سایه برین روزنامه نگار – برنامه تلویزیونی «جام جم» که با محوریت نقد و بررسی برنامه‌ها و سیاست‌های کلی رسانه ملی، هر دوشنبه حوالی ساعت ۲۳ از شبکه اول سیما پخش می‌شود، در تازه‌ترین برنامه خود میزبان «حسین شاهمرادی»، مدیر شبکه چهار سیما و «محمد قوچانی»، مدیرمسئول و سردبیر مجله آگاهی نو بود. اظهارات قوچانی در این مناظره که به خوبی مشتی نمونه خروار تفکر فکری قالب در صدا و سیماست، مورد توجه رسانه‌ها و کاربران فضای مجازی قرار گرفته است.
در خلال این مناظره، قوچانی از شاهمرادی سوال می‌پرسد که چرا «سروش صحت»، «مهران مدیری» و «رامبد جوان» نباید بتوانند در تلویزیون برنامه بسازند؟ مدیر شبکه چهار سیما در پاسخ اظهار می‌دارد که به دلیل انکیزیسیون حاکم بر تفکر روشنفکران ایرانی چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد. او اظهار می‌دارد که هیچ کدام این چهره‌ها از تلویزیون حذف نشده‌اند و تشریح می‌کند که به دلیل نطق‌کشی و تفتیش عقاید روشنفکران، این چهره‌ها جرئت نمی‌کنند که جعبه جادویی بازگردند. او ادامه می‌دهد که مدعیان آزادی بیان که داخل سوراخ‌های کوچه پس کوچه‌های مملکت را می‌گردند تا یک نفر را مخالف عقیده خود پیدا کند و از او جواب پس بگیرند باعث این هستند که این هنرمندان نمی‌توانند بازگردند.
چیزی که تصورش همیشه برایمان بعید می‌نمود، این بود که محروم شدن چهره‌های محبوب جامعه از رسانه ملی نیز تقصیر مردم انداخته شود. اظهر من‌المس است که آنچه مسئولین را وادار به پاسخگویی در خصوص چند اسم خاص می‌کند، همین مطالبات و گلایه‌های مردمی در خصوص محرومیت این چهره‌ها از رسانه ملی است؛ حال شاهمرادی قصه را این‌گونه تعریف می‌کند که رسانه ملی کاملا بی‌تقصیر، دارای فضایی آماده برای برنامه‌سازی چهره‌هاست و چهره‌ها هم خواهان بازگشت به تلویزیون هستند اما این جامعه مطالبه‌گر، مفتش و ضد آزادی بیان و عمل، مانع شده‌اند. در این خصوص ذکر چند نکته حائز اهمیت است. اول اینکه چه زمانی مخاطب برای صدا و سیما مهم بوده که حال از ترس قضاوت مخاطب، چهره‌ها بازنگردند و تلویزیون آنها را دعوت نکند؟ نکته جالب توجه این است که شاهمرادی در همین گفتگو میان اسامی که می‌برد، «عادل فردوسی پور» را جدا می‌کند و معتقد است که او بحثش جداست. کسی که بیشتر از همه محبوبیت دارد و اتفاقا مردم بیشتر خواهان حضورش هستند، قصه‌اش جداست و او بخاطر دلایلی که هیچوقت به جامعه تبیین نشد، حق برنامه‌سازی در تلویزیون را ندارد. همین جامعه روشنفکری که، بخاطر شنیدن صدای عادل فردوسی پور روی گزارش فوتبال، دنبال‌کننده‌های صفحه یک باشگاه غرب آسیا را تا حد اخلال افزایش می‌دهد، و باز هم به سلیقه‌اش هیچگونه احترامی گذاشته نمی‌شود، چه اتفاقی افتاده که حال تفتیش عقاید و نطق‌کشی‌اش رعشه به جان برنامه‌سازان و رسانه ملی انداخته‌است؟!
دوم اینکه شاهمرادی به خاطر بیاورد که هنوز چند ماه کامل از روزی که قرار بود «رضا رشیدپور» با عزت و احترام به تلویزیون بازگردد و عصبانیت مجری برنامه پاورقی از صلح طیف‌های فکری و بازگشت آرامش به جامعه، باعث تنش و در نهایت مانع این ماجرا شد، نگذشته‌است. جامعه روشنفکرانی که شما آنها را هم‌طراز مفتشان بی‌رحم می‌دانید، همه از بازگشت رشیدپور ابراز شادمانی داشتند و منتظر بودند که برای نشان دادن سلیقه خود، بیننده‌های برنامه‌ی او را افتخارآمیز کنند اما همگان دیدند که در نهایت کدام طیف فکری مانع چنین اتفاق خوبی شد.
سوم اینکه صغیر و کبیر از محدودیت‌های دست و پاگیر برنامه‌سازی در رسانه ملی اطلاع دارند و آنچه باعث خانه‌نشینی چهره‌ها شده، همین محدودیت است. مصداق بارز و روشن آن هم بخش دیگری از همین گفتگوست که طی آن یک بیننده برنامه از طریق پیامک سوالی را از شاهمرادی مطرح کرد و پرسید چرا برند «آسمان شب» از «برادران صفاریان‌پور» در شبکه چهار احیا نمی‌شود؟ شاهمرادی پاسخ می‌دهد: «چون صلاح نمی‌دانیم.» سپس سعی می‌کند توضیحات دست و پا شکسته‌ای ارائه کند و چون نمی‌تواند، با عبارت (ولش کن)، ادامه صحبت را به قوچانی پاس می‌دهد. نحوه پاسخی که مورد پسند رسانه‌ها واقع نشد و صورت مودبانه (همینی که هست) می‌باشد. مستحضر هستید که مخاطبی که نطق‌کشی‌اش غول‌های برنامه‌سازی صدا و سیما را ترسانده، حق پرسیدن سرنوشت یک برنامه مورد علاقه خود در رسانه ملی را ندارد.
تا امروز با شنیدن انواعی از انداختن تقصیرها بر گردن مطالبه‌گران و روشنفکران آشنایی داشتیم اما تقصیر عدم حضور چهره‌هایی که همین طیف مدام سراغشان را می‌گیرند بر گردن خودشان، نوآوری تازه‌ای در این مهم بود که مدیریت شبکه چهارم سیما توانست به آن دست پیدا کند.
- نویسنده : ارسالی از سایه برین
