سایه برین روزنامه نگار – کشور عربستان سعودی تحت حکومت «محمد بن‌سلمان» در سال‌های اخیر، خیز بلندی برای تبدیل شدن به یکی از قطب‌های قدرت جهان برداشته‌است و بسیاری از مقدمات این رویا هم فراهم است؛ به اندازه‌ای که نظریه‌پردازان جهان معتقدند بعید نیست که در آینده نزدیک، عربستان یکی از کشورهای موردعلاقه مهاجران از سراسر جهان باشد. شاه جسور سعودی، مراودات بین‌المللی گسترده را در دستور کار خود قرار داد و در این بین شاهد قاب‌هایی بودیم که تا همین چند سال پیش، تصور کردنشان بعید به نظر می‌رسید. صلح با ایران یکی از هدف‌گذاری‌های این برنامه بود. حتی زیاده‌روی‌هایی نیز در این مهم به وقع پیوسته تا جایی که زمزمه‌های عادی‌سازی رابطه این کشور با اسرائیل نیز به گوش می‌رسد. جذب ستاره‌های فوتبال جهان، ساخت بزرگترین و مجهزترین مراکز تفریحی و گردشگری، دستیابی به تورم اعجاب‌انگیز زیر ۲ درصد، کاهش محدودیت‌ها و سختگیری‌های اجتماعی به خصوص در حوزه زنان، نمونه‌هایی از تلاش بن‌سلمان برای هم‌ترازی با کشورهای اروپایی و آمریکایی است. اما عربستان، به اصطلاح یک بدشانسی بزرگ برای این هم‌ترازی دارد که هیچ‌کاری برای حل و فصل آن از دستش ساخته نیست و آن، حضور در خاورمیانه است.کناره‌گیری و به نوعی فرار کردن از خطر موضع‌گیری در تحولات مهم جهان، تا یک مرز مشخص امکان‌پذیر است و خواه‌ناخواه، تمام کشورهای جهان درگیر تغییرات اساسی دنیا خواهند شد. تحول بزرگی که امروز ممکن است گریبان‌گیر اهداف جاه‌طلبانه عربستانی‌ها باشد، جنگ فلسطین و اسرائیل است و اگرچه عربستان هم مانند اکثریت کشورها سهم مستقیمی در این منازعه ندارد، اما ممکن است گرفتار تبعات این جنگ شود که علت‌های آن را در ادامه بررسی می‌کنیم.
احتمال ناکامی در میزبانی جام جهانی
عربستان پس از جذب بزرگترین ستاره‌های فوتبال جهان، تصمیم بر میزبانی رقابت‌های جام جهانی فوتبال گرفت تا ویترین قدرت خود در این ورزش را تکمیل کند. بر این اساس فدراسیون فوتبال عربستان سعودی، نامزد شدن خود جهت کسب میزبانی جام جهانی فوتبال در سال ۲۰۳۴ را اعلام کرد. اگر عربستان سعودی بتواند میزبانی جام جهانی را کسب کند، این برای دومین بار است که خاورمیانه شاهد چنین رویدادی است اما حال باید منتظر ماند و دید که جنگ گسترده در فلسطین و اسرائیل که به اردن و سوریه نیز راه پیدا کرده است، می‌تواند باعث ممانعت فدراسیون جهانی فوتبال از ورود میلیون‌ها نفر به عربستان بشود یا خیر.
خطر پایان رویای جذب گردشگر
عربستان سعودی بر اساس چشم‌انداز ۲۰۳۰ خود قصد دارد طی هفت سال آینده شمار گردشگران خود را به ۱۰۰میلیون نفر برساند؛ هدفی که اخیرا توسط مقامات عربستانی کم و ناکافی نیز توصیف شده و «محمود عبدالهادی»، معاون وزارت گردشگری عربستان به تازگی هدف‌گذاری جدید این کشور را جذب ۱۵۰ میلیون گردشگر در سال اعلام کرده‌است.
به گزارش ایسنا، عربستان همزمان با تلاش برای رشد گردشگری خود، با اجرای طرح‌های بلندپروازانه در عرصه گردشگری، از جمله ساخت پروژه ۵۰۰ میلیارد دلاری «نئوم»، در تلاش برای تثبیت جایگاه خود به عنوان یک مقصد مهم گردشگری است. بر اساس گزارش سازمان تجارت جهانی، تعداد گردشگران بین‌المللی که از عربستان سعودی دیدن کردند، در سال ۲۰۲۲ به ۱۶.۶ میلیون نفر رسید و این کشور با صعود ۱۲ پله‌ای در شاخص سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) در رتبه سیزدهم جهان قرار گرفت و در مقایسه با رتبه ۲۵ در سال ۲۰۱۹، به عنوان یکی از برترین کشورهای پذیرنده گردشگران بین‌المللی در سال ۲۰۲۲ معرفی شد و همچنین در رتبه دوم برترین کشورهای دنیا از لحاظ نرخ رشد سالانه گردشگری قرار گرفت؛ اما باید منتظر ماند و دید تحولات خاورمیانه در کوتاه‌مدت و بلندمدت چه تأثیری بر طرح‌های بزرگ عربستان سعودی برای توسعه گردشگری و کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی خواهد داشت.
تخریب چهره بین‌المللی در صورت عادی‌سازی رابطه با اسرائیل
پیشرفت‌های اخیر به شکل ناخودآگاه، باعث دوست‌داشتنی شدن چهره عربستان در مجامع بین‌المللی شد. یقینا کشوری که با اتخاذ تصمیم‌های سهل‌گیرانه و بهبود معیشت، سطح زندگی مردم خود را به درجه ایده‌آل نزدیک می‌کند، شایسته تحسین و تشویق است. اما امروز که زمزمه عادی‌سازی رابطه این کشور با اسرائیل از همیشه محتمل‌تر است، یقینا این وجهه بین‌المللی، با توجه به تنفر جهانی از رژیم صهیونیستی لطمه خواهد خورد. برخی معتقدند «جو بایدن»، رئیس جمهور ایالات متحده قصد دارد عادی‌سازی رابطه میان عربستان سعودی و اسرائیل حاصل شود و آن را به مثابه موفقیتی حیاتی در عرصه سیاست خارجی پیش از انتخابات ۲۰۲۴ میلادی برای خود قلمداد می‌کند. شایان ذکر است که قدم‌های ابتدایی احیای این ارتباط هم برداشته شده و به گزارش میدل‌ایست‌آی، اولین سفر وزیر دولت اسرائیل به عربستان سعودی در ماه‌جاری، باعث تشدید گمانه‌زنی‌ها در مورد قریب‌الوقوع بودن توافق عادی‌سازی
رابطه بین دو کشور شده‌است.
افزایش خواه ناخواه تورم در عربستان سعودی
حکومت بن‌سلمان چه بخواهد یا نخواهد، متحمل ترکش‌های اقتصادی این منازعه قرار خواهد گرفت. شاید بتوان با تکیه محکم بر توانایی داخلی، شرایط کشور را نسبت به وقوع جنگ در نقاط دور جهان بی‌تفاوت نگه داشت (که البته آن هم بعید است)، حفظ شرایط پایدار کشور به دنبال وقوع جنگ در منطقه جغرافیایی نزدیک،
غیر ممکن خواهد بود.
عربستان در خصوص میزبانی جام جهانی، جذب گردشگر و افزایش تورم، هیچ اختیاری ندارد و این سرنوشت محتومی است که کم یا زیاد، تا پایان این جنگ در انتظار تمام خاورمیانه‌ای‌ها خواهد بود اما این کشور در خصوص احیای رابطه با اسرائیل، اختیار دارد. کاش در این مرحله از مسیر پیشرفت که همه چیز درست است و حتی ممکن است تمام پیش‌بینی‌های ما هم اشتباه باشد و عربستان از رویاهای خود جا نماند، با این تندروی احمقانه و غیر واجب، همه چیز خراب نشود. ارتباط با اسرائیل، از هیچ زاویه‌ای به صلاح عربستان به نظر نمی‌رسد؛ مگر اینکه به عینه خلاف آن ثابت شود.
- نویسنده : ارسالی توسط سایه برین
