سید محمد نظری از معدود نیروهای اداره کل راه و شهرسازی مازندران است که از سربازی در این اداره فنی- مهندسی حضور داشت تا امروز که مدیرکل راه و شهرسازی مازندران است. وی که سربازی خود را در سال ۱۳۷۱ با امریه در وزارت راه و ترابری سابق گذراند، بعدها در همین اداره‌کل جذب شد […]
سید محمد نظری از معدود نیروهای اداره کل راه و شهرسازی مازندران است که از سربازی در این اداره فنی- مهندسی حضور داشت تا امروز که مدیرکل راه و شهرسازی مازندران است. وی که سربازی خود را در سال ۱۳۷۱ با امریه در وزارت راه و ترابری سابق گذراند، بعدها در همین اداره‌کل جذب شد و در شهرهای مختلف استان خدمت کرد و همچنین در بخش‌های مختلف شهرستانی و استانی در این اداره مدیریت داشت تا اینکه درسال گذشته مدیرکل راه و شهرسازی استان مازندران شد. گفتگوی «جمله» را با این مدیرکل موفق در ادامه می‌خوانید.
نخستین پرسش من مربوط به حوزه راه‌ها است و اینکه چرا به آن محور توسعه می‌گویند؟
راه را در تمام دنیا، اولین فاکتور توسعه تلقی می‌کنند چون راه‌ها، شریان حیاتی هستند و کارکردی چون رگ‌ها در بدن انسان دارند و بدیهی است مسیر باید وجود داشته باشه که بتوانیم توسعه دهیم، چه در بخش گردشگری و یا عمران و یا در بخش اقتصادی. حتی اگر بخواهیم محیط‌زیستی هم داشته باشیم و جامعه سبز و پاک برای شهروندان رقم بزنیم به راه نیاز داریم تا خدمات از طریق راه به مردم برسد.
راه‌ها هم البته برابر الگوهای شناخته شده طبقه‌بندی می‌شوند و سلسله مراتب این طبقه‌بندی به این صورت هست که «بزرگراه»، «آزادراه»، «راههای معمولی»، «راههای فرعی» و «راههای روستایی» و استان مازندران ده هزار و چهارصد کیلومتر راه دارد و از نظر قانونی موضوع ساخت و ایجاد راه‌ها بر عهده اداره کل راه و شهرسازی است اما نگهداری این راه‌ها به اداره‌کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای واگذار شده است.
یک مشکلی که در استان مازندران وجود دارد و شما هم این مشکل را تأیید می‌کنید این است که مازندران به دلیل شرایط اقلیمی و طبیعت زیبایش و همچنین به‌خاطر اینکه بر سر راه استان خراسان و بارگاه «مشهد الرضا(ع)» قرار گرفته، محورهای مواصلاتی اش به‌نوعی مورد استفاده تمام شهروندان ایران است یا دستِ کم، میزان ترددی که در محورهای مواصلاتی استان جریان دارد از خیلی از استانها، بیشتر است، اما هزینه تعمیر و نگهداری که وزارت راه و شهرسازی برای محورهای استان در نظر می‌گیرد با استان‌های دیگر تفاوتی ندارد. دلیل این نگاه چیست و چرا اقدامی در این بخش صورت نمی‌گیرد؟
ببینید سوال شما درست است. سنسورهایی در سطح راههای ما نصب شده که معمولا آمار دقیق ترددها را به ما گزارش می‌دهد. این سامانه به ما می‌گوید که ۱۰ درصد از کل تردد کشور در استان مازندران جریان دارد و اگر ما ۹۰ درصد باقی‌مانده را به سایر استانها بدهیم، نتیجه این می‌شود که در راههای مازندران ۳ و نیم برابر سایر استانها تردد صورت می‌گیرد. بر این اساس ما ادعا داریم که عملکرد راههای ما یک عملکرد ملی است اما در بحث توزیع اعتبارات، این عملکرد دیده نمی‌شود و براین اساس ما از برخی استان‌های دیگر که مد نظر شما است اعتبار کمتری می‌گیریم.
نگاه شما چیست و برای این مشکل چه باید کرد؟
باید نگاه بر این باید باشد که استان مازندران به دلیل نزدیکی و هم‌جواری با پایتخت اگر در ۵ سال گذشته تنها در ۵ شنبه و جمعه پرترافیک بود اما در حال حاضر در طول ایام هفته، شاهد ما بار ترافیکی سنگینی را داریم و دلیل آن نیز این است که بسیاری از هموطنان ما که ساکن تهران هستند در این اینجا ملک خریدند یا ساخت و ساز دارند و برخی از تهرانی‌ها دارای ویلا هستند و به فراخور زمان به استان ما رفت و آمد دارند و از طرفی دیگر هم ضریب مالکیت خودرو بالا رفته است شاید در ۱۰ سال گذشته تعداد خودروهایی که در کشور داشتیم زیر ۱۰ میلیون بود اما در حال حاضر فقط تعداد ۱۴ میلیون موتور سیکلت شماره‌گذاری شده است و آمار خودروها هم نسبت به ۱۰سال گذشته بیش از۵/۲ برابر شد و به طور متوسط در هر خانوار ما ۲ دستگاه خودرو داریم و باید ایجاد ظرفیت کنیم.
ظرفیت هم می‌تواند از طریق ایجاد آزاد راه باشد یا ارتقای راههای موجود فرعی را به اصلی و اصلی‌ها را به ۴ خطه تبدیل کنیم و راههای روستایی را به راههای فرعی تبدیل کنیم و همه اینها مستلزم تأمین اعتبار است و از طرفی هم حجم تردد و تعداد تردد در بحث نگهداری به شدت اثرگذار است روکش‌های آسفالتی را باید به سرعت انجام بدهیم.
اگر این کارها انجام نشود، باعث تخریب زود‌رس زیر‌سازی‌ها می‌شود و ما باید از لحاظ ایمنی، نصب علایم افقی و عمودی را جدی بگیریم که همه اینها نیازمند منابع مالی و اعتباری می‌باشد و باید دراختیار ما قرار بگیرد که ما بتوانیم انشاالله استان مازندران را به جایگاه واقعی خود برسانیم.
با توجه به صحبت‌های شما، سوال این است که چرا در بحث اعتبار این نگاه ویژه به مازندران نمی‌شود؟
موضوع اعتبار را دوستان ما در سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و در زمان بودجه‌نویسی برخی از استانها ازجمله مازندران را باید به شکل ویژه ببینند و نگاه و رویکرد بودجه باید از حالت استانی به فرا استانی تغییر کند و زمانیکه این نگاه حاکم شود ما می‌توانیم این تخصیص‌ها را داشته باشیم ضمن اینکه هم باید نمایندگان عزیز تلاش کنند تا در حین تصویب لایحه بودجه با این آمار و ارقام سایر دوستان را آگاه کنند و سازمان مدیریت را از عملکرد راههای استان آگاه کنیم و بگوییم تردد در راههای مازندران نسبت به سایر استان ها ۵/۳ برابر است و منابعی که ما نیاز داریم به اندازه همان ۵/۳ برابر باشد و انشاالله امیدواریم که تحلیل‌ها و نگاه‌های کارشناسی که آینده اتفاق می‌افتد و ما راههای استان مازندران را در تمامی ابعاد ارتقا بخشیم.
در حال حاضر از ردیف ملی، فقط برای راههای اصلی اعتبار می‌دهند و کلیه محورهای فرعی و روستایی باید از منابع استانی تأمین بشود منابع استان ما محدود است و نمی‌توانند در کمیته برنامه‌ریزی مبالغ آن‌چنانی برای سایر راه‌ها در نظر بگیرند و این تفکیک هم البته یک مقدار کار ما را سخت کرد و ما الان محورهای اصلی ما محور سواد کوه به سمت تهران، محور هراز، محور کندوان و محور ساری- تاکام هستند که از ردیف ملی تأمین شدند و باید هم به شکل ویژه به اینها توجه بشود ضمن اینکه محور کناره نیز از ردیف ملی است و مابقی محورها باید از محل اعتبارات استانی تأمین شوند که با وضعیت استان ما که صنعتی هم نیستیم و از لحاظ درآمدی جایگاه خوبی نداریم و محدودیت‌های اعتباری که وجود دارد، دشوار است.
درخصوص راههای غرب استان اوضاع چگونه است؟ دراین زمینه مشخصاً از زمان حضور شما چه برنامه‌هایی اجرا شد؟
برنامه‌های متعددی داشتیم مانند محور ۲ خطه سواد کوه که تازه به ۴ خطه تبدیل می‌شود اما محورهای غرب استان ما از آمل تا رامسر را درسالیان گذشته ۴ خطه شد و بحث کمربندی‌های شهری هم که خوشبختانه پیگیری‌های جدی صورت گرفت که کمربندی‌های نور، رویان، کمربندی های نوشهر و چالوس که تکمیل می‌باشد و کمربندی تنکابن هم که درحال حاضر مورد استفاده قرار گرفت و تنها در بحث تقاطع های آن است که ما امسال مشاور گرفتیم و مطالعات تقاطع‌های ورودی و خروجی آن را باید انجام بدهیم که انشاالله بلافاصله بعد از تکمیل این مطالعات منابع برای اجرای این تقاطع را در دست می‌گیریم.
از طرح‌های دیگر در غرب استان، ۶ شهر کلار آباد، سلمان‌شهر، عباس‌آباد، نشتارود و هچیرود است که این ۶ شهر از محل سفر ریاست جمهوری، منابعی برای آن دیده شد و به طور متوسط با پیشرفت فیزیکی ۳۵ درصد توسط خود شهرداری‌ها در حال اجرا است یعنی سازمان برنامه و بودجه این منابع را در اختیار شهرداری‌ها گذاشت و بیشترین پیشرفت فیزیکی را کمربندی نشتارود داشته که بخش اعظمی به مرحله آسفالت و بهره‌برداری رسید ضمن اینکه ما به این بسنده نکردیم و منابعی در اختیار آنها قرار دادیم تحت عنوان کنارگذر از چالوس تا رامسر را داریم مطالعه می‌کنیم که مطالعه فاز ۱ آن تمام شده است و مطالعه فاز ۲ آن را داریم شروع می‌کنیم اما نگاه ما این هست که در استان مازندران جهت مدیریت جریان ترافیک باید به سمت ایجاد آزاد راه برویم که در واقع نیاز اساسی استان مازندران است.
در حوزه راههای روستایی چه اقداماتی انجام دادید و در آینده برنامه‌های شما چه خواهد بود؟
ما در استان مازندران خوشبختانه میانگین به‌سازی راههای روستایی ما ۶۵ در صد است در حالی‌که متوسط کشوری ۴۷ تا ۴۸درصد است و مابقی فضاها را نیز باور داریم باید به شکل شنی محفوظ بماند و در خیلی از جاها ضرورت امکان آسفالت احساس نمی‌شود اما در این چند سال اخیر راههای روستایی ما رشد خوبی داشته و در اقصی نقاط استان مازندران راههای روستایی هم به‌سازی شدند هم اصلاح شدند و در بسیاری از نقاطی که رانشی بودند مسیرها را جایگزین کردیم.
درخصوص موضوع بازآفرینی شهری توضیح بدهید؟ باور ما این است که بسیاری از شهروندان، برداشت درستی از این طرح ندارند.
ببینید بازآفرینی شهری به معنای این است که ما خدمات را عادلانه در سطح شهر توزیع کنیم، بافت‌های فرسوده و ناکارآمد را توانمندسازی کنیم و خدمات را در محلاتی‌که که مورد نیاز است بتوانیم در همان محله مهیا کنیم. بناهایی که نیاز به تجمیع دارند را تجمیع کنیم و خدمات را در محل‌هایی نظیر خانه بهداشت، فرهنگسرا، سالن‌های ورزشی، مدرسه یا بعضی جاها که نیاز به این مراکز دارند، مستقر کنیم و مسیر شبکه‌های برق، آب و فاضلاب به‌سازی شود و در همین لحظه که داریم با هم صحبت می‌کنیم بیش از ۵۷ پروژه بازآفرینی در ۱۹ شهر مشغول اجرا است.
البته ما محدودیتی نداریم و می‌توانیم در هر شهری یک محله را تعریف کنیم و این محله هم باید یک مدیر اجرایی داشته باشد، شهرداری‌ها باید پای کار بیایند برای محدود و هدفشان باید طرح تهیه کنند و طرح را به ستاد بازآفرینی شهری ببرند که به ریاست فرماندار است و در آنجا طرح را مصوب کنند و بعد از آن در استان ما مصوب کنیم بعد برایش منابع ببینیم.
هر کسی که در حوزه بازآفرینی بیاید برای ساخت و ساز انجام بدهد از لحاظ بانکی، تسهیلات ۴۰ میلیونی با بهره ۹ درصد دریافت می‌کند ضمن اینکه از لحاظ هزینه‌های نظام مهندسی نیز ۵۰ درصد تخفیف دارند و از لحاظ پروانه‌های ساختمانی نیز ۵۰ درصد هزینه را تخفیف می‌گیرند.
برای این شرایط، چه الزاماتی را باید رعایت کنند؟
شرط همان است که طرح در داخل محدوده‌ای که عرض کردم، اجرا شود، شهرداری‌ها محدوده بازآفرینی را معرفی کردند که مثلاً از نقطه A تا نقطه Bباشد و این منطقه را جزو محدوده فرسوده و بافت ناکارآمد تعریف کردند و اگر این منطقه را توانمندسازی کنید، یعنی اینجا اگر شما بیایبد زمین بخرید و بسازید بدون اینکه سپرده‌گذاری کنید، چون در داخل نقشه بازآفرینی قرار دارد به ما مراجعه کنید ما شما را به بانک معرفی و از تسهیلات ۴۰ میلیونی ما با بهره ۹ درصد استفاده می‌کنید. انتظار بر این است که شهرداری‌ها اطلاع‌رسانی کنند و داخل محلات بروند و با مردم صحبت کنند به مساجد بروند با امام جمعه و ائمه جماعت صحبت کنند، اهمیت این موضوع را برای مردم بازگو کنند و چیزی را که اگر مردم متوجه موضوع شوند مردم استقبال می‌کنند که تا این لحظه هم مردم همکاری خوبی داشتند.
در خصوص مسکن بفرمایید چه دستاوردهایی داشته‌اید و چه برنامه‌های جدیدی دارید؟
در بحث مسکن مهر تمام تلاش و سیاست دولت بر این است که تا پایان امسال پرونده مسکن مهر را ببندیم. ما هم در استان مازندران سراغ پروژه‌هایی که مانده بود رفتیم و موارد بسیاری تکمیل شد و تعداد واحدهای باقی مانده ۱۸۱۴ واحد است که انشاءالله تا پایان بهمن اینها را در اختیار مردم قرار می‌دهیم و در استان مازندران هم ما طبق برنامه دولت ۶۵ هزار واحد بود که عملاً به آن هدف رسیده‌ایم اما در حوزه اقدام ملی که الان مقام عالی وزارت مطرح کردن سهم مازندران ۲۵ هزار واحد هست به شکل پروژه‌های مشارکتی هست و افراد در یک فراخوان عمومی به عنوان سرمایه گذار و شریک ما می آیند و این بنا را می‌سازند و در پایان کار به مردم واگذار می‌شود. در این طرف دولت به ویژه وزارت راه و شهرسازی اصلا دنبال منافع نیست دنبال سودآوری نیست بلکه می‌خواهد به مردم کمک کند هم صنعت ساختمان با مشاغل متعددی فعال شود و هم عرضه مسکن را به شکل فراوانی داشته باشیم که تورم در این محدوده کنترل شود و مردم بتوانند با امید به زندگی زندگی آینده صاحب خانه شوند.
آیا این طرح اضافه بر طرح مسکن مهر است؟
بله. این طرح جدید است.
در خصوص واحدهای بدون مشتری مسکن مهر در استان چه اقدامی کردید؟
سابقاً این مشکل وجود داشت اما از زمانیکه برخی موانع برداشته شد از استان‌های مختلف آمدند و استقبال کردند تعاونی‌های مختلف آمدند خوشبختانه امروز کمبود عضو نداریم و به سمت و سویی رفتیم که واحدها دارند واگذار می‌شوند و بسیاری از واحدها تقریبا پر شدند و تا پایان سال هم تحویل مردم می‌شوند.
در مجموع در مقایسه با استان‌های دیگر، وضعیت اداره مسکن و شهرسازی مازندران چگونه است و چه امتیازی به خودتان می‌دهید؟
ببینید خوشبختانه و با همکاری همکاران من در حوزه‌های مختلف کاری و ماموریت‌های انجام شده در بخش فنی و نظام مهندسی، مازندران از نظر تعدا مهندسین جزو سه استان کشور است و همین‌طور از نظر میزان نظارت ایشان بر ساختمان‌ها، جزو استان اول است و در راستای همین مهم در دبیرخانه HSE ، دبیرخانه ایمنی بهداشت در استان مازندران فعال است و در حوزه شهرسازی هم پیشرفت‌های خوبی داشته‌ایم در خصوص اجرای طرح جامع و تفصیلی ما جزو پنج استان هستیم که میزان تحقق پذیری در اجرای طرح جامع و تفصیلی ما بالا است.
در حوزه بازآفرینی و مسکن هم خوشبختانه طبق برنامه‌ای که اتفاق افتاد آنجا هم مقام دوم را کسب کردیم در حوزه ساخت راه، نسبت به استان‌های شمالی رتبه اول را داریم و در مجموع به شکل تجمعی جزء استان‌هایی هستیم که رتبه چهارم را داریم.
آیا این ارزیابی توسط وزارتخانه انجام می‌شود؟
بله تمام این ارزیابی‌ها و امتیازدهی توسط ارزیابان وزارت راه و شهرسازی انجام شد.
به عنوان آخرین سوال با توجه به اینکه حدود دو سال از عمر دولت مانده تصور می‌کنید اولویت‌هایی که در سازمان تحت مدیریت شما برای دو سال چیست؟
ما در دو سال در بخش راه بنا داریم محور ساری – تاکام، محور سوادکوه و محور هراز را تمام کنیم که هر سه پروژه با اعتبارات ملی در حال انجام است چون جزو راههای شریانی هستند.
در حوزه مسکن هم ۲۵ هزار واحدی که مدنظر ماست باید به اتمام برسد و به مردم تحویل شود و در حوزه بازآفرینی شهری هم تمام تلاشمان این است که هر۶۰ شهرمان را دارای طرح‌های بازآفرینی شوند که ما بتوانیم تا پایان دولت به ازای هر شهر یک محله را تکمیل کنیم و تحویل مردم بدهیم.
