در اين ميان، شركتهاي نفتي بر اساس منافع خود حتي مبلغ كمتري از قيمت اعلام شده را پرداخت ميكردند كه اين امر باعث ضرر كشورهاي صادر كننده نفت گرديد. از اين رو در دهم سپتامبر ۱۹۶۰، يك ماه پس از آخرين كاهش يك جانبه قيمت نفت، توسط كارتلهاي عظيم نفتيِ وابسته به غرب، نمايندگان پنج كشور صادر كننده نفت شامل ايران، عراق، عربستان، كويت و ونزوئلا در بغداد گرد هم آمدند و براي حفظ منافع خود در برابر اقدامات خودسرانه كارتلهاي نفتي، سازماني با نام سازمان كشورهاي صادركننده نفت موسوم به اوپك را به وجود آوردند. هماهنگي و يكنواخت ساختن سياست كشورهاي عضو و تعيين بهترين روش به منظور حفظ منافع كشورهاي مزبور، تثبيت قيمتهاي نفت خام در بازارهاي جهاني و جلوگيري از نوسانات غيرمعقول و زيانآور قيمتها و اداره سازمان بر اساس تساوي كشورهاي عضو و… از جمله اهداف تشكيل اين سازمان بود. با تشكيل دومين كنفرانس اوپك در كاراكاس پايتخت ونزوئلا در نيمه ژانويه ۱۹۶۱م؛اوپك رسماً مشغول به كار شد و با ورود اعضاي جديد، به صورت رقيب قدرتمندي در عرصههاي بينالمللي بازار نفت وارد گرديد.
۶۴سال از آن روز می‌گذرد و در این مدت صادرات نفت ایران فراز و نشیب‌های فراوانی را تجربه کرده است، به بهانه سالروز برپايي اولين كنفرانس كشورهاي صادر كننده نفت (اوپك) در بغداد نگاهی به آخرین وضعیت صادرات نفت کشورمان داشته‌ایم.
در همین راستا رئیس کل گمرک با اشاره به اینکه تا پایان تیر ماه امسال ۱۵.۷ میلیارد دلار نفت صادر شده است، گفت: با احتساب نفت تراز تجاری ۱۴ میلیارد دلار مثبت است. محمد رضوانی‌فر با اشاره به اینکه، تا پایان تیر ماه ۱۸.۵ میلیارد دلار کالا وارد شده که ۶ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش یافته است، گفت: صادرات نیز در این مدت ۸ درصد رشد کرده است. براین اساس تراز تجاری بدون نفت ۱میلیارد دلار منفی است. البته باید توجه داشت که تا تیر ماه امسال ۸۰۰ میلیون دلار شمش طلا وارد شده است.با لحاظ کردن صادرات نفت به میزان ۱۵٫۷ میلیارد دلار، مجموع تجارت خارجی کشور ۵۱ میلیارد دلار است. براین اساس با احتساب نفت تراز تجاری ۱۴٫۸ میلیارد دلار مثبت است.
همچنین تحلیلگران مؤسسه استاندارد چارترد با اشاره به افزایش صادرات نفت ایران مدعی شدند آب‌های مالزی تبدیل به مسیری برای انتقال کشتی به کشتی نفت ایران شده است.
موسسه استاندارد چارتر در گزارشی تایید نشده صادرات نفت ایران به چین در ماه ژوئن سال جاری میلادی را در حدود یک میلیون و ۴۵۰ هزار بشکه در روز محاسبه کردند.طبق ادعای این مؤسسه، واردات نفت خام ایران توسط چین از مالزی در ماه ژوئن به ۱.۴۵۶ میلیون بشکه در روز رسیده است، یعنی دومین رکورد بزرگ ماهانه ایران. متخصصین کالا عقیده دارند تولید نفت خام مالزی حدود ۰.۳۵ میلیون بشکه در روز است در حالی که صادرات این کشور معمولاً به طور متوسط به ۰.۲ میلیون بشکه در روز می‌رسد. به علاوه، بیشتر نفتی که چین از مالزی وارد می‌کند تولید این کشور نیست.
برخی منابع رسانه‌ای ادعا می‌کنند این نقل و انتقال‌ها از طریق ناوگانی از نفتکش‌های قدیمی صورت می‌گیرد که بیمه‌کننده مشخصی ندارند. این نفتکش‌های قدیمی فرستنده‌های خود را خاموش می‌کنند.
قبلاً گزارش شده بود که صادرات نفت ایران در زمان ریاست جمهوری بایدن به شدت افزایش یافته است. آمریکا و متحدانش امیدوارند بتوانند یک قرارداد اتمی جدید با تهران امضا کنند. دولت ترامپ در سال ۲۰۱۵ میلادی از قرارداد برجام خارج شد. تولید نفت ایران در زمان ریاست جمهوری ترامپ از ۳.۸ میلیون بشکه در روز در اوایل ۲۰۱۸ تا کمتر از ۲ میلیون بشکه در روز در اواخر ۲۰۲۰ کاهش یافته بود اما تولید نفت این کشور در زمان ریاست جمهوری بایدن تا ۳.۲ میلیون بشکه در روز افزایش یافته است.
دونالد ترامپ در کمپین‌های انتخاباتی خود اعلام کرده در صورت رسیدن به ریاست جمهوری، صادرات نفت ایران را محدود می‌کند. طبق گفته استاندارد چارترد، نفت ایران نقش کلیدی در سیاست تجاری بین چین و آمریکا بازی خواهد کرد.
- نویسنده : ملیحه منوری ـ سردبیر
