صابر پیربرناش، پژوهشگر دکترای سازه با ارسال یادداشتی معتقد است که به ۱۳ دلیل اصلی «متروپل» حادثه نبود. پیربرناش در این یادداشت که خبرگزاری بازار آن را منتشر کرده است نوشت: فروریزش بخشی از ساختمان متروپل آبادان در دومین روز خردادماه، علاوه بر خسارات جانی و مالی گستردهای که بجای گذاشت، تاثر جمعی هموطنانمان در […]
صابر پیربرناش، پژوهشگر دکترای سازه با ارسال یادداشتی معتقد است که به ۱۳ دلیل اصلی «متروپل» حادثه نبود. پیربرناش در این یادداشت که خبرگزاری بازار آن را منتشر کرده است نوشت: فروریزش بخشی از ساختمان متروپل آبادان در دومین روز خردادماه، علاوه بر خسارات جانی و مالی گستردهای که بجای گذاشت، تاثر جمعی هموطنانمان در نقاط مختلف کشور را نیز به دنبال داشت. اما آنچه این روزها به اشتباه در تیتر رسانهها و در میان گفت و گوهای مسئولان و کارشناسان خوانده و شنیده میشود و اساسا اشتباه به نظر میرسد، استفاده از عنوان «حادثه» برای اتلاق این فاجعه ملی است. در این یادداشت به ۱۳ دلیل اصلی که این رخداد را خارج از حیطه معنایی «حادثه» دسته بندی میکند، خواهیم پرداخت.
۱- تخلفات متعدد و گسترده مالک و پیمانکار اصلی پروژه در تغییرات غیر علمی و غیر قانونی طراحی سازه، عدم رعایت مقررات ملی ساختمان و قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، مقررات HSE و سایر قوانین مرتبط
۲- عدم التزام شهرداری آبادان به مقررات ملی ساختمان، قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان و همچنین عدم توجه به گزارشات مکرر مهندس ناظر و دفتر نمایندگی آبادان سازمان نظام مهندسی ساختمان خوزستان در توقف عملیات اجرائی تا اصلاح اشکالات متعدد محاسباتی و اجرائی پروژه
۳- همراهی استانداری، شهرداری و سایر نهادهای حاکمیتی مرتبط صنعت ساختمان با مالک در آغاز غیرقانونی عملیات پروژه بدون اطلاع سازمان نظام مهندسی ساختمان و معرفی و حضور ناظر خارج از حیطه قوانین جاری کشور
۴- عدم اقدام به موقع اداره کل راه و شهرسازی خوزستان در استفاده از اختیارات قانونی ناشی از ماده ۳۵ قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان و ماده ۳۷ آئین نامه اجرائی قانون مذکور که نظارت عالیه بر اجرای مقررات ملی ساختمان را از وظایف این نهاد حاکمیتی برشمرده است.
۵- صدور جواز ساخت پروژه بدون عقد قرارداد با مجری صاحب صلاحیت دارای پروانه اشتغال مهندسی در مغایرت با مواد ۳۰ و ۳۲ قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان
۶- عدم اجرای کامل فصل چهارم قانون کار (حفاظت فنی، بهداشت و بازرسی کار) توسط اداره کل کار و امور اجتماعی خوزستان
۷- فعالیت پیمانکاران، تکنیسینهای اجرائی و کارگران غیرمجاز (استفاده از پیمانکاران و نیروهای انسانی فاقد گواهینامههای حرفهای مربوطه و استفاده از اتباع بیگانه غیرمجاز)
۸- عدم رعایت بند ۳-۳-۲ ماده ۳۳ قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان در خصوص مهر و امضای نقشهها توسط مهندس صاحب صلاحیت و دارای ظرفیت لازم پیش از صدور جواز ساخت
۹- تخلف آشکار شهرداری در رعایت بند ۲-۶-۲ ماده ۳۳ قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان.
مطابق این بند، شهرداری و سایر مراجع صدور پروانه ساختمانی موظفند با اعلام کتبی اداره کل راه و شهرسازی یا سازمان نظام مهندسی ساختمان استان یا ناظران در خصوص وقوع تخلف ساختمانی، در اسرع وقت با اطلاع ناظر دستور اصلاح صادر نمایند و تا زمان رفع تخلف، از ادامه کار جلوگیری بعمل آورند.
۱۰- سهل انگاری ناظر پروژه در اعلام عدم اخذ تاییدیه محاسب روی نقشههای اجرائی ثانوی پس از ارجاع و ملاحظه اجرای پروژه بر اساس نقشههای غیر قانونی و تائید نشده
و همچنین عدم پیگیری مناسب جهت تکرار ارائه گزارش تخلفات گسترده اجرایی به نهادهای مرتبط
۱۱- بی توجهی استانداری خوزستان و فرمانداری آبادان به نامههای سازمان نظام مهندسی مبنی بر لزوم توقف فوری عملیات اجرائی پروژه و ورود به موضوع جهت بررسی تخلفات و الزام مالک و پیمانکار به اصلاح و مقاوم سازی و جلوگیری از وقوع یک فاجعه ملی
۱۲- عدم نظارت معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی بر عملکرد اداره کل راه و شهرسازی خوزستان در اجرای صحیح مفاد قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان و مقررات ملی ساختمان
۱۳- چشم پوشی نمایندگان آبادان در مجلس شورای اسلامی (بعنوان وکیل شهروندان در رعایت حقوق عامه) بر تخلفات گسترده صورت گرفته پس از اطلاع از موضوع توسط نامه سازمان نظام مهندسی ساختمان خوزستان و عدول از وظایف نظارتی محوله
همه موارد فوق الذکر در کنار یکدیگر عامل بروز فاجعه متروپل آبادان هستند و بدیهی آنست که رعایت وظایف قانونی کلیه نهادها، مسئولان و افراد مورد اشاره، از بروز چنین رخداد فاجعه باری جلوگیری می نمود و اتلاق عنوان «حادثه» به این واقعه، قطعا اتلاقی ناصحیح خواهد بود.
در پایان لزوم تشکیل کارگروهی ملی توسط رئیس جمهور جهت بررسی کلیه ابعاد فاجعه متروپل با حضور اساتید دانشگاهی و متخصصان صنعت ساختمان ضروری به نظر میرسد.
همچنین تشکیل کمیتهای دائمی با هدف شناسایی، توقف عملیات اجرائی و اصلاح و مقاوم سازی پروژههای پرخطر در حال ساخت و همچنین ایمن سازی ساختمانهای پرخطر در حال بهرهبرداری نیز به مسئولان مرتبط پیشنهاد میگردد.
صابر پیربرناش پژوهشگر دکترای سازه و عضو سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران