زهرا ایران‌شاهی/ سالی که گذشت برای همه اهالی صنعت حمل ونقل و سایر صنایع، سال سختی بود. از فشار دور دوم تحریم ها گرفته تا شیوع کوید۱۹ و کاهش پروازها و نهایتا هم کاهش قیمت نفت، جملگی بر کاهش پروازها یا سخت شدنِ تامین قطعات هواپیما و یا کمبود بودجه در شرکت های هواپیمایی […]
زهرا ایران‌شاهی/
سالی که گذشت برای همه اهالی صنعت حمل ونقل و سایر صنایع، سال سختی بود. از فشار دور دوم تحریم ها گرفته تا شیوع کوید۱۹ و کاهش پروازها و نهایتا هم کاهش قیمت نفت، جملگی بر کاهش پروازها یا سخت شدنِ تامین قطعات هواپیما و یا کمبود بودجه در شرکت های هواپیمایی تاثیرات منفی زیادی گذاشت.
حالا این مشکلات را در کنار مشکلات داخلی یک سازمان با کارکرد فنی و مهندسی بگذارید، خواهید دید که به موازات کاهش آستانه تحمل جامعه در این شرایط بحرانی اقتصادی، آستانه تحمل صاحبان صنایع از این همه نوسانات اقتصادی نیز ممکن است کمتر شود.
این در حالی است که جامعه شناسان و اقتصاددانان، آینده درازمدت کشور را مثبت ارزیابی می کنند اما درباره سعادمتندی کوتاه مدتمان براساس اتفاقات سیاسی و اقتصادی‌ای که بر اثر شیوع کرونا و همچنین زیستن در معرض تحریم های ظالمانه، تردید دارند. حجم تعدیل نیرو بویژه در بخش خصوصی و کاستن از مزایای مالی نیروها و همچنین افزایش ثانیه ایِ نرخ تورم، در کنار همه پیشامدهای ناخواسته ای همچون شلیک به هواپیمای اوکراینی که قطعا تا ابد غمش بر دلهایمان می نشیند، لابد باید همه مان را متقاعد کرده باشد که فشار اضافی به یکدیگر و ارگان های (همچنان) فعال اقتصادی می تواند اوضاع را بدتر کند و در چنین شرایطی همزیستی و هم‌منفعتیِ مسالمت آمیز، تنها می تواند روزنه امیدی به سوی آینده کشور باشد.
این در حالی است که اخیرا در خبرها به گوش رسیده که برخی از سازمان ها که مجموعه های متبوعِ وزارتخانه هایِ مهمی همچون وزارت صمت و راه و شهرسازی هستند، پست هایِ حساسِ مدیریتی خود را بارها عوض کرده اندو برخی با تعویض ۷۰ مدیرعامل و هیات اجرایی، ضربه اقتصادیِ ناشی از شرایط را صدچندان کرده اند.
حالا برخی از خبرها حاکی از این است که چنین اتفاقاتی در شرکت هما نیز در حال رخ دادن است. پیش از ورود به بحث لازم به توضیح است که قصد ما از مطرح کردن چنین موردی، انتقالِ خبر نیست؛ چراکه پیش از این، اینکار انجام شده، بلکه قصد ما برمبنای رسالت روزنامه نگاریمان، برآورد و تحلیلِ زیان انباشته سازمانی و ملی، حاصل از چنین انتصاباتی است.
اصل خبر براین مبنا است که در واپسین ساعات شب ۲۸ اردیبهشت در کانال خبری هما آمد که معاونت مهندسی و تعمیرات «برکنار» و بجای ایشان آقای مهندس عطایی تا تصمیم گیری نهایی من بعنوان جایگزین معرفی شدند! پس از اعلام این خبر، بسیاری بر لحن و زمانِ انتشار خبر ایراد گرفتند. این در حالی است که در یک سال گذشته مدیرعامل هما، ۵ معاون خود را به ترتیب صدارت از معاون منابع انسانی، عملیات، بازرگانی و فنی، با حضور ۹ تا ۵/۵ ماه، تغییر داده‌اند. دلایل این عزل و نصب ها را در گفت وگو با مدیرعامل هما به گفت و گو نشستیم. چراکه معتقدیم رسالت اصلی یک رسانه پرده برداری از حقیقت و واقعیت با انتشار سخنان هردو طرفی است که بر سر موضوعی به چالش رسیده اند.
در این زمینه پیش از این، درباره یکی از مجموعه های متبوع وزارت صمت سخن گفتیم و ضعف عملیاتی و سیستم مدیریتی برما و مخطبانمان آشکار شد. حالا نیز از مدیرعامل هما پرسیده ایم که دلایل متحمل شدن فضار بیشتر اقتصادی بر بدنه هما با انتصابات مقطعی چیست؟
کاپیتان تورج دهقانی زنگنه در اینباره گفت: اگر کسی وظایف خود را به درستی انجام ندهد مجبوریم مسئول بهتری در آن جایگاه بنشانیم. وی افزود: معاون عملیاتی هما، مدیرعامل شرکت قشم ایر شده و به این دلیل این انتصاب انجام شده است. معاون بازرگانی هم سیاست های بازرگانی شرکت که در جهت افزایش درآمد بود را دنبال نمی کرد.
دهقانی افزود: این در حالی است که چندین مرتبه به ایشان تذکر دادیم اما وقتی دیدیم فروگذار نیست مجبور به تغییر شدیم. معاون تعمیر و نگهداری نیز مجموعه با ایشان مشکل داشته است و خودش از من خواست ایشان را عوض کنم.
این در حالی است که طبق بررسی خبرنگار جمله، مورد آخر را نیروهای تعمیرونگهداری هما نیز تایید می کنند.
نتیجه گیری
اگرچه با تحقیق و بررسی های میدانی که در این زمینه صورت گرفته، متوجه می شویم که چنین عزل و نصب هایی در هما ریشه منطقی داشته اند اما همچنان نباید از زیان اقتصادی که تعویض مدیرات حیاتیِ شرکت ها و سازمان های تجاری و اقتصادی، بر بدنه نیمه جان اقتصاد ملی و وضعیت اقتصادی خود سازمان ها ایجاد می کند، بی توجه باشیم. انتظار همه اهالی صنعت در این شرایط اقتصادی، دست‌کم کاستن از بار فشارهایی که بر اثر تحریم های اقتصادی بوجود آمده اند، است. شیوه تحقق چنین انتظاری نیز قطعا از رهگذرِ انتصابات شایسته در این سمت های خطیر می گذرد. مدیران شایسته ای که شمارشان نیز کم نیست. چراکه نمونه ایشان را در بسیاری از مجموعه های اقتصادی و در همین هواپیمایی هما نیز می بینیم. متخصصانی که رشد صنعت هوایی در ساخت و تولید قطعات حساس هواپیما و ارتقای سیستم های ردیابی، به رغم وجود فشارهای اقتصادی در یک سال اخیر، مدیون زحمات آنها است.
در همین اوضاع نابسامان اقتصادی، اتفاقات مهمی در صنعت رخ داده که ارتباط بیشتر با بخش خصوصی و شرکت ها و همچنین توانایی تامین بعضی از قطعات صنایع هوایی و (بیشتر) ریلی، از دستاوردهای بسیار مهم و ارزشمند همین روزهای سخت بوده است.
دستاوردهای هما در یک سال گذشته
هواپیمایی هما در همین زمان توانسته پروازهای حج سال گذشته را بدون هیچ اشکالی و به رغم سنگ‌اندازی‌هایی که دولت عربستان در زمینه محدود کردن عملیات حج به چند پرواز کرده بود، انجام دهد. در همین زمان بود که هما موفق به جابه‌جا جایی ۳۰ میلیون مسافر، افزایش ناوگان هوایی و تربیت نیروهای متخصص و همچنین تامین بعضی از قطعات هواپیما کرد.
در مورد بحران جهانی کرونا نیز که همچنان مشغول دست و پنجه نرم کردن با آن هستیم؛ همین فروردین ماه امسال بود که گفتیم هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران با پروازی به دبی رفت تا در کمبود پروازهای خارجی مسافران ایرانی را از آنجا به کشور منتقل کند. پیش‌تر در مورد بازگرداندن دانشجویان ایرانی از ووهان چین هم همین کار را با رعایت حداکثری نکات بهداشتی کرده بود. در یک ماه گذشته بسیاری از کشورهای اروپایی نیز به شرط داشتن فرم سلامت، مسافران ایرانی را می پذیرفتند و چنین اقداماتی کمک می کرد تا در شرایط رکود اقتصاد جهانی متاثر از شیوع ویروس کرونا که کشور ما را به دلیل شرایط تحریم اقتصادی بیشتر هم تهدید می کند، چرخ اقتصاد حمل ونقل هوایی به طور کامل نخوابد. در روزهای گذشته نیز هما برای انتقال دانشجویان مقیم سراسر دنیا به ویژه کشورهای اروپایی به وطن نیز با کسب مجوز از وزارت بهداشت و رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی، با انجام دو پرواز ویژه، هموطنان و دانشجویان ایرانی را از میلان به تهران بازگرداند. این در حالی است که به رغم وجود تحریم های نفسگیر ماه هایی که گذشت، هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران «هما» موفق به اصلاح و تقویت درب کابین خلبان هواپیمای فوکر F-۱۰۰ به منظور ارتقای سطح امنیت کاکپیت هواپیما نیز شد. قبل از اینکه ایران تحریم شود انجام بدون نقص پروازهای حج سال گذشته و همچنین تعمیر و نگهداری قطعات هواپیما امور ناممکن و وابسته به خارج، به نظر می آمد اما اگرچه قطعا تحریم ها فشار بسیاری وارد آورده و باید برچیده شود اما منجربه رشد صنایع داخلی نیز شده است.
درواقع اقدامات هما برای افزایش پروازهای داخلی و بین استانی نیز در چند ماه گذشته چشمگیر بوده است. این شرکت پس از دستیابی به سود عملیاتی، روند گسترش پروازها را آغاز کرد. ایران ایر در آبان ماه سال گذشته، اقدام به برقراری ۸ مسیر جدید پروازی در داخل کشور و افزایش پروازها در مسیرهای خارجی کرد. در برنامه جدید ایران ایر، هواپیماهای این شرکت ۶ استان تهران، گلستان، آذربایجان شرقی، مازندران، اصفهان، سمنان، یزد، خراسان رضوی و لرستان را به یکدیگر متصل می کنند، و این یعنی در این اقدام هم توجه به مناطق کمتر برخوردار کشور و هم افزایش سودآوری «هما» مدنظر قرار گرفته است.
البته از این نکته نباید غفلت کرد که هواپیماهای برجامی، نقش مهمی در گسترش پروازهای «هما» داشتند. درواقع برجام توانست پنجره ای برای خرید هواپیماهای نو را به سوی کشور باز کند. هرچند فرصت پیش آمده پس از اجرای این قرارداد بین المللی کوتاه بود، اما ایران ایر توانست از این فرصت برای گسترش ناوگان خود استفاده کند. از جمله خریدهای «هما» پس از برجام، می توان به ۱۳ فروند هواپیمای ATR۷۲-۶۰۰ اشاره کرد، پرنده هایی که با عنوان «هواپیمای منطقه ای» از آن یاد می شود و با ظرفیت حمل ۷۲ مسافر، گزینه مناسبی برای برقراری پروازهای کوتاه در فرودگاه های کوچک کشور به شمار می رود.
