سرویس اجتماعی / مسمومیت‌های دارویی، سم و گاز منواکسید کربن، شایع‌ترین مسومیت‌ها را تشکیل می‌دهند که در این میان کودکان و سالمندان بیشتر از سایر افراد در معرض ابتلا به آنها قرار دارند. بر همین اساس، اطلاع رسانی، آگاهی بخشی و آموزش پیشگیری از مسمومیت در کودکان، مسمومیت ناشی از داروها، سموم دفع آفات، […]
سرویس اجتماعی / مسمومیت‌های دارویی، سم و گاز منواکسید کربن، شایع‌ترین مسومیت‌ها را تشکیل می‌دهند که در این میان کودکان و سالمندان بیشتر از سایر افراد در معرض ابتلا به آنها قرار دارند.
بر همین اساس، اطلاع رسانی، آگاهی بخشی و آموزش پیشگیری از مسمومیت در کودکان، مسمومیت ناشی از داروها، سموم دفع آفات، مواد شیمیایی، سوء مصرف مواد و داروهای روانگردان، گازها و به ویژه منواکسید کربن و قارچ‌های سمی از جمله مهمترین اقدامات پیشگیرانه در این زمینه است.
محوریت اقدامات نظام سلامت نیز در این رابطه، اطلاع رسانی، آگاهی بخشی و آموزش عمومی نحوه پیشگیری از مسمومیت‌ها از جمله ایمن سازی منازل، محل‌های کار، مدارس و مهدهای کودک و آموزش و نحوه استفاده صحیح از فرآورده‌های دارویی و شیمیایی است.
بر اساس داده‌های سازمان جهانی بهداشت، در سال ۲۰۱۲ حدود ۱۹۳ هزار و ۴۶۰ نفر در سراسر جهان تنها بر اثر مسمومیت غیر عمد جان باختند. از این مرگ و میرها، ۸۴ درصد در کشورهای کم درآمد و متوسط رخ داده و در همان سال، مسمومیت‌های غیرعمدی باعث از بین رفتن بیش از ۱۰.۷ میلیون سال زندگی سالم شد.
یکی از شایع‌ترین علل مرگ و میر در تمام دنیا نیز مسمومیت‌هاست و تحقیق و بررسی علل مرگ و میر ناشی از مسمومیت‌ها در اتخاذ تصمیمات و بهبود استانداردهای لازم برای پیشگیری از حوادث ناگوار، نقش مهمی را ایفا می‌کند.
هر ساله تقریباً یک میلیون نفر در نتیجه خودکشی در جهان جان خود را از دست می‌دهند، تخمین زده می‌شود که صرفا مصرف عمدی سموم دفع آفات باعث کشته شدن سالانه ۳۷۰ هزار نفر در دنیا می‌شود که با محدود کردن دسترسی به سموم دفع آفات و داروهای پرخطر و مواد شیمیایی بسیار سمی، می‌توان تعداد این مرگ و میرها را کاهش داد.
تلفات مسمومیت با قرص برنج
بر اساس گزارش سازمان پزشکی قانونی کشور، آمار تلفات مسمومیت با قرص برنج که بیشترین میزان تلفات ناشی از سم را در برمی‌گیرد، در پنج ماه نخست امسال ۴۲۸ نفر بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۳۵ درصد بیشتر شده است.
همه ساله در کشور تعدادی از افراد به دلیل مسمومیت جان خود را از دست می‌دهند، مسمومیت‌هایی که گاه از سر بی اطلاعی و یا بی‌توجهی به هشدارهای ارائه شده در خصوص مصرف برخی داروها و مواد و یا استفاده نادرست از وسایل گرمایشی اتفاق می‌افتد، تعدادی از هموطنان را به کام مرگ می‌کشاند.
تلفات مسمومیت که شامل مواردی همچون مسمومیت با گاز منواکسیدکربن، مسمومیت دارویی و یا مسمومیت با سم (قرص برنج، سیانور، سرب و غیره) است، در پنج ماهه نخست سال جاری منجر به مرگ ۹۷۲ نفر شده که بیشترین آن با ۵۶۹ فوتی مربوط به مسمومیت با سم بوده است.
آمار تلفات مسمومیت در این مدت نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن ۴.۶ درصد افزایش یافته است.
مسمومیت دارویی نیز در کشور ۴۵ تا ۸۰ درصد از مراجعات ناشی از مسمومیت‌ها را شامل می‌شود.
با افزایش آگاهی مانع مسمومیت دارویی شویم
– آیا می‌دانید شایع ترین علت مسمومیت در کشور مسمومیت با داروها است.
– داروها را مطابق با توصیه پزشک یا داروساز و نه بیشتر از آن مصرف کنید، چرا که با مصرف چند برابر مقادیر درمانی داروها به طور خودسرانه نه تنها روند درمان شما سریع تر نمی شود بلکه دچار عوارض و یا مسمومیت با داروها خواهید شد.
– همه افراد به خصوص، سالمندان باید هنگام مراجعه به پزشک نام تمامی داروخانه های مصرفی خود را به همراه داشته باشند تا از تجویز تکراری داروها و مصرف هم زمان آنها و یا بروز تداخلات خطرناک دارویی پیشگیری شود.
– بر مصرف داروی افراد سالمند خانواده نظارت داشته باشید چرا که ممکن است داروی خود را به دلایلی مانند تشابه ظاهری شکل داروها، ابتلا به فراموشی، عدم اطلاع از نام داروها، بی سوادی یا کم سوادی و یا خوانا نبودن مقادیر مصرفی دارو مندرج روی جعبه دارویی ، اشتباه یا به طور تکراری مصرف کنند.
– داروهای مصرفی افراد خانواده را دور از دسترس کودکان در ارتفاع بالا و در کمد مجهز به قفل نگهداری کنید، در هنگام بیماری کودکان مراقب باشید تا دز تکراری دارو به کودک ندهید.
– مقادیر بالای برخی از داروها که در ظاهر کم خطر هستند می‌تواند برای فرد به ویژه کودکان و افراد مسن کشنده باشد، از نگهداری تعداد بالای داروها در منزل خودداری کنید.
۵۵ تا ۶۰ درصد مرگ‌های مسمومیتی بر اثر مصرف موادمخدر است
مدیرکل دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت محور سازمان غذا و دارو نیز در نشست خبری آخرین روز از هفته پیشگیری از مسمومیت‌ها گفت: ۵۵ تا ۶۰ درصد مرگ‌ها در کشور به دلیل مسمومیت بر اثر مصرف مواد مخدر و محرک است.
نوشین محمد حسینی افزود: مصرف متانول و ترامادول در بین مواد مخدر و محرک بیشترین مسمومیت و مرگ را شامل می‌شود، به همین دلیل نگهداری داروهای متانول که برای درمان استفاده می‌شود، باید دور از دسترس دیگران به ویژه کودکان باشد.
وی اظهار داشت: مسمومیت ناشی از منوکسید کربن ۱۱ تا ۱۵ درصد، دارویی هفت تا ۱۰ درصد، سموم دفع آفات، قرص برنج و غیره باعث بیشترین مرگ‌ها می‌شود. نجات دادن فردی که قرص برنج مصرف کرده، غیر ممکن است، نگهداری و مصرف این قرص ممنوع بوده و حتی گازی که ناشی از قرص برنج که در کیسه‌های برنج و حبوبات در انبارها نگهداری می‌شود نیز باعث مسمومیت شده و می‌تواند کشنده باشد.
محمدحسینی تصریح کرد: مسمومیت ناشی از منو اکسیدکربن در فصل سرما بسیار شایع است و افراد باید از استاندارد بودن بخاری‌ها و دودکش‌ها اطمینان حاصل کننده زیرا می‌تواند در غیر این صورت جان افراد خانواده را بگیرد.
فوت یک هزار نفر بر اثر متانول
وی با بیان اینکه در ۶ ماه سال گذشته یک هزار نفر بر اثر مسمومیت ناشی از مصرف متانول جان خود را از دست دادند، ادامه داد: در ۶ ماه نخست سال جاری نیز ۴۷ نفر بر اثر استفاده از متانول فوت کردند که مصرف آن غیرعمدی بوده و بیشتر در کودکان زیر پنج سال که شباهت زیادی به آب و مواد سفید کننده دارد، اتفاق افتاده است.
مدیرکل دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت محور خاطر نشان کرد: مصرف خودسرانه دارو به ویژه آرام بخش‌ها در کشور بالا است و برای استفاده منطقی از دارو و آنتی بیوتیک‌ها، برنامه‌های زیادی انجام شده و به صورت برنامه آموزشی تهیه و به بیمارستان‌ها ارسال شده که قابل دسترس پزشکان است.
به گفته محمدحسینی، با توجه به شیوع کرونا، آمار مصرف استفاده از آنتی بیوتیک‌ها بسیار افزایش یافته است.
مدیرکل دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت محور تاکید کرد: برنامه‌های هفته پیشگیری از مسمومیت (اول تا ۶ آبان) در جهت اطلاع رسانی به مردم در خصوص مسمومیت با سموم، مواد مخدر، ترکیبات شیمیایی، شوینده‌ها و غیره هر سال در کشور برگزار می‌شود.
وی اظهار داشت: همه گیری بیماری کرونا آمار مسمومیت را تحت تاثیر قرار داده است و به همین دلیل شعار امسال «چگونه از مسمومیت در همه گیری کرونا جلوگیری کنیم» است و در این زمینه برنامه‌های آموزشی و اطلاع رسانی انجام می‌شود.
محمدحسینی افزود: با توجه به اینکه در همه‌گیری کرونا بیشتر از مواد شوینده و ضدعفونی کننده استفاده می‌شود باید توجه داشت این مواد دور از دسترس کودکان قرار گیرد تا دچار مسمومیت نشوند.
وی ادامه داد: وقوع مسمومیت به صورت حاد و مزمن می‌تواند در خانه و حتی در مشاغل نیز ایجاد شود و باید افرادی که شغل‌شان در ارتباط با مواد شیمیایی است اصول ایمنی را رعایت کنند.
محمد حسینی گفت: مواد اولیه یک فرآورده در روند تولید ثبت می‌شود و اگر مشکلی در آن وجود داشته باشد به طور کلی در سطح عرضه جمع‌آوری خواهد شد.
وی با بیان اینکه آرام بخش‌ها نیز باعث مسمومیت می‌شوند، تاکید کرد: آرام بخش‌ها به صورت خودسرانه زیاد مصرف می‌شوند و مسمومیت ناشی از آنها جایی ثبت نمی‌شود و بسیاری از مصرف کنندگان این داروها در بیمارستان‌ها از مرگ نجات می‌یابند.
مدیرکل دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت محور بر مصرف منطقی داروها تاکید کرد و گفت: در زمان همه‌گیری کرونا آنتی بیوتیک‌ها نیز بیشترین مصرف را دارند که باید به صورت منطقی و با تجویز پزشک مورد استفاده قرار گیرند.
