل عرضه و تقاضا به حساب می آید. اما نکته مهم و قابل بحث و تحمل، این است که تحولات منحنی بازار سرمایه باید با شرایط، امکانات، ساختار و توان بالقوه و بالفعل تناسب داشته باشد و نه اینکه در جدول بورس یک کشور، یک روزه شاخص ها آنچنان رشد کنند که به رکوردی باورنکردنی برسند و چند روز بعد بدون اینکه هیچ اتفاق خاصی در اقتصاد رخ داده باشد، به سقوطی وحشتناک و سرمایه برانداز بدل شود. بدون تردید در بررسی تحولات منحنی بورس در هر کشوری جدا از عوامل اقتصادی، رویدادها و معادلات سیاسی، اجتماعی آشکار و پنهان در داخل و خارج هم سهم خود را دارد. تحولات بورس تهران نیز از این قائده به دور نیست و به عنوان شاخص اقتصاد کشور در موارد زیادی خارج و فارغ از واقعیتهای میدانی اقتصادی و آمارهای اغراقآمیز به عوامل آشکار و پنهانی بستگی دارد که برآیند آنها به ضرر اقتصاد کشور و سرمایه‌گذاران حقیقی و به سود حقوقی‌ها تمام خواهد شد.
دیروز سه‌شنبه سیاه بورس تهران بود و آب شدن ۴۰ هزار میلیارد تومان سرمایه مردم در عرض فقط ۴ ساعت از خاطر سهامداران پاک نخواهد شد.
آنهایی هم که مسئول حمایت از بازار در چنین مواردی هستند و بابت این کار هم منابع کافی دارند و هم حقوق خوبی دریافت می‌کنند، خود را به خواب زدند و بعد از تایم بازار بیدار شدند؛ حقوقی‌ها انگار دستور داشتند تا خرخره صف فروش بچینند و آخر کار هم تقصیرها گردن سهامداران تازه وارد بی‌نوایی افتاد که از شوک این ریزش نای تکان خوردن نداشتند.
اما ای کاش عرضه‌کنندگان بزرگ بازار شهامت داشتند و می‌گفتند پشت پرده چه خبر است که هربار رئیس پاستور از رونق بورس سخن می گوید فردا بازار رنگ خون می‌گیرد! دیروز اهالی بازار توان تفکیک سهم‌ها را از دست داده و برای رهایی از زیان بیشتر در جریانی دسته‌جمعی تن به حراج سهام خود دادهاند. به گزارش بورس نیوز، درحالی‌که قریب به‌اتفاق فعالان بازار انتظار نداشتند در آستانه انتشار صورت‌های مالی ۶ ماهه شرکت‌ها، شاهد افت و ریزش سنگین بازار باشند، ولی متأسفانه این سقوط سنگین و بی‌سابقه در معاملات رخ داد تا به تعبیری دیروز را «سه‌شنبه سیاه بورس»، شناسایی و عنوان کنند. البته پیش‌ازاین، بسیاری از تکنیکالیست‌ها و تحلیلگران خبره بنیادی، از احتمال قوی افت و ریزش بازار خبر داده بوده بودند، ولی در بازار گرم و داغ این روز‌های بورس، گوش کسی به این هشدار‌ها بدهکار نبود.
از طرفی، انتشار یک خبر ناموثق و یا شایعه، دلیل اصلی ریزش بازار از سوی عده‌ای از فعالان بازار عنوان‌شده است. خبری با این مضمون که دولت کلیه اطلاعات سهامداران را از سازمان گرفته و در سال آینده، برای معامله گران و سهامداران از ابتدای سال جاری، مالیات بر عایدی سرمایه اخذ خواهد شد. (این موضوع فقط در حد شایعه مطرح‌شده و رسمیت ندارد)
ریزش ۱۱ هزار واحدی
در معاملات دیروز شاهد ریزش سنگین بازار بودیم و شاخص کل بورس تهران یکی از سهمگین‌ترین افت‌های خود را در سال جاری تجربه کرد. به‌طوری‌که نزدیک به ۹۰ درصد نمادهای بورسی در جریان معاملات دیروز در دامنه منفی قیمت معامله شدند و همزمان، شدت مرعوب‌کننده عرضه‌ها در نماد ۷۵ درصد بنگاه‌های بورسی به تشکیل صف فروش انجامید. این هجوم دسته‌جمعی برای فروش و خروج از جریان معاملات در حالی رخ داد که متغیر‌های بنیادی – چه از سوی شرکت‌ها، چه بازار ارز و چه بازار جهانی – هنوز سیگنال منفی ارسال نکرده است. به نظر می‌رسد فعالان بازار از تداوم ریزش قیمت‌ها بیشتر می‌هراسند و همراه با هیجان عمومی حاکم بر بازار در پی نجات سرمایه خود از زیان بیشتر هستند؛ لذا چرخه معیوب هیجان در بورس تهران، روز گذشته به شکل ریزش فراگیر قیمت‌ها خودنمایی کرد و شاخص کل دریکی از شدیدترین افت‌های خود در سال جاری، بیش از ۳.۴ درصد ریخت و بدترین عملکرد خود را از اردیبهشت‌ماه امسال رقم زد. کاهش آخرین قیمت سهام ۹۷ درصد از کل شرکت‌های بورسی (۳۱۵ نماد از ۳۲۵ نماد) و همچنین، شکل‌گیری صف فروشی به ارزش ۷۰۰ میلیارد تومان در حدود ۷۵ درصد از کل نماد‌ها به‌خوبی گویای آرایش هیجانی بازیگران بورسی در معاملات امروز است.
برآیند این رفتار در ریزش نزدیک به ۱۱ هزار واحدی شاخص کل و عقب‌گرد به کمترین سطح از ابتدای پاییز نمایان شد.
با حجم فزاینده فشار فروش‌ها حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان از سرمایه‌های سهامداران دود شد و به هوا رفت. جالب این است که تمام نماد‌ها فشار یکسانی را تحمل می‌کنند و از حیث شدت افت قیمت باهم برابرند و دیگر بین سهم‌های اصطلاحاً بنیادی و سهم‌های غیر بنیادی تفاوتی مشاهده نمی‌شود و همه باهم تحت‌فشار بی‌رحمانه عرضه هستند. حتی اخباری که پیش‌ازاین می‌توانست قیمت یک سهم را تا سقف مجاز روزانه تقویت کند، از سهام دست‌گیری نمی‌کند و سیلاب عرضه‌ها بر دوش شاخص سنگینی می‌کند.
افق‌های بسته سهامداری
طی این روزها شاهد حرکت زیگزاگی و افت‌وخیزهای متلاطم قیمت در عموم سهم‌ها بوده‌ایم. درواقع، نوعی پوست‌اندازی در بازار و مهاجرت بخشی از نقدینگی به سمت گروه‌های اصطلاحاً بنیادی بازار رقم خورد و خود را درروند حرکتی شاخص کل و شاخص هم‌وزن نشان داد. اما دیروز قیمت همه سهم‌ها یکدست باهم سقوط کردند.
به نظر می‌رسد که اهالی بازار توان تفکیک سهم‌ها را ازدست‌داده و برای رهایی از زیان بیشتر در جریانی دسته‌جمعی تن به حراج سهام خود دادهاند.
افق‌های کوتاه سهامداری و تلاش برای کسب سود از خریدوفروش روزانه باعث شده تا میزان افت قیمت به حداکثر برسد. فاصله چشمگیر نقاط شروع و پایان شاخص به‌خوبی از سیطره نگاه کوتاه‌مدت حکایت دارد که در نحوه سفارشگذاریها در طول معاملات هم نمایان شده است. شروع مثبت شاخص کل در دادوستد‌های دیروز و سفارش‌هایی که رفته‌رفته با نگاه با روند عمومی روی قیمت‌های پایین‌تر گذاشته شدند و شاخص را به پایین‌تر حد خود از ابتدای پاییز تنزل داد، نشان می‌دهد که جای تحلیل عمیقاً در بازار خالی است و تصمیمات به دام روندهای روزانه افتاده و قدرت پیش‌بینی آینده میان‌مدت را عجالتاً ازدست‌داده است.
فروشندگان پشیمان خواهند شد
مدیرعامل کارگزاری بهین پویا گفت: معتقدم افت قیمت‌ها اصلاح در بازار بوده و سهامداران از رفتارهای هیجانی بپرهیزند چراکه با تاکید رئیس‌جمهور بر رونق بازار سرمایه و همچنین ورود نقدینگی جدید به بازار، جایی برای نگرانی نیست.
نادر جزایری در خصوص وضعیت بازار بیان کرد: با توجه به شرایط مثبتی که بر بازار حاکم بوده، اصلاح و افت قیمت هم طبیعی است؛ ولی وضعیت فعلی بازار و فشار فروش ها عمدتا هیجانی است.
وی افزود: معتقدم افت قیمت ها اصلاح است و بهتر است سهامداران از رفتارهای هیجانی بپرهیزند. با در نظر گرفتن اوضاع سیاسی و چشم انداز مثبت ناشی از کاهش ریسک های سیاسی و میانجیگری رییس جمهور روسیه و نخست وزیر پاکستان و همچنین تاکید رییس جمهور آقای روحانی بر رونق بازار سرمایه و بورس تهران و نیز ورود نقدینگی جدید به بازار، جایی برای نگرانی نیست. به نظر می رسد فشار عرضه ها در نمادهای پتروشیمی، دلیل ریزش بازار بود.
این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: در یکی دو هفته اخیر، قیمت ها تا حدی اصلاح داشته و صف های فروش ماندگار نیست. فروشندگان دیروز احتمالا به زودی پشیمان خواهند شد. جذابیت بازار سرمایه به همین هیجان ها و روندهای مثبت و منفی است و بازیگران با تجربه، منفی ها را فرصتی برای بررسی و خرید پلکانی می دانند. وی در توصیه به سهامداران گفت: منفی های بازار می تواند فرصتی برای خرید پلکانی سهم ها باشد. سهم های گروه خودرویی و تجهیزاتی و همچنین سهم های مناسب بازار پایه، گزینه مناسبی برای سرمایه گذاری خواهد بود.
درس عبرتی برای سهامداران
منفی شدید دیروز بازار، درس بزرگی برای فعالان بازار بود تا سرمایه‌گذاران با دقت بیشتری اقدام به سرمایه‌گذاری کنند.
شوک ریزش بعضی سهامداران را کلافه کرده و از ترس ریزش بیشتر در صف‌های فروش برای فروش سهم‌های خود سر و دست می‌شکستند. مهدی طحانی کارشناس بازار سرمایه در خصوص وضعیت بازار بیان کرد: بازار سرمایه در حال حاضر دو نوع سهم و دو نوع سهامدار دارد.
وی ادامه داد: نوع اول سهم‌ها، سهم‌هایی است که در یک سال اخیر رشد چند صددرصدی داشته و قیمت بسیاری از سهم‌هایی که رشد قیمت چند برابری داشته، به بیش از ارزش ذاتی رسیده و ریزش آنها قابل پیش‌بینی بوده و نوع دوم سهم‌ها، سهم شرکت‌هایی هستند که اصطلاحاً سهم‌های بنیادی نامیده می‌شوند، نسبت به سایر سهم‌ها رشد کمتری داشته و بنابراین در روز‌های منفی بازار هم، افت کمتری متحمل شده و فشار فروش کمتری هم داشته‌اند.
طحانی افزود: نوع اول سهامداران، سهامداران کم‌تجربه‌ای هستند که دانش کافی نداشته و از سفته‌بازان تبعیت می‌کنند و بر اساس سیگنال برخی کانال‌های غیررسمی و شایعات گروه‌ها خرید می‌کنند.
این کارشناس بازار سرمایه در پایان خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد نگهداری سهم‌های بنیادی منطقی بوده و حتی در منفی‌ها می‌توان اقدام به خرید کرد.
