در این فیلم حدود نیم‌ساعته، احمدی با پوشش آزاد به همراه گروه نوازندگان خود کنسرت فرضی اجرا می‌کند. این خواننده در نهایت به همرای وکلای خود به دادسرای ناحیه ۳۸ امنیت اخلاقی تهران مراجعه کرد و پس از تفهیم اتهام با وثیقه ۳ میلیارد تومانی آزاد شد. نوازندگان او نیز با وثیقه ۲ میلیارد تومانی بعد از تفهیم اتهام آزاد شدند. پرونده این ماجرای بسته شده‌است اما به جرئت می‌توان گفت صورت مسئله همچنان باقی‌است.
روابط‌عمومی خانه موسیقی ایران در این خصوص نوشت: «در پی لغو کنسرت گروه «نقش» در اصفهان و بازداشت اعضای یک گروه موسیقی که در کنسرت «کاروانسرا» موسوم به کنسرت فرضی پرستو احمدی به اجرای برنامه پرداخته بودند، حبس خشایار سفیدی و برخی دیگر از مشکلات هنرمندان حوزه موسیقی بیانیه‌ای منتشر کرد. در این بیانیه هیات‌مدیره با اعتراض به موارد ذکر شده از دولت تازه مستقر شده خواست تا در زمینه مطالبات هنرمندان حوزه موسیقی به ویژه ممنوعیت فعالیت زنان هنرمند بیش از پیش همت گمارد.»
خوانندگی زنان در ایران، برای زنان ممنوع است. این هنرمندان می‌توانند در بزرگترین سالن‌های کشور برای هم‌جنسان خود اجرای موسیقی داشته باشند اما حتی با رعایت تمام شرایط و ضوابط و فرض محال اینکه صدایشان به گوش هیچکس جز افراد حاضر در سالن نرسد، هیچ‌وقت از تبلیغات محیطی و اطلاع‌رسانی به‌اندازه خوانندگان مرد برخوردار نبوده‌اند. سوال اینجاست که چه باید کرد؟
برای پاسخ به این سوال، ابتدا خالی از لطف نیست که نگاهی به نظر مراجع عظام در این‌باره داشته باشیم.
آیت‌الله خامنه‌ای (مد ظله العالی): «اگر صداى زن (چه به صورت تک‌خوانی و یا هم‌خوانی با زنان و یا با مردان) به صورت غنا نباشد و گوش دادن به صداى او هم به قصد لذت و ریبه نباشد و مفسدهاى هم بر آن مترتّب نشود، اشکال ندارد. اگر مفسده داشته باشد و یا تحریک شهوت بکند، جایز نیست.»
آیت‌الله سیستانی (مد ظله العالی): «آواز خواندن زن حرام نیست؛ مگر اینکه مشتمل بر ترقیق و تحسین که عادت مهیج شهوت شنونده باشد. در این صورت بر مردان هم حرام است و منظور از آن سخن باطلی است که با آوازی خوانده می‌شود که مناسب مجالس لهو و لعب باشد.»
آیت‌الله مکارم شیرازی (مد ظله العالی) :«کلیه آهنگ‌ها و صداهایى که مناسب مجالس لهو و فساد است، حرام و غیر آن جایز است و فرقى در این قسمت میان مرد و زن نیست؛ ولى خوانندگى نوع مباح براى زنان در صورتى جایز است که مجلس مخصوص به جنس خودشان باشد، خواه دسته جمعى بخوانند یا به تنهایى.»
آیات عظام تبریزى (ره) و نورى همدانی (مدظله العالی): «گوش دادن به آواز زن اگر غنا نباشد و باعث التذاذ جنسى و تهییج شهوت نشود و مفسدهاى بر آن مترتب نگردد، اشکال ندارد.»
جمع‌بندی همه آن است که اگر باعث مفسده نشود اشکالی ندارد. حتی دیدیم که آیت‌الله مکارم شیرازی این حکم را برای مردان هم دارد. آیا می‌توان استنباط کرد که برگزاری این اجراها برای مردان با فرض غیرمفسده بودن آن است و می‌توان همین فرض را برای اجرای زنان هم داشت؟ مرز تشخیص اشکال داشتن یا عدم اشکال این معقوله به‌قدری باریک است که درک می‌کنیم امکان خطا در آن هست اما ارزشش را دارد؛ چرا که فراگیر شده و ضرورت دارد.
ضرورت ماجرا به چند دلیل است. نخست اینکه امروز همه می‌دانیم که چگونه فضای مجازی و گسترش ارتباطات، باعث شده به شکل غیررسمی زنان خوانندگی کنند. البته نه به گستردگی شمایل کنسرت احمدی، اما برای خواندن یک میکروفون و یک دوربین کافی‌است که در دسترس همه هم هست. اینکه تصور کنیم تمام این خوانندگان زن را دستگیر و زندانی کنیم تا مفسده پاک شود هم کاملا مشخص است که نتیجه عکس خواهد داد و خواندن را تبدیل به یک شیوه اعتراضی می‌کند که در نتیجه آن به تعداد زنان، خواننده خواهیم داشت و ماجرا وارد کانال‌های دیگری می‌شود. پس یا قانونمند و کنترل‌شده می‌شود یا خوانندگی به هر شکلی را تحمل می‌کنیم. دلیل دوم آن است که نسل جدید سوال می‌کند و باید جوابی برایشان پیدا کرد. نمونه‌اش سوالی بود که یک دانش‌آموز دختر در برنامه تلویزیونی از «علی مطهری» درخصوص خوانندگی زنان کرد و اگر کسی یک کلمه از پاسخ مطهری را فهمید، برای ما هم بنویسد. البته حق داشت چون پاسخ واضحی برای این سوال وجود ندارد. نکته سوم اینکه تجربه ثابت کرده این مدل برخوردهای سلیقه‌ای و بدون استناد دقیق به قانون یا شرع، محکوم به شکست است. زنان ترک موتور بنشینند اما آن را نرانند چون بد است. سال‌ها فوتبال را از تلویزیون ببینند اما از نزدیک نه؛ چون عیب است. بررسی برخوردهای قهری گشت ارشاد هم یک دفتر مفصل و جداست. پس آزاد شدن خوانندگی زنان و تشخیص و تبیین حدود مفسده نبودن آن، بسیار سخت و طاقت‌فرساست اما باید انجام شود و یک حکم غیر قابل انکار است.
- نویسنده : سایه برین/ دبیر سرویس فرهنگ و اجتماعی
