پدیده مونسون، تیر و مرداد ماه هر سال بخش‌های جنوبی استان کرمان را در بر می‌گیرد و این بار موجب شکستن سیل بند «دهندران» و ترک برداشتن سد روستاهای منطقه «چاهان» شد. در سال جاری نخستین خبرها از سیلاب ناشی از مونسون از روستاهای شهرستان قلعه گنج به گوش رسید، روستاهای اطراف دو رودخانه سورگاه و دهندران در بخش رمشک شاهد […]
پدیده مونسون، تیر و مرداد ماه هر سال بخش‌های جنوبی استان کرمان را در بر می‌گیرد و این بار موجب شکستن سیل بند «دهندران» و ترک برداشتن سد روستاهای منطقه «چاهان» شد.
در سال جاری نخستین خبرها از سیلاب ناشی از مونسون از روستاهای شهرستان قلعه گنج به گوش رسید، روستاهای اطراف دو رودخانه سورگاه و دهندران در بخش رمشک شاهد بروز سیلابی ناگهانی در اوج گرمای تابستان و خشکسالی در این مناطق بودند.
سیل هفته گذشته در برخی از روستاهای مناطق محروم قلعه گنج نمونه‌ای از سیلاب‌های تابستانی مناطق جنوب و گاه شرقی استان کرمان و داستان غریبی از خشکسالی و سیل در این مناطق است.
در حالی که بسیاری از مردم این مناطق برای تأمین آب شرب نیز وابسته به آبرسانی سیار و با تانکر هستند اما بارش‌های ناگهانی موجب بروز سیلاب‌های عظیم میشود که در نهایت این آب نیز به دلیل عدم استحصال راهی کویر میشود و تنها چیزی که به جا می‌مانند خسارت‌های سنگین ناشی از سیل است. خوشبختانه سیل هفته گذشته قلعه گنج خسارات جانی در بر نداشت اما بخش قابل توجهی از کشت تابستانه مردم محروم را با خود برد و دستان کشاورزان محروم منطقه را خالی‌تر از همیشه کرد.
در راستای استحصال آب‌های ناشی از بارندگی در بالا دست طی سال‌های اخیر ساخت سدهای کوچک در دستور کار قرار گرفته است که از جمله این سدها می‌توان به سد سیمانی دهندران اشاره کرد، سدی که دو سال قبل ساخته شد اما پس از نخستین سیلاب گسترده دچار ترک خوردگی شد و این سازه آبی شکست.
نتیجه این اتفاق طغیان آب رودخانه به ارتفاع چهار متر شد و روستاهای اطراف در مسیر سیلاب دچار خسارت‌های قابل توجه در بخش کشاورزی شدند.
ابهام در خصوص نحوه احداث سد سیمانی و تخریب آن
اینکه این سد چگونه احداث شده که تنها دو سال بعد از بهره برداری دچار شکست شده است جای سوال دارد اما این تنها سد دارای مشکل در این منطقه نیست طبق گفته مردم محلی سد روستاهای چاهان که جزو بزرگترین سدهای آبخیزداری بخش رمشک در جنوب کرمان است نیز دچار ترک خوردگی شده و با توجه به احتمال ادامه پدیده مونسون و بروز سیلاب سد چاهان نیز می‌تواند به تهدیدی جدی برای مردم منطقه تبدیل شود.
در همین خصوص با حمیده حبیبی، رئیس مرکز هواشناسی استان کرمان به گفتگو نشستیم، وی گفت: پدیده مونسون تیر ماه و مرداد ماه هر سال در مناطق جنوبی کرمان موجب بروز بارش‌های ناگهانی و سنگین میشود که اغلب سیل آسا هستند به همین دلیل نیز طی هفته‌های اخیر بارها در خصوص بروز این پدیده به مسئولان محلی هشدار لازم داده شده است. وی ادامه داد: این پدیده تحت تأثیر جریان‌های استوایی و اقیانوس هند روی می‌دهد و بیشترین بارندگی در سیستان و بلوچستان روی می‌دهد اما جنوب کرمان و بخش‌هایی از هرمزگان را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد.
حبیبی با اشاره به اینکه طی روزهای آینده مونسون همچنان در جنوب کرمان فعال خواهد بود گفت: از مردم می‌خواهیم از مسیل‌ها فاصله بگیرند و چون بارندگی‌ها در بالا دست می‌تواند موجب بروز سیلاب‌های ناگهانی در مناطق پایین دستی شود که حتی یک لکه ابر نیز در آسمان ندارند.
وی گفت: در کنار بارش‌های بهاره و ماه اسفند در استان کرمان مونسون تابستانه در جنوب کرمان دلیل اصلی بروز سیلاب‌های بزرگ محسوب میشود و در گذشته نیز سابقه بروز چنین بارش‌هایی در استان به صورت سالیانه وجود داشته و امری معمول است.
دولت از سیل زده‌ها حمایت کند
حالا چند روز مانده به برداشت خرما در قلعه گنج سیلاب به مردم حاشیه رودخانه‌های دهندران و سورگاه خسارت زده است و مردم به دلیل شکست سد درخواست حمایت از دولت برای جبران خسارت‌ها دارند.
محمد یکی از این کشاورزان است که به خبرنگار مهر می‌گوید: دو سال قبل روی رودخانه دهندران سدی سیمانی برای مهار سیلاب ساخته شد که مسئولان مهمترین دلیل ساخت این سیل بند را جلوگیری از آبگرفتگی خانه‌های مردم روستاها و مناطق مسکونی اطراف رودخانه عنوان کردند اما این سد بر اثر بارندگی هفته گذشته شکست و آبی که قرار بود موجب افزایش ذخیره آب‌های زیرزمینی و تأمین آب کشاورزی شود نخلستان‌ها و محصول تنباکو را با خود برد.
وی گفت: از مسئولان می‌خواهیم دلیل شکست سد را پیگیری کنند و چگونه یک سد که باید حافظت جان و مال مردم باشد پس از دو سال خراب میشود و چه کسی در این زمینه باید پاسخگو باشد.
سیل بند به زودی بازسازی میشود
فرماندار قلعه گنج نیز در خصوص این حادثه و پیگیری‌های صورت گرفته گفت: هماهنگی‌های لازم برای ترمیم فوری بند سنگ و سیمانی دهندران انجام شده و امیدواریم طی روزهای آینده عملیات ترمیم با اختصاص بودجه مورد نیاز آغاز شود.
مهدی شهسواری افزود: بارندگی‌های تابستانه در جنوب کرمان سیل آسا و ناگهانی هستند به همین دلیل از مردم می‌خواهیم از حضور در مسیل‌ها و مناطق پایین دست سدها جدا خودداری کنند.
وی ادامه داد: طبیعتاً استحصال آب‌های ناشی از بارندگی‌ها با توجه به اقلیم خشک منطقه بسیار مهم است و احداث این سدها نیز در همین راستا انجام شده و استحکام بخشی برای مقابله با بروز چنین حوادثی به صورت جدی در دستور کار قرار دارد.
وی در خصوص خسارت وارد به تنباکو کاران و کشاورزان رمشک بر اثر این حادثه نیز عنوان کرد: پیگیری لازم برای جبران خسارت‌های مردم انجام میشود.
اما آنچه که اهمیت فوق العاده دارد بررسی دلایل شکست این سدهای کوچک و همچنین استحصال آب‌های جاری در منطقه است تا کشاورزان در اوج خشکسالی با سیل مواجه نشوند و آب به عنوان مهمترین عامل اشتغال و توسعه منطقه راهی کویر نشود.
