تهران- ایرنا- شاخص آلایندگی هوای تهران و بسیاری از شهرهای نیمه غربی دیروز(سه‌شنبه) از مرز ۵۰۰ گذشت. این شرایط خطرناک برای محیط‌زیست و مردم، هشدار خطر را برای دستگاه‌ها و سازمان‌های متولی روشن کرده و باید از همه توان کشور برای اجرای اقدامات بایسته در دو بعد داخلی و خارجی در این زمینه کمک گرفت. […]
تهران- ایرنا- شاخص آلایندگی هوای تهران و بسیاری از شهرهای نیمه غربی دیروز(سه‌شنبه) از مرز ۵۰۰ گذشت. این شرایط خطرناک برای محیط‌زیست و مردم، هشدار خطر را برای دستگاه‌ها و سازمان‌های متولی روشن کرده و باید از همه توان کشور برای اجرای اقدامات بایسته در دو بعد داخلی و خارجی در این زمینه کمک گرفت.
سه‌شنبه سوم اردیبهشت، نقشه شاخص برخط کیفیت هوا در تهران و بیشتر شهرهای غرب کشور رقم شاخص آلایندگی را به طور مداوم و افزایشی نشان می داد به‌گونه‌ای که در برخی ساعات شاخص آلایندگی در این مناطق حتی از مرز بسیار خطرناک ۵۰۰ عبور کرد.
در دهه گذشته پدیده ریزگردها تقریبا همه استان‌های کشور را تحت تاثیر قرار داده و آسیب‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی متعددی را باعث شده است.
در گذشته بیشتر استان‌هایی که تحت تاثیر بادهای ۴۲۱ روزه قرار داشتند مانند سیستان و بلوچستان، کرمان، خراسان جنوبی و یزد با بحران گردوغبار روبرو بودند اما امروزه به علت بالا بودن غلظت، فراوانی، وسعت و دوام، پدیده گرد و غبار به یک بحران ملی تبدیل شده است، البته ناگفته نماند که برخی کشورهای منطقه نیز درگیر این معضل هستند.
مأموریت رئیسی به سازمان محیط زیست و وزارت خارجه
اکنون اوضاع به‌اندازه‌ای وخیم شده که رئیس جمهوری چهارشنبه ۲۸ اردیبهشت به سازمان حفاظت محیط زیست ماموریت داد با همکاری وزارت امور خارجه و دیگر دستگاه‌های ذیربط و از طریق رایزنی با کشورهای همسایه، مشکل آلایندگی هوا را حل کنند.
«علیرضا سلطانی» کارشناس گروه خاکشناسی دانشگاه چمران اهواز هشدار داده ریزگردها تهدید بزرگی برای جنگل‌های زاگرس است و در تنفس و فتوسنتز این گیاهان اختلال ایجاد می‌کند. اما کار از تهدید جنگل‌ها گذشته و به انسان‌ها رسیده است. او مهمترین راهکارهای مقابله با گردوغبار و این ریزگردها را مالچ پاشی، ایجاد کمربندهای سبز، تثبیت خاک و تراکم و رسوب گردوغبار دانسته است. راهکارهایی که مشخص نیست اجرا شده یا خیر؟
احیا و توسعه جنگل‌ها موضوعی جدی است
«محمدجواد عسکری» رئیس کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس نیز در نشستی که ۱۲ اردیبهشت‌ماه با هدف «بررسی مهمترین چالش‌ها و ابرچالش‌های منابع طبیعی» برگزار شد، اعلام کرد که پدیده بیابان‌زایی و وجود ریزگردها، مشکلی اساسی برای کشور است که با احیا و توسعه جنگل‌ها می‌توانیم کانون‌های ریزگرد را مهار و کنترل کنیم. احیا و توسعه جنگل‌ها موضوعی جدی است.
«سمیه رفیعی» رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس نیز در گفتوگو با یک رسانه، از فقدان بودجه برای مقابله با ریزگردها و اطلاع‌رسانی دیرهنگام به مردم درباره ورود ریزگردها انتقاد کرده است. وی ۲۰ فروردین‌ماه امسال با انتقاد از حذف بودجه برای مقابله با ریزگردها گفته بود: متاسفانه دولت هم در بودجه سال گذشته و هم در بودجه امسال هرگونه اعتبار در خصوص مقابله یا مدیریت ریزگردها را حذف کرد.
او با انتقاد از اقدامات مرکز ملی مقابله با ریزگردها در سازمان محیط زیست، پرسید «دقیقا معلوم نیست این مرکز چرا درخواستی برای تامین اعتبارات لازم در خصوص این معضل در شرایط بحرانی نداشت و پیگیر نبوده است؟»
در همین پیوند پژوهشگر ایرنا گفتوگوی زیر را با «سمیه رفیعی» رئیس فراکسیون محیط زیست و نماینده مردم تهران در مجلس یازدهم انجام داد:
پدیده ریزگردها غیرقابل پیش‌بینی نبود
مساله ریزگردها مساله‌ای نیست که امروز، دیروز؛ یک یا دو سال پیش شروع شده باشد. به سبب شرایط اقلیمی کشور و قرار گرفتن در کمربند خشک زمین و بسیاری از پدیده‌های جوی و شرایط تغییرات آب‌وهوایی، برخی بحران‌های محیط زیستی همچون خیزش گردوغبار غیرقابل پیش‌بینی نبوده است.
اقدامات برای جلوگیری از مساله ریزگردها و کاهش عوارض و آسیب‌های آن باید بسیار پیشتر از این انجام می‌شد که در نهایت باید عملیاتی می‌شد.
کم‌کاری، واقعیت انکارناپذیر است
بر اساس بررسی‌هایی که سال گذشته یعنی همان سال اول مجلس انجام دادیم، مبنای تصمیم‌گیری که باید درست و اصولی انجام می‌شد کامل و همه‌جانبه نبوده است. پیگیری‌ها و پاسخ مکاتبات ما بیانگر آن است که کم‌کاری بخش‌های مرتبط در گذشته، در دولت‌های گذشته به ویژه دولت قبل وجود داشته است. کم‌کاری در مساله ریزگردها یک واقعیت انکارناپذیر است.
بر اساس همه این مسایل و اینکه در مواجهه با این پدیده هستیم، مجلس بر اساس وظایف ذاتی نظارتی، بررسی کرده است. اکنون شناسایی کردیم که در چه بخش‌هایی کوتاهی انجام شده و چه اقداماتی باید انجام می‌شد که این اقدامات در عمل اجرایی نشدند.
به عنوان مثال، یکی از موارد بسیار مهم برای ما، این بود که چرا به طور مکرر، مسئولان مرتبط با این پدیده، منشا وقوع گرد و غبارها را متفاوت اعلام می‌کنند؛ یک مسئول درباره رویداد یک رقم و آمار می‌دهد و مسئول دیگر درباره همان رویداد رقم دیگری را اعلام می‌کند.
همچنین در مورد رویداد پایان فروردین (گردوغبار)، رئیس یک دستگاه اجرایی گفته، ۷۰ درصد منشا ریزگردها داخلی است و کمتر از ۲۴ ساعت بعد، مسئول دستگاه دیگری اعلام کرد، منشا این گردوغبار خارجی است. این بدان معناست که تصمیم‌گیری‌ها درست نبوده در حالی که منشا هر کدام از این ریزگردها را باید بر اساس همان واقعه و رویداد، بررسی کرد.
به عنوان مثال، وقوع گردوغبارِ اواخر فروردین تهران باید به تنهایی مورد بررسی قرار گیرد؛ امکان دارد منشا آن با بحران ماه دیگر گردوغبار در تهران متفاوت باشد. دلیل این دوگانه‌گویی‌ها نیز همین است. ما در جلسه‌های مجلس درخواست کرده‌ایم این موضوع را اصلاح کنند. ما پیشنهاد دادیم و قرار بر این شد که ستاد ملی مدیریت گردوغبار در سازمان حفاظت محیط زیست، یک سخنگو برای اظهارنظر در مواقع بروز بحران‌ها اطلاع‌رسانی کند تا آمارهای اشتباه ارائه نشود.
با توجه به اینکه آقای رئیسی در مساله و موارد مرتبط با محیط زیست ورود می‌کند و روز چهارشنبه نیز دستور خوبی را به سازمان محیط زیست داده است، این پیگیری‌ها را به باور وی، به حل مسایل محیط‌زیست می‌دانم.
