به گزارش روزنامه جمله؛ شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران شرکت دولتی زیرمجموعه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات است، که در سال ۱۳۶۷ با هدف ارائه خدمات پستی، آغاز به فعالیت کرد. تاریخچه تشکیلات پستی ایران اما به دوره هخامنشیان بازمیگردد که مجموعهای منظم تحت عنوان چاپار برای برقراری ارتباط و تبادل نامه و پیامها فعالیت میکرد. تشکیلات پست در ایران تا سال ۱۲۵۸ به صورت «اداره پست» به فعالیتش ادامه میداد تا اینکه در این سال ناصرالدین شاه قاجار دستور تاسیس «وزارت پست» را صادر کرد.
با تأسیس اتحادیه پستی جهانی، ایران به عنوان یکی از نخستین کشورهای دنیا به عضویت این اتحادیه درآمد. در دوره امیرکبیر تحولات تازهای در پست کشور رخ داد و پست نوین بنیانگذاری شد. در این دوره سرویسهای پستی منظم بین شهرها ایجاد، تعرفههای پستی تعیین و قوانین پستی نیز به تصویب رسید. در سال ۱۲۸۸ وزارت پست تشکیلاتی نو یافت و با اداره تلگراف ترکیب و وزارت پست و تلگراف نامیده شد. در اواخر سال ۱۳۰۸ با خرید سهام شرکت تلفن، وزارت پست و تلگراف و تلفن شکل گرفت. سپس در سال ۱۳۶۷ شرکت پست با عنوان «شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران» به عنوان یک شرکت مستقل دولتی تأسیس شد.
با پیروزی انقلاب اسلامی شیوههای ارائه خدمات پستی از لحاظ کمی و کیفی ارتقاء بسیاری داشت که از میان آنها میتوان به حذف ساختار سنتی پست، اجرای مکانیزاسیون و اتوماسیون شبکه پستی و ایجاد سرویسهای نوین و متنوع نظیر پست پیشتاز، صندوق شخصی و پست اکسپرس اشاره کرد. همچنین در پی رواج خدمات اینترنتی و شکلگیری روشهای نوین ارتباطی و اطلاعاتی، نام این وزارتخانه به «وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات» تغییر داده شد. این شرکت در سال ۱۳۹۴ از «شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران» به «شرکت ملی پست» تغییر ساختار داد تا امکان فعالیت دو اپراتور خصوصی به عنوان اپراتورهای پستی کشور فراهم شود. هدف از تغییرات قانونی و ورود بخش خصوصی به این حوزه، کاهش هزینهها برای شرکت پست بوده است.
*تلاش برای عبور از پست سنتی
مراکز تجزیه و مبادلات استراتژیک ترین واحد مجموعه شرکت ملی پست است و بصورت ٢۴ ساعته فعالیت دارند از این رو نقش مهمی در مبادلات پستی دارند. به عبارت دیگر هرگونه خدمتی که دارای فرآیند، قبول، تجزیه، رهسپاری و توزیع باشد در قالب مرسولات پستی وارد مراکز تجزیه و مبادلات می شود و هم اکنون ۷۰ درصد مرسولات کشور وارد این مراکز می شود. با راه اندازی مرکز تجزیه و مبادلات پستی کشور، مرسولات به صورت هوشمند مبتنی بر مقصد تفکیک می شوند. بعد از تهران، پنج کلان شهر اصفهان، شیراز تبریز، مشهد و اهواز نیز مجهز به سورتینگ هوشمند شدند، راه اندازی سیستم های هوشمند در مراکز تجزیه و مبادلات پست استان ها علاوه بر ایجاد بهره وری پست را به سمت مدرن شدن می برد و امروز ارسال مرسولات از روش های سنتی گذشته فاصله گرفته است. در این شرایط مرسوله های مردم باید در کمترین زمان ممکن و سالم به دست آنها برسد که راه اندازی سورتینگ هوشمند این دستاورد را به ارمغان آورده و علاوه بر افزایش سرعت کیفیت ارسال مرسولات را نیز افزایش داده است. همچنین با راه اندازی سیستم سورتینگ هوشمند در هر ساعت ۸ هزار مرسوله در مرکز تجزیه و مبادلات کشور تجزیه می شود.
*تحول دیجیتال و هوشمندسازی در پست
بکارگیری ابزارهای تحول دیجیتال و هوشمندسازی در چهار عمل اصلی پست یعنی قبول، تجزیه مبادلات، رهسپاری و توزیع مرسولات باعث افزایش سرعت و دقت در ارسال مرسولات و کاهش هزینه و نیروی انسانی می شود. حرکت های خوبی برای هوشمندسازی در بخش های رهسپاری توزیع و تجزیه مبادلات در شرکت ملی پست انجام شده است. راه اندازی سورتینگ هوشمند در مرکز تجزیه مبادلات پست با استفاده از فناوری های جدید و توان متخصصان داخلی از جمله این اقدامات است. در بخش حمل و نقل و توزیع در شرکت ملی پست نیر فرصت های زیادی در زمینه هوشمندسازی داریم که از فعالان فناوری از اطلاعات کشور می خواهیم تا برای استفاده از آنها به ما کمک کنند. قدرتمند بودن تجارت الکترونیک ارتباط تنگاتنگ با سرانه مرسولات دارد و ما برای جبران عقب ماندگی و شکاف عمیق در این زمینه با کشورهای توسعه یافته باید به سمت هوشمندسازی و تحول دیجیتال حرکت کنیم.
*نقش آفرینی در اقتصاد دیجیتال
پست ایران برای تبدیل شدن از یک اپراتور پستی ،صرف به یک سکوی ملی برای کسب و کارها و خرید و فروش اینترنتی از قابلیت و توانمندی های شرکت های دانش بنیان بهره گرفته است تا بتوان سهم شرکت ملی پست از تحقق اقتصاد دیجیتال را محقق کند. به طور کلی برای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات سهم ۱۰ درصدی از اقتصاد دیجیتال کشور در نظر گرفته شده و شرکت پست نیز ۸ درصد از این رقم را پوشش می دهد به بیان دیگر سهم شرکت پست هشت دهم درصد از کل اقتصاد دیجیتال کشور در نظر گرفته شده است که با توجه به رکود سالیان گذشته، قطعا می تواند این مقدار را پوشش داده و تلاش می کند که رقم بالاتری تحقق یابد. در مسیر این هوشمند سازی به امکانات مکانیزه مبتنی بر هوش مصنوعی و فناوری های روز پردازش تصویر مانند سیستم های سورتینگ نیاز داشتیم که بخشی از آنها توسط همین شرکت های توانمند داخلی تامین شده است؛ شرکت هایی که می توانند در بخش های مختلف حضوری فعال داشته باشند و البته مردم هم از خدماتی که به واسطه حضور آنان ارائه می شود، استقبال می کنند.
*ایجاد مرکز نوآوری ها در شرکت پست
در دنیای امروز، نوآوری یکی از مهمترین مباحث مربوط به کسب و کار و تجارت است که بقا و تداوم فعالیت سازمان ها را تضمین می نماید. توسعه اقتصاد دیجیتال وابسته به رشد و توسعه استارت آپ های این حوزه و تحول دیجیتال کسب و کارهای موجود است. بسیاری از کسب و کارها و استارت آپ های حوزه تجارت الکترونیک به دلایلی همچون نداشتن شبکه توزیع مناسب، عدم دسترسی به بازار و همچنین کمبود منابع مالی و سرمایه با مشکل مواجه هستند. به همین منظور و در راستای طرح تحول دیجیتال شرکت ملی پست و به منظور عملیاتی نمودن سکوی تجارت الکترونیک سرویس شتابدهی شرکت ملی پست طراحی گردید. این طرح با همکاری پارک های علم و فناوری، مراکز رشد. شرکت های شتابدهنده تخصصی و سازمان نظام صنفی رایانه در کل کشور ضمن حمایت از شرکت های استارت آپی فعال در حوزه های مرتبط با اجزای سکوی تجارت الکترونیک شرکت ملی پست علاوه بر کمک به ایجاد اشتغال به تقویت و گسترش تجارت الکترونیک در کشور کمک کرد. این سرویس راهکاری عملیاتی به منظور کمک به شرکت های استارت آپی فعال خصوصاً در حوزه تجارت الکترونیک است که در آن با استفاده از ظرفیت های موجود شرکت ملی پست امکاناتی در اختیار این شرکت ها قرار خواهد گرفت. استارت آپ های فعال در حوزه پست تجارت الکترونیک حمل و نقل هوشمند و لجستیک پیشرفته که دارای ایده های نوآورانه هستند در مراکز نوآوری شرکت ملی پست ثبت نام و از حمایتهای شتابدهنده ها برخوردار می شوند. تاکنون چند رویداد توسط این مرکز برگزار شده است که میتوان به ایده بازار پست اینوتکس پست اشاره کرد و در رویدادهای مختلفی نیز از جمله نمایشگاه شهر پایدار حضو داشته است. معرفی توانمندی و محصولات نوآورانه شرکت های دانش بنیان و استارتاپ ها جذب تیم ها و ایده های خلاق و نوآورانه در حوزه پست، حمایت از توسعه شرکت های دانش بنیان و استارت آپ ها و اقتصاد دیجیتال در کشور و همچنین شبکه سازی و ایجاد ارتباطات در اکوسیستم نوآوری در حوزه پست را از جمله اهداف برگزاری رویدادهای نوآوری و کار آفرینی است.
*اقداماتی برای بین المللی شدن
از طرف دیگر در راستای سیاست های دولت سیزدهم مبنی بر تعامل حداکثری و تقویت تعاملات بین المللی با کشورهای همسایه اوراسیا و مشترک المنافع اقدامات و رایزنی های سازنده ای در حوزه تجارت الکترونیک خرد، با کشورهای قزاقستان، ارمنستان، قرقیزستان، چین، ترکیه عراق و تاجیکستان و سایر کشورهای عضو اتحادیه پستی آسیا و اقیانوسیه آغاز شده است. توافقات صورت گرفته بین المللی بیشتر حول محور تجارت الکترونیک برقراری خطوط ارسال زمینی ایجاد هاب مشترک و فراهم کردن تسهیلات لازم برای ارسال و دریافت کالاهای خریداری شده با نرخ های مقرون به صرفه است که نتیجه این اقدامات منجر به ارسال سریع تر و ارزان تر خریدهای آنلاین مشتریان در مقایسه با سایر خدمات دهندگان خواهد شد. حضور موثر و فعال در مجامع و اجلاس های بین المللی و منطقه ای تلاش برای صدور خدمات فنی و مهندسی در قالب اجرا و پیاده سازی پروژه های توسعه ای نظیر GNAF و کدپستی در کشورهای متقاضی، تلاش برای بهبود و ارتقای کیفیت سرویس پستی از طریق مشارکت در برنامه ها و پروژه های کیفیت سرویس با استفاده از تسهیلات اتحادیه پستی جهانی از دیگر برنامه های شرکت ملی پست است در حوزه توسعه تعاملات بین المللی است.