می‌توان بدون دشواری چندانی، از کشوری به کشور دیگر سفر کرد و حتی در یک کشور کار کرد و در کشوری دیگر زندگی کرد و تحصیلات را تا یک سطح در یک قاره و برای سطوح بالاتر به قاره‌ای دیگر رفت، موضوع مهاجرت و حضور اتباع خارجی، به اتفاقی روزمرّه تبدیل شده است.
برخی تخمین‌ها حکایت از آن دارد که در همین لحظه، جمعیتی قریب به ده میلیون نفر از ایرانیان در کشورهای مختلف جهان از قاره اروپا و آمریکا تا اقیانوسیه و جنوب شرق آسیا ساکن هستند و بخش غالبی از این جمعیت نیز شهروند قانونی کشورهای مقصد محسوب می‌شوند.
ورود و خروج مهاجران در جهان امروز، امری مرسوم است و نباید به مهاجران را مهاجمانی تصور کرد که برای نابودی منابع اقتصادی یا تخریب ارزش‌های فرهنگی کشور میزبان آمدند، بلکه برعکس مهاجران نیز مانند جمعیت بومی، انسان‌هایی هستند که بنا به دلایل مختلف، جلای وطن کردند و از خانه و سرزمین خود دور شدند و گاه شایسته توجه ویژه هستند ضمن اینکه ظرفیتی عظیم برای کشور میزبان به حساب می‌آیند اگر ما بیاموزیم چگونه آنان را ساماندهی و از این ظرفیت عظیم انسانی استفاده کنیم.
افزایش مهاجران افغان در ایران که از چندین دهه قبل به کشور تردد داشتند، طی سه سال گذشته و با حاکمیت مجدد طالبان بر این کشور و مشکلات اقتصادی ناشی از نزاع‌های سیاسی اوج گرفت و نیاز به ساماندهی جدی دارد، موضوعی که تا امروز به آن توجه چندانی نشد و همین کوتاهی دولت باعث گردید نوعی دوقطبی کاذب درخصوص مهاجران افغان در فضای مجازی شکل بگیرد.
اگر بخواهیم ضرورت صیانت از مرزها و ساماندهی مهاجران را درک کنیم کافی است به کشور ترکیه در مرزهای غربی خود نگاهی بیندازیم که دیواری بتنی و بلند برای جلوگیری از مهاجران غیرقانونی برافراشته یا به مناظره‌های دو جریان سیاسی اصلی در ایالات متحده نظری بیندازیم که ماجرای مهاجران غیرقانونی از مرز مکزیک، همواره یکی از محورهای اصلی اختلاف آنان است.
دولت‌های امروز جهان به رشد و بلوغ لازم رسیدند که مهاجر را مهاجم نبینند اما همزمان به این نکته مهم نیز نظر دارند که مهاجران را ساماندهی می‌کنند و برای آنان، برابر تخصص و مهارتی که دارند، جایگاه و مسیری برای فعالیت اقتصادی و پرداخت مالیات تعریف می‌کنند و به‌موازات آن با مهاجرانِ غیرقانونی، برخورد قانونی می‌کنند.
جمهوری اسلامی ایران با مهاجران افغان نیز باید این‌گونه برخورد کند یعنی هم برای این افراد، مسیری قانونی برای اخذ مجوز تعریف کند و هم با مهاجران غیرقانونی برخورد جدی -نه قهری- داشته باشد و آنان را رد مرز کند. این موضوع طی حدود سه سال اخیر به دست فراموشی سپرده شده بود تا اینکه شاهد حضور سیل مهاجران غیرقانونی و حضور دسته‌های مهاجران افغان در شهرهای مختلف بودیم که می‌تواند بستری برای انواع آسیب‌ها باشد و مطالبه اصلی مردم از دولت برخورد با این رویه ناصواب هجوم مهاجران غیرقانونی از مرزهای شرق کشور بود.
روز گذشته فرمانده مرزبانی فراجا در نشست خبری با اصحاب رسانه گفت: «عزم پلیس و مرزبانی بر ساماندهی اتباع غیرمجازی است که در چند سال گذشته در داخل کشور رسوب کردند. سیاست بر این است که تمام اتباع غیرمجاز باید تا پایان سال کشور ما را ترک کنند و به کشور خودشان برگردند. مهمان‌نوازی ما در دنیا زبان‌زد است و هزینه‌ای از کسی نگرفتیم و از همه امکانات کشور ما، چون بهداشت و درمان و سوخت و سوبسید نان و … استفاده کردند؛ اما بالاخره این دوستان باید به کشور خودشان برگردند، چون مطالبه و حق مردم است تا بتوانیم ارتقای نظم عمومی را با قدرت بیشتری استمرار ببخشیم.»
نکته مهمی که در این فراز از سخنان فرمانده مرزبانی فراجا مهم است این است که مهاجران غیرمجاز باید به کشور خود برگردند، یعنی مهاجران مجاز و دارای کد شناسه، مشکلی ندارند و می‌توانند در فضای کسب و کار خود در ایران بمانند.
نکته مهم بعدی درخصوص مهاجران افغان در ایران این است که آنان در بخش‌هایی چون معدن و کارهایی که نیاز به توان بدنی بالا دارد حضور و فعالیت دارند و اتفاقاً حضور آنان مغتنم است و کمک شایانی به اقتصاد کشور می‌کند اما حضور همین افراد در همین جایگاه‌ها نیز باید مشروط و متوقف به اخذ یا تمدید مجوز باشد در غیر این‌صورت می‌تواند آسیب‌های اجتماعی یا امنیتی به دنبال داشته باشد که موجبات نگرانی مردم است.
امیدواریم مسیر ورود افغان‌ها در مرزهای شرق کشور تحت کنترل و پایش روزانه باشد ضمن اینکه ورود یا ادامه حضور شهروندان افغان در ایران تنها با اخذ یا تمدید مجوز باشد و به این شکل، هم به اقتصاد کشور کمک شود و هم نگرانی‌های اجتماعی و امنیتی ناشی از حضور اتباع غیرمجاز مرتفع گردد.
