نکته اول در این نوشتار که باید مورد توجه افکار عمومی، مدیران، نمایندگان و نخبگان کشور باشد این است که «پیری جمعیتی» در همه کشورها، یک تهدید ملی محسوب می‌شود و تبعات اقتصادی ویرانگری دارد و مهم‌تر از همه فرایند ترمیم آن نیز به دشواری و طی زمانی بسیار طولانی ممکن است و به همین […]
نکته اول در این نوشتار که باید مورد توجه افکار عمومی، مدیران، نمایندگان و نخبگان کشور باشد این است که «پیری جمعیتی» در همه کشورها، یک تهدید ملی محسوب می‌شود و تبعات اقتصادی ویرانگری دارد و مهم‌تر از همه فرایند ترمیم آن نیز به دشواری و طی زمانی بسیار طولانی ممکن است و به همین دلیل است که همواره باید بین آمار موالید و فوت در یک کشور، توازن و تعادل برقرار باشد تا کشور به این وضعیت مبهم دچار نشود و اگر امروز می‌بینیم از رهبر انقلاب تا استادان متخصص جمعیت در دانشگاه، همه در این‌خصوص هشدار دادند و تلاش کردند رویه‌های گذشته را تغییر دهند، رویه‌ای که از ابتدای دهه ۷۰ و در زمان ریاست‌جمهوری مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی آغاز شده بود، همین بود.
نکته مهم نیز این است که فشار اقتصادی به‌موازات تغییر سبک زندگی بر وضعیت انقباضی جمعیت کشور طی سه دهه اخیر موثر بوده است و در تغییر سیاست‌ها، لازم است وجه اقتصادی موضوع هم به تمامه دیده شود، چیزی که کمتر مورد توجه مدیران قرار داشته است و شاید به همین دلیل است که نمایندگانی که قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، را در سال ۱۴۰۰ پس از اجرای آزمایشی آن به مدت هفت سال به تصویب رساندند و شورای نگهبانی که آن را تأیید کرد و مدیران دولتی که با ایجاد قرارگاه جوانی جمعیت و تعالی خانواده، تلاش کردند جلوی «شکاف جمعیتی و پیری جمعیت» را بگیرند، امروز بهتر از هر کسی می‌دانند که موفقیت مورد نظر را به دست نیاوردند و آخرین آمار حکایت از کاهش جمعیت در سال ۱۴۰۱ درمقایسه با سال ۱۴۰۰ است.
طی همین چند روزه که در هفته جوانی جمعیت قرار داریم، مدیران استانی بسیاری بر این نکته تأکید داشتند که افزایش فرزندآوری به سطحی که مورد نظر آنان بوده است، نرسید و همچنان آمار ازدواج پایین و نرخ طلاق
بالا است.
روز گذشته احمد وحیدی در اجلاس سراسری «ستاد و صف در خصوص حمایت از خانواده و طرح جوانی جمعیت» گفت: مهم‌ترین خطری که در مسیر ما قرار دارد موضوع کاهش نرخ باروری و پیر شدن جمعیت است و چاره‌جویی برای این موضوع مدت زمان محدودی است که پیشِ روی ما قرار دارد.
وی افزود: باید از این چاله هولناک نجات پیدا کنیم و ضرورت دارد در این مسیر توجه دائمی به این مسأله مهم داشته باشیم که خطر هولناک پیری جمعیت وجود دارد.
عضو دولت سیزدهم گفت: جمعیت از ارکان مهم قدرت در هر کشوری است و هیچ مسأله‌ای از دید من به اهمیت توجه به مسأله جمعیت برای آینده کشور نمی‌رسد و پایین‌ترین نرخ رشد بین همه کشورهای اسلامی برای کشور ما است و نرخ نزولی باروری در کشور ما بسیار شدید است. وزیر کشور تاکید کرد: نرخ باروری در چند استان همچون گیلان، البرز و مازندران بسیار پایینی در حوزه نرخ باروری است و باید همه همت در استان‌ها معطوف به جلوگیری از موضوع سقط جنین شود. در خصوص ناباروری نیز علاوه بر مشکل فرزندآوری مشکل تحکیم خانواده نیز وجود دارد که باید مورد توجه جدی قرار گیرد. همچنین برخی بانوان در سنی هستند که اگر از این سن بگذرند امکان باروری ندارند لذا باید برای مداخله موثر در این حوزه‌ها تدبیر مناسبی صورت بگیرد.
نکته‌ای که هم در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و هم در قرارگاه جوانی جمعیت و تعالی خانواده مورد غفلت و در نقطه‌کور قرار گرفته «اقتصاد و معیشت» است.
حرف و سخن ما این است که آنچه که در قوانین مورد نظر و اقدامات قرارگاه و کارگروه‌های از انواع مشوق‌ها و برنامه‌های فرهنگی مختلف طرح شد، اقداماتی لازم است اما کافی نیست. آنچه که در دهه هفتاد شمسی، آمار رشد جمعیت دهه شصت را شکست و از رشد ۳۵ درصد به ۲ تا ۳ درصد کشاند، مشکلات اقتصادی بود که خود را به جامعه تحمیل کرد و جامعه که سرپناهی برای خود ندید، به سمت روش‌های کنترلی پیش رفت و حمایت دولت نیز از این روش‌ها، به‌عنوان مکمل عمل کرد و در نهایت به وضعیت امروز رسیدیم.
اگر امروز شاهد کاهش ازدواج، افزایش طلاق، فقدان تمایل به فرزندآوری، رواج تجرد قطعی، انواع ازدواج‌های سفید و موارد دیگر در جامعه هستیم عامل اصلی این‌همه اقتصاد ویران و معیشت دشوار مردم است و بخش اعظمی از مردم در مواجهه با چنین واقعیت تلخی، گوش به تبلیغات مراجع دولتی نمی‌دهند و رشد منفی جمعیت کشور همچنان ادامه
خواهد داشت.
بدیهی است وقتی در زمین و زمان فعلی، اقدام به ازدواج، خرید مایحتاج یک زندگی معمولی و اجاره یک مکان کوچک برای زندگی، مستلزم هزینه میلیاردی است، جوانان تمایلی برای ازدواج پیدا نمی‌کنند و بسیاری از خانواده‌ها نیز به دلیل مشکلات معیشتی در معرض طلاق و فروپاشی قرار می‌گیرند و گویا دولت و مجلس برای این بخش هیچ طرح و
برنامه‌ای ندارند.
