گروه اقتصادی جمله ، اگرچه معاون اول دولت در اظهاراتی باورنکردنی کلا وعده ساخت یک میلیون مسکن در سال توسط رئیسی در دوران رقابت‌های انتخاباتی را منکر شد، اما مردم فراموش نکرده‌اند که تیم دولت فعلی با وعده‌های فراوانی برسر کار آمد که ساخت مسکن یکی از مهمترین و جنجالی‌ترین آنها بود. حالا اما با گذشت بیش از دو سال از عمر دولت مردمی، قیمت و کمبود مسکن و اجاره‌بها رکورد تورم تاریخ ایران معاصر را شکسته و طرحهای دولت در این خصوص نیز یکی پس از دیگری درحال شکست خوردن است، از جمله طرح نهضت ملی مسکن که قرار بود کلید بازکردن این قفل باشد.
حالا مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در گزارشی نوشته که در بررسی وضعیت افتتاح حساب متقاضیان طرح نهضت ملی مسکن از مجموع ۸۴۳ هزار فرد معرفی شده به بانک مسکن تا بهمن ۱۴۰۱ تعداد ۳۲۸ هزار نفر هیچ مبلغی واریز نکرده‌اند. گزارش مرکز پژوهشهای مجلس در زمینه وضعیت متقاضیان طرح نهضت ملی مسکن نشان می‌دهد در مجموع وضعیت ۵ میلیون و ۳۸۷ هزار نفر از متقاضیان این طرح تعیین تکلیف شده و حدود ۵۱۰ هزار نفر نیز هنوز تعیین تکلیف نشده‌اند. در بررسی وضعیت تایید متقاضیان، حدود ۳ میلیون و ۹۴۰ هزار نفر یا درخواست‌شان رد شده یا انصراف داده‌اند و تنها یک میلیون و ۴۵۰ هزار نفر مطابق ضوابط طرح نهضت ملی مسکن تایید نهایی شده‌اند
مرکز پژوهشهای مجلس علت استقبال محدود متقاضیان از نهضت ملی مسکن را در قالب دو عامل عمده «عدم استطاعت متقاضیان» و «عدم جذابیت طرح» عنوان می‌کند، به این صورت که سنگینی میزان آورده باعث کاهش استقبال شده و از سوی دیگر ابهام و نامشخص بودن پروژه‌ها از موارد بااهمیت طرح نهضت ملی مسکن و دیگر طرحهای حمایتی وزارت راه و شهرسازی در بخش مسکن بوده و شاید انتظار اینکه بعد از ثبت نام، موقعیت، مشخصات، قیمت، شرایط پرداخت و میزان آورده و زمان تحویل به متقاضیان اعلام شود، بدیهی‌ترین حق متقاضیان باشد که بعضا حتی با واریز حداکثری هم از آن محروم هستند.
مرکز پژوهش‌ها همچنین مکان‌یابی و جانمایی نامطلوب عمده پروژه‌ها به ویژه در شهرهای جدید و عدم عرضه در محل تقاضا را عاملی برای کاهش تقاضای موثر عنوان می‌کند و معتقد است با تعریف این پروژه‌ها در مکان‌هایی که متقاضیان تمایلی به سکونت در آن ندارند در نهایت این واحدها یا درگیر دلالی و سوداگری می‌شوند یا خالی می‌ماند یا به اجاره داده می‌شود وهدف غایی افزایش مالک‌نشینی و کاهش استیجار و به تبع آن ساماندهی بازار خرید و اجاره مسکن به دلیل کاهش متقاضیان، محقق نمی‌شود.
مرکز پژوهشهای مجلس با ارایه برآوردی از میزان درآمد دهک‌های مختلف عنوان کرده که شاید تا دهک هشتم هم امکان پرداخت برای آورده‌های هر سه ماه ۴۰ میلیون تومانی را نداشته باشد.
به گزارش جمله و بر اساس آخرین گزارش مرکز پژوهش‌ها درآمد شهروندان دهک‌های مختلف در استان تهران که به طور معمول از بالاترین سطح درآمدی در کشور برخوردارند، به‌نظر می‌رسد ۶ دهک نخست حتی در تامین آورده اولیه طرح دچار مشکل هستند و بر اساس استانداردهای برنامه‌ریزی مسکن هر خانوار باید حداکثر ۳۰ درصد از درآمد خود را صرف نیاز مسکن کند.
این مساله نشان می‌دهد بحران استطاعت مسکن برای مشارکت در طرحهای وزارت راه و شهرسازی تامین مسکن نیز صادق بوده و با اغماض تنها دهک دهم امکان دسترسی مناسب به مسکن را با مشارکت در طرح نهضت ملی از منظر شاخص مسکن در استطاعت خواهد داشت.
در خصوص جذابیت نیز می‌توان به ابهام و نامشخص بودن پروژه‌ها اشاره کرد که با توجه به آنکه موقعیت، مشخصات، قیمت، شرایط پرداخت و میزان آورده و زمان تحویل به متقاضی مشخص نیست این مساله نقش بسزایی در عدم جذابیت دارد.
به گزارش جمله از سوی دیگر تا پایان مهر ماه امسال تنها ۷ بانک به طور مستقیم (غیر خود مالک) در طرح نهضت ملی مسکن شرکت کرده‌اند و معادل ۳۵ هزار و ۱۶۶ میلیارد تومان تسهیلات پرداخته‌اند. ۲۰ بانک دیگر که عمدتا خصوصی هستند هیچگونه تسهیلاتی در این بخش(غیرخودمالک) پرداخت نکرده‌اند.
در کنار گزارش مرکز پژوهش‌ها، تازه‌ترین گزارش بانک مرکزی نیز از عملکرد بانک‌ها در پرداخت وام به اجرای قانون جهش تولید مسکن و نهضت ملی مسکن همچنان نشان از مشارکت سطح پایین بانک‌ها دارد که از میزان هدف‌گذاری شده عقب است.
کنار هم قرار دادن گزارش‌های مختلف، مشاهدات میدانی و تکذیبیه های مقامات دولتی تصویری تیره و تار از آینده مسکن در ایران پیش روی ایرانیان قرار می‌دهد. با توجه به نبود برنامه، شعاری بودن دستاوردها، عدم به‌کار گیری متخصصان فارغ از ایدئولوژی خاص و شرایط پیچیده اقتصادی کشور، انتظار نمی‌رود که دولت در مدت باقی مانده نیز کار چندانی در حوزه مسکن، از پیش ببرد و باید عادت به گرانی و بی‌خانمانی را هم به دیگر
عادت هایمان در زندگی اضافه کنیم.
- نویسنده : ارسالی از سرویس اقتصادی
