امروزه با توجه به پیشرفت علم و تکنولوژی، مدل کسب و کارها هم بنا به زمان و موقعیت تغییر یافته است و امروزه مبحثی به نام علم داده و هوشمند سازی کسب و کار مطرح است که نه تنها باعث استراتژیک و اکادمیک و منظم شدن کسب و کار می‌شود بلکه می‌تواند عاملی […]
امروزه با توجه به پیشرفت علم و تکنولوژی، مدل کسب و کارها هم بنا به زمان و موقعیت تغییر یافته است و امروزه مبحثی به نام علم داده و هوشمند سازی کسب و کار مطرح است که نه تنها باعث استراتژیک و اکادمیک و منظم شدن کسب و کار می‌شود بلکه می‌تواند عاملی برای رونق کسب و کارها در کشور شود در همین راستا گفت وگویی با دکتر مجید عابدینی، دكتري مديريت فناوري اطلاعات با گرايش هوش كسب و كار ترتیب داده‌ایم که از نگاهتان می‌گذرد:
آقاي دكتر در ابتداي گفتگو از خودتان برايمان بگويد، دانش آموخته كجا هستيد و زمينه تخصصي شما چيست؟
مجيد عابديني، دكتري مديريت فناوري اطلاعات با گرايش هوش كسب و كار هستم، در دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مركزي كه از بهترين دانشگاه‌هاي رشته مديريت در كشور است، دكتري خود را گرفته‌ام، البته مهندسي كامپيوتر خود را نيز از دانشگاه ملي كاشان گرفته‌ام كه به طور ويژهاي جهت دهنده زندگي من بوده است. در حال حاضر در بخش كسب و كار هاي تجاري و دانشگاه فعاليت دارم، مشاور كسب و كار چندين شركت هستم و بعضاً در زمينه تحقيق و توسعه به شركت‌ها، طرح نواوري و گسترش كسب و كار در راستاي هوشمندسازي آن ها مي‌دهم و حدود هشت سال است كه در رشته‌هاي مختلف درس‌هاي حوزه مديريت و فناوري را تدريس ميكنم. در مورد تخصص نيز بايد بگويم كه به واسطه تسلط بنده بر فريمورك‌هاي مختلف (چارچوب‌های) برنامه نويسي و پايگاه داده و از طرفي آشنايي با حوزه كسب و كار و بازاريابي و البته رشته تحصيلي‌ام، متخصص علم داده و تحليل كسب و كار در راستاي هوشمند سازي كسب و كار هستم.
ممكن است تا بيشتر در مورد علم داده و تحليل كسب و كار توضيح دهيد؟
علم داده و تحليل كسب و كار يكي از جديدترين مباحث در حوزه فناوري و بازار پر رقابت امروز است، اين مهم مي‌تواند زمينه ساز تغييرات اساسي در كسب و كارها شود، تصور كنيد با گسترش ابزارهاي ذخيره سازي و پردازش ابري و مفهوم IOT كه ما را با حجم زيادي از داده‌ها مواجه مي‌كند، اگر بتوانيم نظم و الگوهاي موجود در اين داده‌ها را كشف كنيم، كسب و كار خود را به سودآوري نزديك خواهيم كرد.
منظورتان از كشف الگو چيست؟
رفتار مشتري‌ها و مراجعه كنندگان و استفاده كنندگان از خدمات در كسب و كار، نظمي دارد، عادات رفتاري وجود دارد كه اگر بتوانيم اين عادات را كشف كنيم، سرويس بهتر به مشتريان خود مي‌دهيم و زمينه را براي سودآوري فراهم مي‌كنيم. اين همان الگويي است كه در داده‌ها نهفته است و متخصص علم داده آن را کشف مي‌كند.
علم داده چگونه قابل يادگيري است؟ آيا در كشور رشته تحصيلي مرتبط با اين موضوع داريم؟
بله رشته علم داده كه در دانشگاه‌ها داريم اما پايه و اساس اين رشته آمار و رياضيات است كه قطعا لازم و ضروري است اما داشتن ديد كسب و كار نكته بسيار مهمي است كه در رشته تحصيلي مزبور مغفول مانده است. همواره در كلاس‌هاي درس به دانشجويان تاكيد دارم كه بايستي تفكر بين رشته‌اي داشته باشند تا آينده بتوانند به عنوان متخصص فعاليت كنند.اينكه يك نفر متخصص IT است اما مفهوم بازار و مشتري و استراتژي بازار را نمي‌شناسد، نمي‌تواند براي او تخصص منجر به كسب درآمد را فراهم كند. اما اينكه چگونه قابل يادگيري است، براي متخصص شدن بايستي دانش حداقلي از آمار، يك زبان برنامه نويسي مانند پايتون و نرم افزارهاي رياضي آمار مانند R و البته از همه چيز مهمتر داشتن دانش كسب و كار اهميت ويژهاي دارد.
كسب و كارهاي ايراني چقدر به اين موضوعات ورود كرده‌اند و آيا براي سودآوري خود از داده‌ها استفاده مي‌كنند؟
موضوع همين است كه در كشور ما شايد تنها ۱۰ درصد از سازمان‌ها زيرساخت‌هاي لازم براي بهره‌بردن از تحليل و كاربرد داده‌ها براي هوشمند سازي كسب و كار خود آماده هستند و بقيه اصلاً فكر نمي‌كنند كه چقدر كمك كننده است. مبالغ ميلياردي صرف هزينه تبليغات براي جذب مشتري دارند ولي حاضر نيستند با استفاده از ابزار علم داده‌ها عادات مشتري را بررسي و متناسب با آن كسب و كار خود را هوشمند كرده و سودآوري را به همراه داشته باشند.
در حال حاضر شما چه اقداماتي براي شكوفا سازي كسب و كار ها با تكيه بر اين علم انجام داده‌ايد؟
اعتقاد من بر اين است كه مادامي كه قرار است در حوزه‌اي تخصص داشته باشيم، همواره بايستي به يادگيري ادامه دهيم، نگرش‌ها زماني تغيير مي‌كنند كه دانش در كنار تجربه كسب شود. البته همانطور كه مي‌دانيد تنها بخشي از دانش اكتسابي است و بخش ديگر به تفكر فردي مرتبط است. من يك تيم متخصص در اختيار دارم كه در زمينه يادگيري ماشين و تحليل كسب و كار و پياده سازي هوش كسب و كار فعال است و پروژه‌هايي را در دست اقدام داريم و آمادگي داريم كه تيم خود را گسترش دهيم و چنانچه كسب و كار ها اعلام آمادگي كنند براي ايشان نيز زيرساخت‌هاي هوش كسب و كار قابل پياده سازي است.
از كتاب‌هايي كه نگارش كرده‌ايد و يا در دست نگارش داريد برايمان بگوييد؟
يكي از علاقه‌هاي من نگارش است، كتاب و مقاله، چند كتاب نگارش شده است كه بيشتر دغدغه‌ام دانشجويانم بوده‌اند تا به خاطر شرايط كرونايي و برگزاري كلاس‌ها به صورت مجازي، تسهيلي در فرايند يادگيري ايشان حاصل گردد. اما دو كتاب در مرحله نگارش دارم كه فكر ميكنم طي يكسال آينده به پايان برسد، يكي از كتاب‌ها در زمينه علم داده و تحليل كسب و كار و كتاب ديگر در مورد تجارت الكترونيك و بازارهاي ديجيتال است. اميدوارم يادگار خوبي بر جاي بگذارم.
رمز موفقيت شما چيست؟
بستگي دارد كه چه تعريفي از موفقيت داشته باشيم اما به عقيده من تلاش، مطالعه و البته ارتباط با دوستان خوب كه خداراشكر، چنين دوستاني از ابتدا در كنارم بوده‌اند.
به عنوان فردي كه با دانشجويان در ارتباط هستيد چه توصيه‌اي به آنها داريد؟
در كلاس‌ها هم به دانشجويان گفته‌ام، يادگيري همواره در ناخودآگاه انسان‌ها شكل مي‌گيرد، همين كه خود را در معرض موضوعي قرار دهند بقيه موارد متناسب با شرايط فراهم مي‌شود. نياز به صرف وقت زياد نيست همين كه در كلاس درس توجه داشته باشند و مطالعه كنند كافي است. در ابتداي كار به فكر سود نباشند، ابتدا بايد ورزيده شوند و اين ورزيدگي حاصل نمي‌شود مگر با فعاليت و همانطور كه گفتم در معرض قرار گرفتن.
اخيراً شما با انتشارات آفتاب گيتي و آقاي اسدزاده فعاليت‌هايي را انجام داده‌ايد، ممكن است توضيح بدهيد؟
بله، بنده و تعدادي از اساتيد به اين نتيجه رسيديم كه در شرايط موجود اقتصادي و به خصوص وضعيت پرريسك كرونايي، طي تفاهم نامه‌اي كه به امضا رسانديم، انتشارات آفتاب گيتي كتاب‌ها و منابع درسي را با هزينه كمتر و خيلي كمتر از عرف بازار و با ارسال رايگان در اختيار دانشجويانمان قرار دهند كه در همين جا لازم مي‌دانم از آقاي اسدزاده تشكر داشته باشم و به ساير همكاران و اساتيد هم توصيه ميكنم تا با اين انتشارات مذاكره كنند و لااقل يكي از دغدغه‌هاي دانشجويان را مرتفع نمايند.
در پايان اگر صحبت خاصی دارید بفرمایید.
اميدوارم در اين فرصت محدود كلامي بر زبانم جاري شده باشد كه راهي را بر كسي باز كند، سبب خيري شده باشم و اين خير به روح پدرم كه جاي خالي او را به شدت احساس ميكنم برسد. ممنونم از همه عزيزاني كه تا به امروز در كنارم بودند و اميدوارم پس از اين نيز بتوانيم براي كشور عزيزمان مثمرثمر واقع شويم. دوست دارم كلام خود را با جمله‌اي از مولا علي به پايان برسانم كه مي فرمايند : اَلعِلمُ کَنزٌ عَظیمٌ لایَفنی؛ علم گنج بزرگی است که با خرج کردن تمام نمی‌شود. از شما به خاطر وقتي كه گذاشتيد تشكر و قدرداني دارم.
