رضا شریعتی/ بعضی واژه‌ها عجیب و پر از درد هستند مثل واژه کودک همسری؛ کودکانی که به جای آنکه در خانه پدر و مشغول بازی با اسباب بازی‌هایشان باشند به یکباره همسر و مادر می‌شوند بی‌آنکه بسیاری از مسائل زندگی زناشویی را بدانند. آسیب‌های اجتماعی امروزه در ابعاد مختلف زندگی انسان‌ها گسترش یافته […]
رضا شریعتی/
بعضی واژه‌ها عجیب و پر از درد هستند مثل واژه کودک همسری؛ کودکانی که به جای آنکه در خانه پدر و مشغول بازی با اسباب بازی‌هایشان باشند به یکباره همسر و مادر می‌شوند بی‌آنکه بسیاری از مسائل زندگی زناشویی را بدانند. آسیب‌های اجتماعی امروزه در ابعاد مختلف زندگی انسان‌ها گسترش یافته و چالش‌های جدی را پیش روی آنها قرار داده است. کودک همسری به عنوان یکی از این آسیب‌ها است که به دلیل فقر اقتصادی و فرهنگی، اعتیاد، موضوعات قومی و قبیله‌ای و مهاجرت شکل می‌گیرد.
اسلام برای ازدواج عدد پیشنهاد نداده است
حجت الاسلام سعید صدوقی، فعال اجتماعی و محصل علوم حوزوی هم در این باره معتقد است: در شیعه همه احکام دین نباید حامل چهار عنوان گردد «ضرر، مشقت، اکراه و ظلم»؛ اگر ازدواج سبب یکی از عناوین چهارگانه فوق گردد، عقد باطل بوده و لوازم ازدواج ملغی می‌گردد.
این روحانی ادامه می‌دهد: در اسلام عدد خاصی برای ازدواج پیشنهاد نشده است بلکه در اسلام بین سن بلوغ که تحولات هورمونی بدن و سن رشد که قدرت مسوولیت‌پذیری است تفکیک شده است. حجت الاسلام صدوقی با تاکید بر اینکه با توجه به فرهنگ، جغرافیا، آموزش و تغذیه ممکن است سن بلوغ و سن رشد در انسان‌ها متفاوت باشد، اظهار داشت: اگر دختر و پسری به سن رشد رسیده باشند یعنی توان مسوولیت‌پذیری اجتماعی در شعاع خانه و خانواده یا بیشتر را به دست آورده باشند ازدواج آنان صحیح است.
کودکان به سمت بلوغ زودرس پیش می‌روند
غزاله احمدی جامعه‌شناسان در این باره معتقد است که رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، کودکان را به سمت بلوغ زودرس جنسی سوق می‌دهند .
وی کودک همسری را ازدواجی ناهمگون، فاقد ابعاد مختلف بلوغ دانست که در بازه زمانی نابهنگام صورت می گیرد و حدود ۸۰ درصد با شکست مواجه می‌شود و ادامه داد: افرادی که اقدام به ازدواج با کودکان می کنند و یا در دوران کودکی وارد زندگی زناشویی می شوند، ناآگاه هستند و با فرهنگ غلط در مسیر زندگی قرار گرفته‌اند. احمدی آغاز زندگی زناشویی را مستلزم بروز جنبه‌های مختلف بلوغ در انسان‌ها دانست و تأکید کرد: انسان قبل از ازدواج باید به چندین نوع بلوغ دست یابد که بلوغ جنسی یکی از جنبه‌های آن است.
بررسی کودک همسری در قانون
محمدرضا زمانی، وکیل پایه یک دادگستری در گفت‌وگو با «جمله» با بیان اینکه تا زمانی که قانون اصلاح نشود شاهد ازدواج کودکان خواهیم بود، اظهار داشت: تا مادامی که طرح کودک همسری و تصویب و اصلاح ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی انجام نشود شاهد چنین ازدواج‌هایی در کشور خواهیم بود. وی با بیان اینکه ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی در خصوص تعیین سن ازدواج بوده که ازدواج دختر زیر سن ۱۳ سال و پسر زیر سن ۱۵ سال منوط به اجازه ولی قهری و دادگاه با رعایت مصلحت طفل است، ادامه داد: یعنی سن قانونی ازدواج برای دختران ۱۳ سال تمام شمسی و برای پسران ۱۵ سال تمام شمسی است.زمانی اظهار داشت: در قانون حمایت خانواده مصوب سال ۹۱ نیز در ماده ۵۰ اعلام می دارد که هرگاه مردی برخلاف مقررات ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی ازدواج کند به ۶ ماه حبس محکوم می‌شود. در تبصره همین ماده نیز در مورد پدر، جد پدری، مادر و سرپرست قانونی و عاقد در صورت ازدواج برخلاف ماده ۱۰۴۱ اشاره می کند و به شش ماه حبس محکوم می نماید. وی مهمترین علت ازدواج کودکان را فقر اقتصادی و فرهنگی دانست و افزود: این ازدواج‌ها بیشتر در شهرهای کوچک و محروم و به دلیل برخی رسوم عشیره‌ای و قبیله‌ای انجام می شود و هر اندازه که فقر اقتصادی گسترش یابد شاهد افزایش ازدواج کودکان خواهیم بود. زمانی در ادامه بر لزوم ایجاد زیرساخت‌های فرهنگی و ارائه آموزش‌های لازم در زمینه ازدواج تأکید کرد و اظهار داشت: اصلاح قانون و وضع قوانین نظارتی و حمایتی می‌تواند میزان آسیب‌های ازدواج کودک همسری را کاهش دهد . متاسفانه بر طبق قانون مردی که با درنظر گرفتن شروط ماده قانون ۱۰۴۱ که شرایطی مانند صلاحدید دختر و موافقت پدر وی را بیان کرده، اقدام به نکاح با دختر زیر ۱۳ سال کند مجرم شناخته نمی‌شود چرا که شرایط قانونی را رعایت کرده است؛ غافل از آنکه این ازدواج چه بار روانی را بر دختر تحمیل می‌کند!
ازدواج گواهینامه می‌خواهد
بهاره مصطفوی، روانشناس کودک و نوجوان در گفت‌وگو با «جمله» با بیان اینکه در فرهنگ‌های مختلفی که در سراسر دنیا وجود دارد، هیچ چیز به اندازه کودک همسری افکار عمومی را متأثر نکرد، اظهار داشت: کودک همسری نوعی سوءاستفاده جنسی است، عمده‌ترین گام بعدی در راستای مقابله با سوءاستفاده‌های جنسی را حقوقدانان می‌توانند بردارند و با مشخص کردن سن ازدواج و نظارت و سخت گیری بر اجرای قوانین مربوط به آن مقوله، تأثیر مثبتی در این زمینه داشته باشند. این روانشناس کودک و نوجوان با تأکید بر اینکه نباید در مقوله کودک همسری نگاه‌ها فقط به سمت دختران و زنان باشد، ادامه داد: پسری که وارد ازدواج کودک همسری شده نیز نیازهایی داشته که نادیده گرفته شده و این موضوع هم باید در مطالعات جامعه شناختی مورد توجه قرار داد. وی با بیان اینکه مسأله کودک همسری نخستین تبعات منفی را برای کودک و خانواده وی در پی خواهد داشت، اظهار داشت: دنیای بعد از کودک همسری دنیای تنهایی است و کودکی که توانایی انتخاب رنگ لباس خود را ندارد مسلما نمی‌تواند در ادامه زندگی زناشویی استقلال، ثبات و تعهدی به همسرش داشته باشد.
