آنقدر خبر بد شنیدهایم و آنقدر عزا بر سرمان ریختهاند که دیگر حتی فرصت گریستن هم نداریم. بیش از دو دهه است که هر روز صبح را با خبری بد آغاز میکنیم و یک چشممان اشک است و دیگری خون. جانمان به لب رسیده و اندوه دستهای سیاهش را دور گردنمان حلقه کرده است، اما آب در دل مسئولان تکان نمیخورد و آنها همچنان مشغول روزمرگی و روزمرهگی هستند. تورم، کمبود دارو، مهاجرت نخبگان، فشار حجاب، دغدغه جنگ، سانسور، افزایش خودکشی، بیکاری، طلاق، اعتیاد، قطع روابط جهانی، بحران کم آبی و حالا فرونشست بسیار شدید زمین که بیشک به مهاجرت های درون سرزمینی گسترده میانجامد، زندگی را برای ایرانیان زهرمار کرده است. در تازهترین نمونه رییس بخش خطرپذیری مرکز تحقیقات وزارت راه و شهرسازی با بیان اینکه تعداد زیادی از ثار تاریخی و بناهای ارزشمند کشورمان در زونهایی با خطر فرونشست زمین واقع شدهاند، گفت: در استان فارس بیشترین نرخ فرونشست در محدوده مرودشت بوده و نرخ آن در این منطقه به ۱۷سانتیمتر در سال میرسد که آثار تاریخی تخت جمشید و نقش رستم در این محدوده قرار دارد. حالی که ۵۰ سال گذشته در مرودشت با حفر چاه ۳۰ متری به آب میرسیدند امروز با حفر چاهی به عمق ۱۲۰متری هم به آب نمیرسند و در طول این سالها با برداشتهای بیرویه آب وضعیت فرونشست در این منطقه بحرانی شدهاست. در حاشیه این پهنه فرونشستی خطرساز استان فارس دو آثار تاریخی ارزشمند و منحصربفرد نقش رستم و تخت جمشید واقع شده که متاسفانه در بازدیدها شکافهای فرونشستی در محوطه تخت جمشید کاملا مشخص و واضح و مهمتر اینکه در حال توسعه است. این شکافها به مجرای نفوذ آب تبدیل میشوند و تونلهای زیرسطحی را ایجاد میکنند و در نهایت به فروریزش سطحی زمین منجر میشوند. در نقش رستم هم دقیقا در مجاورت و نزدیکی صخرههای سنگی و نقش نگارهای سنگی ارزشمند، شکاف عمیق و عجیب طولی با عمق چشمی ۶ متر و با عرض نیم متری وجود دارد که این نشان میدهد این زون بسیار خطرساز است. فارس نه یک استان که یک تاریخ است و بیتوجهی به معضلات اقلیمی آن هویت تاریخی یک ملت را تحتالشعاع قرار میدهد. هویتی که حتی محمود افغان، چنگیز خان مغول و خلفای عباسی هم نتوانستند آن را ریشهکن کنند، حالا به لطف مسئولان عزیز و خدوم جمهوری اسلامی درحال نابودی است.هرچه این ملت فریاد زدند که تاریخ ایران، نشانه هویت و شخصیت ایرانی هاست و اساساً ایران را با همین تاریخ در جهان گرامی میدارند، کسی اهمیت نداد.از سوی دیگر در استان اصفهان هم اثر تاریخی میدان نقش جهانی به عنوان مهمترین نماد تاریخی ایران دچار فرونشست زمین و ترک خوردگی عجیب شده است، و نرخ فرونشست در میدان نقش جهان به حدود ۵ سانتیمتر در سال رسیده اما به گفته کارشناسان موضوع مهم این است که از آنجایی این آثار تاریخی خشتی و بنایی هستند و مصالح ساختمانی بهم پیوسته ندارند، با کوچکترین انزجار دچار ترک خوردگی میشوند.به گفته رییس بخش زلزلهشناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه و شهرسازی نکته جالب و البته دردناک این است که از همین محدودهای که با کمبود منابع آبی مواجه هستند آب را با لولهای به یزد منتقل میکنند و جالبتر اینکه میخواهند آب دریا را با شیرینکن به یزد و دوباره از یزد به اصفهان منتقل کنند که به طور قطع، نتیجه این برنامهها و اقدامات گسترش پهنههای فرونشستی و کمبود آب در هر دو استان است.
- نویسنده : ملیحه منوری-سردبیر