روزی که «دستگاه» اسم رمز «ویدئو» بود!
روزی که «دستگاه» اسم رمز «ویدئو» بود!

در یکی از روزهای تیرماه خرداد ۱۳۶۹ در مشهد مقدس و پس از پایان یافتن فصل امتحانات و قبولی شیرین در کلاس سوم دبیرستان، از دوستی خواستم کمک کند تا چند فیلم «بروسلی» ببینیم، فیلم‌هایی که البته لکه اخلاقی نداشتند و بعدها، بارها از تلویزیون جمهوری اسلامی پخش شدند اما آن روزها در دسترس نبودند […]

در یکی از روزهای تیرماه خرداد ۱۳۶۹ در مشهد مقدس و پس از پایان یافتن فصل امتحانات و قبولی شیرین در کلاس سوم دبیرستان، از دوستی خواستم کمک کند تا چند فیلم «بروسلی» ببینیم، فیلم‌هایی که البته لکه اخلاقی نداشتند و بعدها، بارها از تلویزیون جمهوری اسلامی پخش شدند اما آن روزها در دسترس نبودند و لازم بود با ویدئوی ممنوعه آن را دید. با واسطه یکی از بستگان، با ترس و واهمه، ویدئو کرایه کردیم و چند فیلم از این هنرپیشه افسانه‌ای که من تا آن‌روز تنها عکس و برچسب‌هایش را دیده بودم، برای‌مان آورد و قرارداد ما برای اجاره از ساعت ۸ غروب تا ۸ صبح -به مدت ۱۲ ساعت- در نظر گرفته شده بود و اجاره‌دهنده خودش برای اطمینان ازین‌که ویدئو به سرقت نرود، آمد و سیستم را به تلویزیون وصل کرد، نمایش فیلم را فعال کرد، شناسنامه ما را گرو گرفت و رفت.

تمام شب را بیدار بودیم و مبارزات «بروس» را می‌دیدیم و سپیده صبح، خواب‌مان برد. در خواب سنگین بودیم که با زنگ ممتد در بیدار شدیم، با صورتی متورّم، خواب و بیدار خود را به درِ حیاط رساندم و باکمال تعجب دیدم فردی است که ویدئو را به ما کرایه داده و با دیدن چهره خواب‌زده من، نفس راحتی کشید و با گلایه گفت ساعت ۱۰ صبح شد، چرا «دستگاه» -دستگاه اسم رمزی بود که برای ویدئو در مشهد مقدس در نظر گرفته بودند- را نیاوردید؟ فکر کردم لو رفتید و دستگاه من هم پرید !-برای دستگاه خود بیش از سابقه کیفری ما نگران بود.
من ضمن پوزش به او گفتم که خواب ماندیم و در نهایت بابت دو ساعت اضافه مبلغی جریمه گرفت و با خوشحالی دستگاه را جمع کرد و در کیف خود به‌گونه‌ای «جاساز» کرد که گویی دو کیلو مواد مخدر از نوع صنعتی باشد و رفت.
بعدها همین ویدئو برابر قانون و البته به‌گونه‌ای که رسماً اعلام نمی‌شد، آزاد شد و در همه فروشگاه‌های لوازم خانگی در معرض فروش بود و خودم نیز یک دستگاه «سونی» خریدم و تا خواستم به آن خو بگیرم، سیستم جدید با «لوح فشرده» جایگزین شد و دستگاه سونی من هم مانند «اسب و عرّابه»، به بیان علماء از حیّزِ انتفاع خارج شد و این روند با آمدن ماهواره و اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، تکرار شد و امروز کسی نیازی به «سی‌دی» هم ندارد چون همه ساحاتِ جهان در داخل گوشی موبایل در دسترس است و هر نوع فیلم مستند یا سینمایی در هر ژانری قابل دانلود و مشاهده است.
امروز که تلاش موافقان طرح صیانت از حقوق کاربران را دنبال می‌کنم و از نیت پنهان‌شان آگاه می‌شوم و در می‌یابم که هدف محدود کردن است و نه آن‌گونه که تظاهر می‌کنند صیانت از حقوق کاربران، یاد آن روزگاران می‌افتم و در ذهنم به خود می‌گویم این حضراتِ نماینده اساساً با ذاتِ وحشی و سریعِ علم و تکنولوژی در جهان مدرن، آشنایی ندارند.
نمایندگان طرفدار طرح صیانت اگر به همین ماجرای ویدئو و ماهواره نگاهی بیندازند باید متوجه شوند که امواج از آسمان می‌آیند و امکانی برای سد کردن راه آن وجود ندارد و اگر موفق شوند نیز موفقیت‌شان محدود و موقت است.
این آقایان با وجود این‌که همه یک تا دو دکترا دارند اما تخصصی در این حوزه ندارند و بدتر از آن حتی نگاه و نظر دلسوزان و نخبگان درون نظام را نیز گوش نمی‌کنند و نگاه تخصصی را قبول ندارند و اصرار دارند راه خود را بروند و آزموده را بیازمایند و در نهایت هم که هزینه مالی و اعتباری سنگینی مانند ماجراهای پیشین به کشور و نظام تحمیل کردند، از هدف باز بمانند و آن روز هم از مردم عذرخواهی نمی‌کنند و مانند ماهواره و ویدئو، بدون این‌که رسماً اعلام شود، آن را آزاد می‌کنند.
نکته بعدی در خصوص طرح صیانت نگاه به شدت منفی نسل جدید و جوان است که چنین نگرش‌های تمامت‌خواهانه را درک نمی‌کند و به مرور زمان به این باور می‌رسد که حاکمیت و حتی کشور را از خود نمی‌داند و همین موجبات فاصله بیشتر بین حاکمیت و مردم را فراهم می‌کند.
سید حسن خمینی در مراسم افتتاح مرکز نوآوری و خانه خلاق سرو که در حسینیه جماران برگزار شد، نیز در زمینه طرح صیانت گفت: از پلتفرم‌ها و فضاهای موجود باید به بهترین نحو استفاده کرد، ولی شرط آن این است که از عظمت این فضا و نادانسته‌های خود در این خصوص، نترسیم.
یادگار امام با اشاره به فراگیری فضای مجازی در دنیای امروز گفت: اگر ابلاغ رسالت الهی و انتقال ارزش‌ها مدنظر ماست، نباید از ورود به این فضا بترسیم. البته این گونه هم نیست که اگر سراغ این دنیای جدید نرویم، به سراغ ما نمی‌آید! بلکه ما را در بر می‌گیرد. ما چه بخواهیم یا نخواهیم، چه خوب و چه بد، با ارزش یا بی‌ارزش، دنیای دیگری خواهد آمد و این روند دست ما نیست.
سید حسن خمینی در ادامه سخنان خود با اشاره به اقتضائات دنیای جدید از جمله «فضای مجازی» و «شبکه‌های اجتماعی» گفت: عمده‌ترین دلیل اینکه مدیران نسل قبل وارد این فضا نمی‌شوند این است که چون این فضا را نمی‌شناسند، از آن می ترسند و نمی‌دانند چیست. اینکه ما از پشت سر به دنبال یک حادثه می‌رویم و به دل حادثه نمی‌زنیم، به دلیل این است که با آن آشنایی نداریم.»
ما از نمایندگان حامی طرح که علناً گفتند اگر ۸۰ میلیون نفر با این طرح مخالف باشند، از راه خود بازنمی‌گردیم توقعی نداریم اما از چند نماینده‌ای که حرف و سخن ما و «سیدحسن» را درک می‌کنند و همچنین از سایر فعالان سیاسی و مدنی توقع داریم به قدر وُسع بکوشند و اجازه ندهند اعتماد مردم، زیر چرخ‌های طرح صیانت له شود.