نقش‌برجسته مرد ساسانی که هفتم تیرماه از بریتانیا به ایران برگشت داده شد، پس از اصالت‌سنجی، از ۱۹ تا ۳۱ تیرماه در موزه ملی ایران به نمایش گذاشته شده است. جبرئیل نوکنده، رییس کل موزه ملی ایران در آیین رونمایی از این اثر که دوشنبه ۱۹ تیر در این موزه برگزار شد، گفت که این نقش‌برجسته، ساسانی و از جنس آهک است.
علی دارابی، معاون میراث فرهنگی و قائم‌مقام وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز گفت: جمهوری اسلامی ایران بر اساس کنوانسیون ۱۹۷۰ به طور جدی پیگیر استرداد اشیاء تاریخی است و در اجلاس اخیر چین پیشنهاد همکاری کشورهای عضو و تلاش گسترده کشورهای جهانی برای استرداد اشیاء تاریخی مطرح شد.
او یادآور شد: در دولت سیزدهم ۳۰ اثر تاریخی با همکاری وزارت امور خارجه، قوه قضاییه، معاونت حقوقی ریاست جمهوری، سازمان فرهنگ و ارتباطات و پلیس بین‌الملل این آثار تاریخی به کشور برگشت و امروز نقش‌برجسته ساسانی که یکی از این آثار مهم است در موزه ملی به نمایش گذاشته شد.
به گفته او، پیش از این الواح آجری از کشور فرانسه به ایران استرداد شده بود و تمام این آثار در هفته دولت به نمایش گذاشته می‌شود.
دارابی افزود: ۳۰ نقش‌برجسته ساسانی در ایران فرهنگی داریم و این نقش‌برجسته در دوران جنگ به امارات منتقل شده و سپس در فرودگاه لندن ضبط شده و چون هنگام انتقال آسیب دیده مرمت می‌شود و سه ماه در موزه بریتانیا به نمایش گذاشته می‌شود و بعد با تشریفات لازم به ایران برگشت داده شد. لازم بود این نقش‌برجسته دوران قرنطینه را سپری کند و ۱۲ نفر از کارشناسان ماموریت اصالت‌سنجی داشتند که مورد تایید قرار گرفت.
او در ادامه گفت: از رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی خواستم درباره این آثار و دیگر آثار، کمیته مشترک با پژوهشگاه و میراث فرهنگی تشکیل شود و اصالت‌سنجی‌ها مستمر و در کلاس جهانی انجام شود.
مرتضی ادیب‌زاده، مدیرکل موزه‌ها و اموال تاریخی کشور نیز اصالت تاریخی این اثر را تایید کرد و گفت که به احتمال خیلی زیاد این نقش‌برجسته از جنوب فارس برداشت شده است: این نقش‌برجسته متعلق به دوره ساسانی است که یک بار در موزه بریتانیا کارشناسی شده و پس از آن، هیأتی متشکل از ۱۲ باستان‌شناس حوزه ساسانی، اصالت تاریخی آن را تایید کردند.
ادیب‌زاده اضافه کرد: براساس کارشناسی اولیه، جنس سنگ این نقش‌برجسته از “سنگ آهک” بوده و نشانه‌های ساسانی در آن قابل مشاهده است. احتمال زیاد می‌رود که این نقش‌برجسته از حوزه جنوب فارس باشد، البته که پژوهش‌ها همچنان ادامه دارد و امیدواریم محل دقیق برداشت این سنگ‌نگاره را پیدا کنیم.
مدیرکل موزه‌ها و اموال تاریخی در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ادامه داد: استرداد از وظایف ذاتی این وزارتخانه است و با جدیت پرونده‌های مربوط به استرداد پیگیری می‌شود.
او در پاسخ به سوالی درباره انجام آزمایش‌های میان‌رشته‌ای و آنالیز این نقش‌برجسته، گفت: پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری متولی این حوزه است. بر همین اساس، اداره کل موزه‌ها امروز (دوشنبه ۱۹ تیرماه) جلسه‌ای با پژوهشگاه دارد.
ادیب‌زاده اضافه کرد: ما برای انجام آزمایش‌های میان‌رشته‌ای و آنالیز عنصری، اگر منابع دیتابیس داشته باشیم می‌توانیم با برداشت نمونه از پشت این سنگ، این کار را انجام دهیم. ما همچنان در حال پژوهش روی این اثر هستیم، اما تا الان آنچه مشخص شده، این است که به احتمال خیلی زیاد این اثر به جنوب فارس مربوط است، چون اثر شکسته بود و وضعیت بدی داشت، گزارش‌های اولیه را درخواست کرده‌ایم که بر آن اساس، نتایج پژوهش‌ها و گزارش‌ها را منتشر می‌کنیم.
این سنگ‌نگاره طبق آنچه وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اعلام کرده است به احتمال خیلی زیاد در سال ۱۹۸۸ میلادی، حدود سال ۱۳۶۷ خورشیدی، همزمان با جنگ عراق با ایران، به شکل غیرقانونی از آب‌های جنوبی کشور خارج و به امارات منتقل شده است و سال ۲۰۱۶ در فرودگاهی در لندن، توقیف و به موزه بریتانیا تحویل داده شده است.
این سنگ‌نگاره که اعلام کشف آن، در فروردین‌ماه ۱۴۰۲ و پس از حدود هفت‌سال از سوی روزنامه گاردین افشا شد، سه ماه در موزه بریتانیا به نمایش گذاشته و سپس به ایران برگردانده شد.
سنگ‌نگاره ساسانی در زمان کشف در فرودگاه لندن که از دو محل شکسته شده است.
ایسنا
