در حالی واگذاری تولیگری مراکز ماده ۱۶ و نگهداری از معتادان متجاهر توسط بهزیستی مطرح شده که استاندارد نبودن غربالگری اعتیاد از یک سو و ناتوانی در تامین امنیت و هزینههای نگهداری معتادان در این مراکز از سوی دیگر، دلیل بهزیستی برای رضایت به این امر شده است؛ موضوعاتی که البته معاون سازمان بهزیستی معتقد […]
در حالی واگذاری تولیگری مراکز ماده ۱۶ و نگهداری از معتادان متجاهر توسط بهزیستی مطرح شده که استاندارد نبودن غربالگری اعتیاد از یک سو و ناتوانی در تامین امنیت و هزینههای نگهداری معتادان در این مراکز از سوی دیگر، دلیل بهزیستی برای رضایت به این امر شده است؛ موضوعاتی که البته معاون سازمان بهزیستی معتقد است جزو وظایف سازمانی این ارگان نیست، اما با این وجود همچون سربازی تکنفره پای کار
ایستاده است.
به گزارش ایسنا، چندی پیش بود که مدیرکل دفتر امور آسیبهای اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از بررسی «پیشنویس لایحه پیشگیری و مبارزه با موادمخدر» در کمیسیون حقوقی و قضایی هیئت دولت خبر داد و یکی از موارد تنشزا و بحثبرانگیز کمیسیون مذکور را موضوع «تولیگری مراکز ماده ۱۶ قانون مبارزه با موادمخدر(معتادین متجاهر)» و فقدان توانمندی سازمان بهزیستی کشور در تداوم تولیگری و نگهداری معتادان متجاهر دانست؛ موضوعی که اظهارات معاون این سازمان نیز بر آن صحه میگذارد و به نظر باتوجه به مشکلات در درمان و نگهداری معتادان متجاهر، این سازمان نیز موافق واگذاری تولیگری مراکز ماده ۱۶ است.
درحالی چند سال از تصدیگری مراکز ماده ۱۶ توسط سازمان بهزیستی میگذرد که فقدان توانمندی سازمان بهزیستی کشور در تداوم تولیگری و نگهداری معتادان متجاهر بر سر زبانها آمده است. فرهاد اقطار- معاون پیشگیری و درمان اعتیاد مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور در گفتوگویی با ایسنا، از مطرح شدن این موضوع در کمیسیون حقوقی قضایی دولت خبر میدهد و در عین حال بر لزوم بازبینی قوانین مبارزه با مواد مخدر تاکید و چرایی عدم توانایی بهزیستی در تولیگری این مراکز را شفافسازی میکند؛ گفتوگویی که در ابتدا با گریزی به چرایی ورود متادون به کشور و حربهای که دستگاهها در نظر گرفته و با سیاست اعتیاد درآمدزایی میکنند، شکل میگیرد و درنهایت به علت ناتوانی بهزیستی در تولیگری مراکز ماده ۱۶ و عمل نکردن دستگاهها به وظایف خود در خصوص ساماندهی معتادان متجاهر ختم میشود.
به گفته اقطار قرار بر این بود که مراکز ماده ۱۶ مراکز بزرگی باشند که امنیت آن توسط نیروی انتظامی و سازمان زندانها و درمان آن توسط وزارت بهداشت تامین شود چراکه طبق قانون اساسی موضوع درمان با وزارت بهداشت است و بهزیستی از معتادان متجاهر حمایت و برای آنها اقدامات مددکاری و بازگشت به خانواده را انجام دهد. از ابتدا سازمان بهزیستی مراکز ماده ۱۶ را اینگونه برنامهریزی کرده است که مرکز بزرگی وجود داشته باشد که دارای استانداردهای درمانی، حمایتی و امنیتی باشد.
اقطار در ادامه این گفتوگو با اشاره به اینکه ۶۰ تا ۷۰ درصد افرادی که دستگیر و به ما تحویل داده میشوند، مشمول ماده ۱۶ نمیشوند، تاکید میکند: به طور مثال فردی که دارای خانه و زندگی و وضع مالی خوبی است در زمان خرید مواد مخدر دستگیر میشود. این فرد متجاهر نیست و دارای خانه و زندگی و کار است. لذا این افراد بعد جمعآوری ابتدا باید مورد غربالگری قرار گیرند. وی معتقد است که فرد دارای اعتیاد زیر ۱۸ سال و بالای ۶۵ سال باید برای تحت درمان قرار گرفتن به مراکز درمانی سرپایی وزارت بهداشت معرفی شوند لذا طبق دستورالعملهایی که هنوز ابلاغ نشده است این دو دسته از افراد (افراد زیر ۱۸ سال و بالای ۶۵ سال) نباید وارد مراکز ماده ۱۶ شوند. همچنین افراد دارای زخم باز نیز باید توسط وزارت بهداشت تحت درمان قرار گیرند.
«متادون» اعتیادآور است چرا در حال جایگزینی آن با سایر موادمخدر هستیم؟
معاون پیشگیری و درمان اعتیاد مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور در عین حال نیز درباره چرایی ورود متادون به کشور و تاثیرات آن بر اعتیاد توضیح میدهد و میگوید: مراکزی به نام شلتر و DIC برای کاهش آسیب معتادان تهخطی و تزریقی راهاندازی و برای کاهش بیماری ایدز در معتادان، به آنها وسایل بهداشتی یکبار مصرف ارائه شد و هنوز هم این اقدام ادامه دارد، به دنبال این اقدام آمار ایدز کاهش یافت.
یکی از فلسفههایی که وجود داشت این بود که اعتیاد تزریق را به خوراکی تبدیل کنیم تا خطر آن کمتر باشد؛ حال درمان درصد بالایی از معتادان کشور را بر روی متادون قرار دادهاند، درحالیکه درصد زیادی از آنها به متادون
نیازی ندارند.
به طور مثال فردی که مواد مخدر صنعتی مثل شیشه مصرف میکند وابستگی جسمی در او بسیار کم است و این درحالیست که به جای آنکه از روش ماتریکس درمانی برای او استفاده شود برای او متادون تجویز میکنند، حال سوالی که مطرح میشود این است که چه کسی مجوز این کار را به ما داده است و چرا حجم متادون در کشور افزایش پیدا کرد؟
اقطار تصریح میکند که باید بررسی شود که آیا استفاده از روش متادوندرمانی برای همه افراد استاندارد است یا برای افرادی که نمیتوانند اعتیاد را ترک کنند باید متادون تجویز شود؟ چرا متادون که ماده اعتیادآوری است در حال جایگزینی همه مواد است؟
برای ترک اعتیاد فردی که ماده سنتی مصرف میکند، متادون تجویز میکنیم و زمانی از مرکز ماده ۱۶ خارج میشود، مواد را به صورت ترکیبی (هم شیشه و هم متادون) مصرف میکند لذا به خاطر همین میگوییم سیاستهای ما نیازمند بازنگری هستند.
معاون پیشگیری و درمان اعتیاد مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور در ادامه به روش صحیح رسیدگی به معتادان متجاهر یعنی مدیریت مورد اشاره و میگوید: سازمان بهزیستی از خردادماه چند اقدام را در دستور کار خود قرار داده است. بلافاصله مددکارِ مراکز ماده ۱۶ برگهای از وضعیت فرد به مدیریت مورد تحویل میدهد. مدیریت مورد فرد ترخیص شده را درب منزل تحویل خانواده میدهد و از خانواده میخواهند تا در صورت عود یا لغزش، مشکل اشتغال و مشکل مشاوره حقوقی و… با آنها تماس گیرند اما در صورتی که فرد خانواده نداشته باشد، مدیریت مورد او را تحویل مراکز توانمندسازی و جامعهپذیری میدهد. در آن مراکز متادون فرد را تامین میکنند و کارت هویت او را تا یک سال در ثبت احوال میگیرند و پس از یکسال اگر همچنان خانواده او را تحویل نگرفتند، در صورتی که فرد بر روی پاکی خود ماند، برای هر هشت معتاد به همراه یک مددکار خانه اجاره میکنند. وی درخصوص شرایط حضور فرد بهبودیافته از اعتیاد در این خانهها میگوید: در ماه اول اجاره بهای خانه برای آنها رایگان است، اما در ماه دوم که افراد دارای شغل شده و جامعهپذیری را میآموزند، ۲۰ درصد از کرایه و در ماه سوم و چهارم ۳۰ درصد از کرایه را پرداخت میکنند و در ماه پنجم که دیگر احتیاجی به این خدمات نیست افراد به تنهایی زندگی خواهند کرد. بنابر اظهارات اقطار، در حال حاضر این روند در حال اجراست و بررسیها نشان میدهد که از میان حدود ۳۰۰ نفر، ۳۵ درصد آنها طی ۹ ماه از اعتیاد پاک ماندهاند. اما علت اجرا نشدن این روند به این دلیل است که به بودجه و نیرو
نیاز است.