جمله ـ گروه اقتصاد: آخرین گزارش های مرکز آمار ایران چندان خوشایند ملت و دولت نیست، زیرا نشان می دهد دولت در وعده هایش موفق نبوده و ملت نیز ناچار شده اند برای سیر کردن شکم خود از بسیاری هزینه های ضروری کوتاه بیایند. دامنه تغییرات نرخ تورم سالانه در آبان ۱۴۰۱ برای دهک‌های مختلف […]
جمله ـ گروه اقتصاد: آخرین گزارش های مرکز آمار ایران چندان خوشایند ملت و دولت نیست، زیرا نشان می دهد دولت در وعده هایش موفق نبوده و ملت نیز ناچار شده اند برای سیر کردن شکم خود از بسیاری هزینه های ضروری
کوتاه بیایند.
دامنه تغییرات نرخ تورم سالانه در آبان ۱۴۰۱ برای دهک‌های مختلف هزینه‌ای متفاوت است و همچنان ناترازی در اقتصاد مصرفی خانوار و حرکت الاکلنگی تورم در میان فقیرترین ها و ثروتمندترین ها را نشان می دهد. این عدد برای دهک دهم ٤١,٧درصد و برای دهک اول ۵۰٫۲درصد است. یعنی ثروتمندان با فاصله ای معنادار از فقرا تورم بیشتری را تجربه کرده اند که البته این به معنای تورم پایین در دهک های کم برخوردار نیست، بلکه متوسط ۴۲ درصدی تورم برای این گروه از جامعه به خودی خود ترسناک است. برای پی بردن به میزان دشواری کار برای خانوارهای فقیر ایرانی کافی است تورم ۴۲ درصدی این گروه در ایران را با تورم ۳ درصدی همین گروه در کشوری مثل ژاپن قیاس کنید که برخلاف ایران از نفت نیز بی بهره است و مدام باید برای مقابله با بلایای طبیعی هزینه کند.
آمارهای مرکز آمار در آبان نشان می دهد که در گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات»، بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه قبل مربوط به گروه «میوه و خشکبار» و «سبزیجات» به خصوص گوجه‌فرنگی و پیاز بوده است. این تورم آنقدر سنگین است که کاهش ۳واحد درصدی تورم نقطه ای همین گروه را زیر سایه خود پنهان کرده و اجازه نداده است این کنترل قیمت که بارها توسط دولت به عنوان دستاورد اعلام شده به چشم مردم بیاید. در واقع این کیک آنقدر بزرگ است که اگر تکه ای از آن بریده شود با چشم غیرمسلح تغییری در آن احساس نمی شود.
موفقیت دولت در کاهش تورم نقطه ای
رسیدن تورم نقطه ای گروه خوراکی ها و آشامیدنی ها به ۶۷٫۷درصد را باید در زمره نتایج تلاش های دولت برای کنترل تورمی دانست که با جراحی اقتصادی ابتدای سال مثل سیلی مهیب سد مقاومت مردم را شکست. حالا با گذشت حدود ۶ ماه از آن زمان دولت قصد دارد به مرور قیمت ها را به نقطه ای حداقلی برساند تا از فشار تورمی بر روی مردم به ویژه طبقه متوسط کاسته شود. دلیل اینکه این موفقیت چندان توسط جامعه جدی گرفته نمی شود این است که تورم حوزه های دیگر اثر این کاهش تورمی را تا حد زیادی خنثی می کند.
کاهش چشمگیر تراکنش ها
از دیگر منابع درآمدی دولت که در زیرمجموعه مالیات ها تعریف می شود سهم قوه مجریه از تراکنش های مالی است. براساس گزارش اخیر اتاق بازرگانی تهران؛ ارقام تراکنش‌ها نسبت به گذشته با اُفت همراه شده و رقم واقعی در ابتدای پاییز امسال نسبت به سال ۱۳۹۵ تا۲۰درصد کاهش یافته است. این آمار موید کاهش قدرت خرید مردم و از میان رفتن ریسک پذیری آنها در خرید کالاهای غیرضروری است که با توجه به سبک زندگی تثبیت شده بعد از انقلاب، به یکی از منابع اصلی درآمدهای مالیاتی دولت ها بدل شده است. براساس این آمار، روند نزولی کل تراکنش‌های خرید (موبایل- اینترنتی- پایانه فروشگاهی) از مرداد سال ۱۳۹۹ آغاز شده و اُفت کل تراکنش‌ها به نسبت سال ۹۵ از رقم منفی ۶.۲۵ درصد در شهریور ماه به ۵.۲۰ درصد در مهر ماه ۱۴۰۱ رسیده است. این افزایش اگرچه امیدوارکننده اما بسیار ناچیز است و نمی تواند حفره عمیق کسری بودجه را پُر کند.
جای خالــــی سلامت و سرگرمــی در
سبد خانوار
سیر کردن شکم حالا به اولویت اصلی سرپرستان خانوار بدل شده است و آمارها نیز به خوبی نشان می دهد که ثبت نام در کلاس های متفرقه نظیر کلاس های هنری و ورزشی کاهش چشمگیری به خصوص در میان طبقه متوسط داشته است. همچنین برآوردهای تازه اقتصاددانان از کاهش مدت زمان حفظ حقوق در خانواده ها خبر می دهد. به بیانی ساده تر، حقوقی که تا ۲ دهه پیش بار خانواده را تا بیست و پنجم هر ماه به دوش می کشید حالا به زحمت به نیمه ماه می رسد. این کمبود پول روزمره تاثیر خود را بر روند پس انداز خانواده ها نیز گذاشته است و بر اساس آمارهای بانک مرکزی در ۵ سال اخیر میزان پس انداز آماده تبدیل خانوارها کم شده است.
هزینه تغذیه ماهانه خانواده ۴نفره؛ حداقل ۷ میلیون
در یک محاسبه صورت گرفته در باب میزان هزینه کرد یک خانواده ۴ نفره برای سفره غذایی مشخص شده است که یک هزینه یک ماه صبحانه، نهار و شام معمولی بیش از ۷ میلیون تومان است که تامین آن برای سرپرست یک خانواده ۴ نفره با شغل کارمندی و خانه استیجاری تقریبا غیرممکن است. این رقم در حالی به دست می اید که دوسال پیش برای همین تغذیه ماهانه معمولی حداکثر ۳ میلیون تومان نیاز بود. این بدین معناست که در عرض دو سال هزینه خورد و خوراک معمولی یک خانواده ۴نفره بیش از ۲ برابر شده است.
در این محاسبه یک وعده ناهار معمولی حداقل ۳۱۰ هزار تومان، یک وعده صبحانه حداقلی ۴۷ هزار و ۵۰۰ تومان و برای یک شام معمولی ۲۸ هزار تومان اعلام شده است. در این بررسی ها سعی شده که حداقل ها در نظر گرفته شود و از محاسبه مخلفات در این موارد پرهیز شود. نباید فراموش کرد که تنوع غذایی یکی از الزامات یک زندگی طبیعی است و اگر یک خانواده در ماه مدام خوراک هایی حداقلی و کم تنوع مصرف کنند به جز آثار ناشی از کمبود برخی از ویتامین ها با معضلی به نام بی میلی به دلیل تکرار مواجه می شوند که بر روی سلامت خانواده و مخصوصا رشد فرزندان تاثیر خواهد گذاشت.
با این حساب امروز بیش از ۹۰درصد درآمد یک خانواده ۴نفره صرف سیر کردن شکمشان می شود. البته این به شرطی است که سرپرست خانوار حداقل حقوقی ۸ میلیونی در ماه دریافت کند که این رقم عمومیت چندانی در میان طبقه فقیر و متوسط ندارد. مثلا کارگران با حقوق ۶ میلیون و ۸۰۰ هزارتومانی، حتی توان سیر کردن کامل شکم خود را هم ندارند و عملا هیچ پولی برای درمان، اجاره خانه، تفریح ، انرژی و نظایر آن نخواهد داشت. بنابراین چاره ای جز دوشغله شدن یا اقدام به اشتغال زن خانواده نیست.
