«روزنه‌گشایی» در اروپا
«روزنه‌گشایی» در اروپا
هر کسی که با بنیان‌های اقتصاد کلان و همچنین نظم و نظام امروز جهان مختصری آشنا باشد نیک می‌داند که دولت چهاردهم قبل از هر کاری باید روابط خود را در مناسبات جهانی و منطقه‌ای تنظیم کند و برای این کار هم قبل از هر چیزی احیای «برجام» و ترمیم رابطه با اروپا در گام نخست و آمریکا در گام بعدی، باید در اولویت باشد.

نظم و نظام حاکم بر جهان عادلانه نیست و مناسبتی با اخلاق ندارد اما واقعیت است و هر کشوری که موفق نشود جایگاهی مشخص برای خود در آن تعریف کند، ناخواسته مچاله خواهد شد و نمونه شناخته‌شده چنین نگرش در جهان «کره شمالی» است که تقریباً هیچ رابطه و مناسبتی با اقتصاد جهانی ندارد و وضعیت آن نیز بر همه روشن است، کشوری که قاطبه مردمش در فقر و فلاکت و همچنین در بستری از استبداد زندگی می‌کنند و آزادی اطلاعات و حق و حقوق شهروندی در این کشور محلی از اعراب ندارد اما تا جایی‌که رهبرانش بخواهند برای سلاح‌های کشتارجمعی هزینه می‌کند تا به سطحی قابل‌اطمینان از بازدارندگی برسد.
تردیدی نداریم که هیچ حزب سیاسی یا هیچ یک از رجال تأثیرگذار قصدی ندارند کشور را مانند کره شمالی کنند و برعکس تمایل بسیاری وجود دارد که مناسبات اقتصادی کشور هم با اروپا و هم با حوزه شرق و کشورهای جنوب جهان و حتی با آمریکا خوب باشد، مشخصاً به این دلیل که ایران کشوری درحال توسعه تعریف می‌شود و نیاز دارد منابع و سرمایه‌هایی چون نفت و گاز خود را به فروش برساند و بسیاری از اقلام مصرفی خود را وارد کشور کند و به همین دلیل نمی‌تواند با جهان قطع رابطه کند.
قطع یا کاهش رابطه سیاسی با کشورهای شمال یا جنوب جهان، چندین برابر بر اقتصاد کشور آسیب وارد کرده و ادامه این وضعیت، ممکن است فاجعه‌بار باشد و نخستین برگ مأموریت عراقچی اقدامی هوشمندانه برای جلوگیری از این فاجعه است.
امروز مناسبات اقتصادی ایران با بسیاری از کشورها مطلوب است و تنها طی چند سال اخیر ارتباط تهران با اروپا و همچنین آمریکا و کانادا همواره دستخوش ناملایمات سیاسی بوده است و بهتر است این رویکرد نیز در دولت مسعود پزشکیان اصلاح شود.
وعده‌های مکرر مسعود پزشکیان مبنی بر باز کردن باب مذاکره و تفاهم با جهان در ایام انتخابات از یک‌سو و رأی قابل‌توجه به سیدعباس عراقچی معاون محمدجواد ظریف و از کسانی‌که در مذاکرات برجام در دولت حسن روحانی حضور داشت، امید تحول‌خواهان، اصلاح‌طلبان و همچنین اصولگرایان میانه‌رو را افزایش داد و شاهد بودیم روز گذشته وزیر امور خارجه دولت چهاردهم هم با «جوزف بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا صحبت کرد و هم میزبان تماس تلفنی «آنالنا بربوک» وزیر امور خارجه آلمان بود و هر سه تن در این مذاکرات بر ضرورت نزدیکی بیشتر تهران با اتحادیه اروپا، پرهیز از تنش و تعامل جدید تأکید کردند.
نزدیکی جمهوری اسلامی ایران به اتحادیه اروپا از این منظر مبارک است که احتمال رأی‌آوردن ترامپ در انتخابات ۱۵ آبان آمریکا بالا است و تهران می‌تواند با نزدیکی به اروپا و با کمک گرفتن از این جبهه بزرگ سیاسی، مواضع تند ترامپ را تعدیل کند و مانع از بالارفتن سطح تنش بین تهران و واشنگتن شود.
این رویکرد جدید همچنین در مجلس نیز موافقان بسیاری دارد ازجمله «مجتبی ذوالنوری» نماینده قم بود که روزی در دولت حسن روحانی، اقدام به آتش‌زدن برجام در صحن مجلس کرده بود، امروز تغییر رویه داده است و از مذاکرات برجام دفاع می‌کند.
نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی ضمن اعلام حمایت از برجام گفت: این‌که مذاکرات برجام به جریان بیفتد یا خیر، یک تصمیم فراقوه‌ای است، در اختیار یک مقام، جایگاه و دستگاه نیست بلکه دستگاه‌های مختلف نظیر شورای عالی امنیت ملی و روسای سه قوه نظر دارند، لذا هر نظری که دستگاه‌های مختلف با وفاق و اجماع به آن برسند، ما از آن حمایت می‌کنیم، به این ترتیب که اگر آن نظر ادامه مذاکرات باشد، حمایت می‌کنیم، توقف مذاکرات باشد، حمایت می‌کنیم و احیای برجام هم باشد حمایت می‌کنیم، در مجموع تصمیم، تصمیمِ نظام و جمع است.
همه شرایط حکایت از آن دارد که تهران عزم خود را جزم کرده است در داخل به تندورها نه بگوید و مسیر سیاست‌ورزی را بر ریل عقلانیت پیش ببرد که اتفاق مبارکی است هرچند یک مانع بزرگ در بیرون از کشور وجود دارد و آن این است که تمایل آمریکا چه میزان است و همچنین کشورهای اروپایی تا چه اندازه حاضرند به‌خاطر تهران از کدخدای خود فاصله بگیرند و مسیرهای دیپلماتیک را باز کنند مراودات تجاری با تهران را که امروز به پایین‌ترین حد خود رسیده است، افزایش دهند.
پاسخ این سوال را باید در هنرمندی سیدعباس عراقچی و تیم مذاکرات دولت چهاردهم و همراهی و حمایت نهادهای دیگر طی هفته‌های آینده دید.