صنعت گردشگری از درد به خود می‌پیچد
صنعت گردشگری از درد به خود می‌پیچد
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در نشست با استاندران سراسر کشور وضعیت مبهم و ناامیدکننده گردشگری در ایران را تشریح کرد. صالحی امیری سخنانی را مطرح کرد که بیانگر ناکامی گردشگری کشور در منطقه است.

او خطاب به استانداران گفت: میرات فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در چند دهه گذشته هیچ وقت اولویت کشور نبوده است. در کشوری که نفت، معدن و پتروشیمی متمرکز است، به گردشگری توجه ندارد. خلاف آنچه سخنرانی می‌شود، گردشگری در اولویت نیست به گونه‌ای که فاصله ما با همسایگان در این زمینه زیاد شده است و دیگر همسایگان را دنبال نمی‌کنیم چون امکان رسیدن به آنها وجود ندارد.
ما در حوزه میراث فرهنگی دچار فرسودگی هستیم و این نگران کننده است و نیازمند مرمت آثار خود هستیم.
به گزارش جمله چندی پيش نیز اکبر غمخوار، عضو انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ایران با تاکید بر اینکه آمارهای دولتی گردشگران ورودی در این کشور درست نیست، اعلام کرد: هر کسی که از مرز ایران وارد و خارج می‌شود، گردشگر محسوب شده است. در حالی که این تعریف گردشگر از نظر سازمان جهانی ملل متحد نیست.
وی در ادامه تصریح کرد: واقعیت این است که گردشگر واقعی که بیاید در ایران پول خرج کند وجود ندارد و آمارها بیشتر شامل ورود و خروج مرزی است.
غمخوار به خبرگزاری «ایلنا» گفت: «دولت می‌گوید ۶ میلیون گردشگر وارد ایران شده است. خب اگر این‌ها براساس تعریف سازمان جهانگردی ملل متحد یک شب اقامت در کشور داشتند باید ۶ میلیون شب اقامت هم ثبت شده باشد که عدد بسیار بزرگی است و باید تمام هتل‌های ایران پر می‌شد و تمام مراکز فروش صنایع‌دستی و سایت‌های گردشگری مملو از گردشگران ورودی می‌بودند. اما وقتی از هتل‌ها آمار بگیرید آن‌ها می‌گویند درصد اشغال هتل‌هایشان در پایین‌ترین سطح اشغال است. در سایت‌های گردشگری هم گردشگران خارجی دیده نمی‌شوند.»
غمخوار با اشاره به عبور اتباع نخجوان از ایران برای سفر به باکو و بازگشت مجدد به نخجوان از مسیر ایران و دو بار محاسبه آمار آن‌ها در فهرست گردشگران ورودی به ایران گفت: مشکل ما چالش در آمارهای گردشگری است و من حاضرم با تمام مسئولان صنعت گردشگری در این باره مناظره کنم تا بدانند این شیوه آمارسازی در گردشگری برخلاف واقعیت است. آن‌ها باید متوجه شوند که مبنای آماری آن‌ها از پایه غلط است. همین حالا به اصفهان و شیراز و یزد بروید می بینید اصلا اثری از گردشگر خارجی وجود دارد؟ گردشگر خارجی وجود ندارد.
این عضو انجمن صنفی دفاتر مسافرتی ایران همچنین اظهار داشت که بسیاری از کشورها سفر اتباع خود به ایران را ممنوع کرده و به گردشگران خود گفته‌اند به ایران سفر نکنید. آن‌ها هشدار سفر به ایران صادر کرده‌اند. حتی چین که ایران معاهده همکاری ۲۵ ساله با آن کشور دارد، به گردشگران خود اعلام کرده است به ایران نروید. غمخوار در پایان با بیان اینکه «گردشگران تاجیکستان به ندرت و انگشت شمار به ایران سفر می‌کردند و گردشگر انبوه از آن کشور نداشتیم» گفت: تنها امید ما به کشور افغانستان است.
گردشگري ايران، كه تا اواخر دهه پنجاه شمسي، همپا و شايد سريع‌تر از كشورهاي ديگر حركت مي‌كرد و علاوه بر پذيرش گردشگران خارجي فراوان، ايرانيان بسياري نيز به راحتي و بدون ويزا، راهي كشورهاي مختلف جهان مي‌شدند در چند دهه اخير، به دليل نداشتن استراتژي مشخص و تاكتيك‌هاي مناسب، قافيه گردشگري و درآمد ناشي از آن را، به بسياري از كشورها – و حتي كشورهاي كوچك‌تر از خود – باخته است.
در حالي كه از كرانه‌هاي ارس تا سواحل هميشه خليج فارس ايران، سرشار از نقاط ديدني طبيعي و تاريخي و بناهاي قديمي و مذهبي است و به استناد آمار موجود، ايران از لحاظ بناها و آثار تاريخي جزو ۹ كشور اول دنيا و از حيث جاذبه‌هاي اكوتوريستي، در ميان ۱۰ كشور برتر دنيا قرار دارد متاسفانه، به دليل عدم توجه به نقش گردشگري در اشتغالزايي، ارزآوري و رونق اقتصادي كشور، و با تنگ نظري‌ها و محدوديت‌هاي سليقه‌اي برخي افراد و جناح‌ها، تعداد گردشگران ورودي به ايران، فاصله بسيار زيادي حتي با كشورهاي مسلمان دارد. همين امر موجب شده است سهم ايران از گردشگري، به اندازه‌اي ناچيز باشد كه حتي قابل گفتن هم نيست. كشور ايران با اين حجم از ظرفيت و جاذبه‌هاي گوناگون و آب و هواي مطلوب، بر اساس آخرين آمارها، تا قبل از شيوع كرونا، بالاترين رقم درآمد سالانه‌اش از محل گردشگري جهان، مبلغ ۱۲ ميليارد دلار بوده است كه اين رقم، معادل كمتر از يك دهم درصد (دقيقا ۰/۸ درصد) درآمد كل گردشگري جهان مي‌باشد. قابل ذكر است اصلي‌ترين درصد همين مبلغ نيز، متعلق به گردشگراني از كشورهاي مذهبي اطراف ايران است و درصدي هم، از آن گردشگران « ميراث محور » مي‌باشد كه به اصطلاح، گردشگران سالمندي هستند كه فقط براي ديدن آثار تاريخي و فرهنگي كشور مي‌آيند و به تعبيري، اهل گشتن و خرج كردن و راه انداختن چرخ صنف‌ها و حرفه‌هاي وابسته به گردشگري به شمار نمي‌روند. با توجه به موارد اشاره شده بالا و نگاهي به كم عملي يا بي‌عملي مديران وزارت ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي و بحراني‌تر شدن شرايط گردشگري پس از شيوع كرونا و بحران‌هاي اجتماعي اخير، مي‌توان گفت صنعت گردشگري ايران، با عدم تلاش براي آماده‌سازي زيرساخت‌هاي مناسب، خالي بودن هتل‌ها و مراكز اقامتي تا نزديك به ۹۰ درصد و بيكاري حرفه‌هاي وابسته، به‌شدت زمين خورده است ! از درد به خود مي‌پيچد و براي زنده ماندن و سر پا شدن و حضور جدي در عرصه گردشگري جهان و كسب درآمد بيشتر از اين راه براي كشور، نياز به يك تحول جدي دارد.
به گزارش‌ جمله براساس پژوهشی که اتاق ایران انجام داده است، ایران در شاخص توسعه گردشگری و سفر (بررسی در سال ۲۰۲۳) با کسب امتیاز ۳٫۷۲ در جایگاه ۷۳ در بین ۱۱۹ کشور جهان قرار دارد که نشان‌دهندۀ نامناسب بودن این جایگاه در مقایسه با کشورهایی مانند امارات متحده عربی با رتبۀ ۱۸ و ترکیه با رتبۀ ۲۹ است.
این موضوع در مورد جایگاه ایران در بین کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا نیز حاکم است و ایران در بین ۱۴ کشور در رتبۀ نهم قرار گرفته است.
همچنین از نظر شاخص امن‌ترین کشورها برای سفر (تعطیلات) در سال ۲۰۲۳ کشورهای اتریش، سوئیس، آلمان، بلژیک، دانمارک با کسب امتیاز بیش از ۹۰ در رتبه‌های اول تا پنجم امن‌ترین کشورها در جهان قرار گرفته‌اند و ایران در این فهرست قرار نداشته است.
به گزارش فردای‌کرمان، معاونت امور کمیسیون‌های تخصصی اتاق ایران نتایج بررسی تطبیقی-تحلیلی شاخص‌های گردشگری ایران با کشورهای منتخب جهان، را منتشر کرد. بر اساس نتایج این بررسی، ایران در شاخص جهانی سفر مسلمانان که وضعیت گردشگری حلال در جهان را بررسی می‌کند، در سال ۲۰۲۳ در بین ۲۰ کشور اول جهان در رتبه ششم پس از کشور ترکیه و قطر قرار داشته است. کشورهای مالزی و اندونزی نیز چند سالی است که جایگاه خود را در این فهرست حفظ کرده و به صورت مشترک در رتبۀ اول قرار گرفته‌اند. گرچه در این شاخص در مقایسه با سایر شاخص‌های مورد بررسی در بین کشورهای منتخب از وضعیت خوبی برخوردار است؛ اما در مقایسه با کشورهای قطر و ترکیه جایگاه پایین‌تری دارد.
بر اساس نتایج این پژوهش، هر چند شمار گردشگران ورودی بین‌المللی در ایران طی سال‌های گذشته افزایش یافته است و از ۲٫۹۴ میلیون نفر در سال ۲۰۱۰ به حدود ۵٫۸ میلیون نفر در سال ۲۰۲۳ رسیده است، اما این رقم در مقایسه با کل گردشگران بین‌المللی جهانی و حتی با کشور امارات متحده عربی با ۲۸ میلیون نفر گردشگر در سال ۲۰۲۳ بسیار اندک است.
همچنین میزان درآمدهای گردشگری ایران با مجموع درآمدهای حاصل از گردشگری در جهان و همچنین کشورهای منطقه در سطح محدودی قرار دارد. بر اساس گزارش سازمان جهانی گردشگری در سال ۲۰۲۲، در حالی که درآمدهای حاصل از گردشگری در ایران حدود ۳٫۷ میلیارد دلار بوده است، این رقم در امارات متحده عربی بیش از ۲۱ میلیارد دلار بوده است که این موضوع از پایین بودن درآمدهای ایران در این بخش در مقایسه با کشورهای مختلف جهان حکایت دارد