رییس اداره مددکاری اجتماعی وزارت بهداشت ضمن ارائه توضیحاتی درباره نحوه فعالیت واحدهای مددکاری اجتماعی بیمارستانی، در عین حال به ردیف بودجه محدود وزارت بهداشت در این حوزه اشاره کرد و گفت: ردیف بودجه نیازمندان در وزارت بهداشت محدود است و بعضا سهم خیرین در این زمینه با بودجه نظام سلامت برابری میکند. دکتر سید […]
رییس اداره مددکاری اجتماعی وزارت بهداشت ضمن ارائه توضیحاتی درباره نحوه فعالیت واحدهای مددکاری اجتماعی بیمارستانی، در عین حال به ردیف بودجه محدود وزارت بهداشت در این حوزه اشاره کرد و گفت: ردیف بودجه نیازمندان در وزارت بهداشت محدود است و بعضا سهم خیرین در این زمینه با بودجه نظام سلامت برابری میکند.
دکتر سید محمد حسین جوادی در گفتوگو با ایسنا، درباره خدمات مددکاری اجتماعی در نظام سلامت، گفت: با توجه به اینکه در جامعه ما در شرایط فعلی، مشکلات اقتصادی بیش از سایر مشکلات مهم تلقی میشود، مددکاران اجتماعی بیشتر در حوزه موضوعات اقتصادی از بیماران حمایت میکنند؛ درحالی که بر اساس مطالعات انجام شده کمتر از ۲۰ درصد خدمات مددکاران اجتماعی در حوزه حمایت اقتصادی است. بر اساس سند اعتبار بخشی بیمارستانها، حمایت از گروههای آسیبپذیر و پرخطر بر عهده مددکاران اجتماعی است؛ حال تصور کنید در بیمارستانها گروههای پرخطر شامل چه کسانی میشوند؟
کدام بیماران نیازمند خدمات مددکاری بیمارستانی هستند؟
وی افزود: بیمارانی که دچار کودکآزاری شدند، کسانی که تجربه خشونت خانگی دارند، بیمارانی که سوء مصرف مواد مخدر دارند، بیمارانی که اقدام به خودکشی کردند، مادران باردار پرخطر (مصرف کنندگان مواد مخدر)، کسانی که نزاع و درگیری داشتند، افراد بیخانمان، کسانی که دچار اختلالات سایکوتیک هستند، بیماران مجهولالهویه، بیماران صعبالعلاج و… نیازمند حمایت ویژه ترخیص و پس از ترخیص هستند که مددکاران باید آن را انجام دهند.
حمایت از بیمار حین بستری و پس
از ترخیص
او ادامه داد: معنای حمایت مددکاران اجتماعی از بیمار در بیمارستانها و مراکز درمانی یعنی اینکه مجموعهای از خدمات شامل ارزیابی روانی و اقتصادی، مشاوره فردی، آموزش خانواده، حمایت یابی، مداخله در بحران و… به فردی که نیازمند این جنس از کمک است ارائه شود. به طور کلی مددکاری اجتماعی بیمارستان، مدیریت مورد میکند و بیماران را چه هنگام بستری بودن و چه پس از ترخیص مورد حمایت
قرار میدهند.
نحوه جذب حمایت برای همراه
سرای بیماران
وی افزود: به عنوان مثال در برخی موارد ممکن است فرد همراه بیمار نیاز به اقامت در همراهسرا داشته باشد که مددکار اجتماعی ما با حمایتیابیها، اسکان این افراد در همراه سراها را
انجام میدهد.
یا ممکن است در موارد کودک آزاری با مراجع قضایی هماهنگیهایی صورت گیرد که مددکار اجتماعی در عین آموزش به خانواده با سیستم قضایی هم هماهنگ میشود که اگر نیاز است کودک پس از ترخیص در مکانی خارج از محل زندگی خانواده ساکن شود، این امکان فراهم باشد. وی با بیان اینکه دو سیاست در رابطه با همراه سراها وجود دارد، توضیح داد: سیاست اول این بود که برای بیمارستانهایی که مراجعات زیادی دارند، همراه سرا دایر شود که ۸۰ همراه سرا هم در این زمینه وجود داشت و این امر نکات مثبت و منفی زیادی داشتند.
سیاست دیگر این بود که بیاییم از ظرفیت خیریهها استفاده کنیم و از هتلها و NGOها برای اسکان خانوادههای بیماران استفاده کنیم. در همراه سرای آنلاین که با خیریه “رها” همکاری میکنیم سال قبل ۸۰ هتل و مهمانسرا در ۳ استان که بیشترین مراجعات را داشتند شامل تهران، خراسان رضوی و فارس این کار انجام شد.
تدوین استانداردهایی برای دربرگیری بیماران بیشتر
رییس اداره مددکاری اجتماعی وزارت بهداشت، گفت: مجموعه این مداخلات بر اساس استانداردهایی تدوین شده است؛ استاندارد ارزیابی خانوادگی _ اجتماعی بیمار، استاندارد مددکاری اجتماعی و خدمات تعاملی نگارش شده است تا به عنوان مثال در یک مورد بیمار مجهولالهویه که فرایند پیچیدهای دارد بتوان از پس کار برآمد. برای یک مورد بیمار مجهولالهویه باید مراحل مختلفی را در بیمارستان، خارج از بیمارستان، هماهنگی حمایت بیمهای و… صورت گیرد. یک فرد بیخانمان یا مجهولالهویه که یک تخت بستری را اشغال میکند میتواند تا مدتها روی دوش نظام سلامت بار هزینهای داشته باشد ولی مددکاران اجتماعی زمینه ورود این افراد به جامعه و خانواده را
فراهم میکنند.
نقش حمایتهای چندمنظوره مددکار
از بیماران
او با اشاره به اینکه هر یک از گروههایی که نیازمند خدمات مددکاری اجتماعی هستند پروتکل خاص خود را دارند، اظهار کرد: مثلا در یک مورد اقدام به خودکشی سه نفر شامل روانپزشک، مددکار اجتماعی و روانشناس باید بیمار را بررسی کنند چون موضوع خودکشی تنها معضل جسمی نیست و ابعاد روانی هم دارد، ممکن است یک نفر به دلیل عدم انسجام خانواده خودکشی کرده باشد پس اگر او را تحت درمان قرار میدهیم باید مسائل خانوادگی او را هم شناسایی و مرتفع کنیم. فرد نباید به همان منوال قبل به خانواده بازگردد که اگر خدایی نکرده مجددا اقدام به خودکشی کرد، موفق شود و جان خود را از دست دهد. در واقع این بیانگر لزوم نقش حمایتهای چندمنظوره مددکار از بیماران است.
پیشگیری از بستری مجدد با
مداخلات مددکاری
وی با اشاره به اینکه بخش عمدهای از مددکاری اجتماعی ما جنبه کیفی دارد، اظهار کرد: همین سبب میشود خدمات ما آنچنان که باید به چشم نیاید، اما میدانیم که اقداماتی از این دست سبب تقویت آرامش بیماران و خانوادهها میشود. مداخله مددکاران باعث پیشگیری از بستری مجدد در بیمارستانها میشود که این امر در بیماران دارای اختلال روانی مزمن بیش از سایرین مشهود است. او ادامه داد: بیماران روانی مزمن سالی ۴ یا ۵ بار به بیمارستانها باز میگردند اما مداخلات مددکاری اجتماعی سبب میشود میزان بازگشت تقلیل یابد و نهایتا سالی یک یا دوبار بستری شود. مددکاران ما پس از ترخیص بیماران را شبکه سازی میکنند؛ یعنی حمایتهای اجتماعی را بسیج می کنند تا این فرد با آن انگیزهای که دارد در جامعه و خانواده پذیرفته شود و دوباره به بیمارستان بازنگردد.
پیگیری پس از ترخیص عامل
کاهش هزینهها
او در پاسخ به این سوال که بیمار نیازمند به پیگیریهای پس از ترخیص تا چه مدت دنبال میشود؟، توضیح داد: پروتکل مددکاری اجتماعی در حیطه توانبخشی برای بیماران مزمن یک بازه زمانی مشخص را قید کرده است و فرایند پیگیری مشخص است.
تا مدتی بازدید منزل توسط مددکار اتفاق میافتد و بعد از آن پیگیری تلفنی و در نهایت اتصال فرد به NGO ها، خیریهها، سازمانهای حمایتی، جمعیت هلال احمر و… باید صورت گیرد. یکی از مهمترین اقدامات مددکار اجتماعی جذب و شبکهسازی حمایتها است تا بتواند در کاهش بازگشت بیمار به بیمارستان موفق عمل کند که در نهایت خروجی این کار باعث کاهش هزینههای تحمیلی به نظام سلامت میشود.
دسترسی عادلانه به خدمات بهداشتی
با همت مددکاران
رییس اداره مددکاری اجتماعی وزارت بهداشت با تاکید بر اینکه مداخله مددکاری اجتماعی باعث افزایش دسترسی عادلانه به خدمات بهداشتی و درمانی میشود، تصریح کرد: مولفههای اجتماعی موثر بر سلامت در حوزه مراکز درمانی کمتر مورد توجه است و بیشتر به جنبههای جسمی فکر میشود که این سبب میشود تاثیرگذاری خدمات مددکاری اجتماعی کمتر به چشم بیاید البته؛ نظام سلامت طی سالیان اخیر در جذب نیروی انسانی مددکاری و تربیت این افراد توجه ویژهتری داشته است اما این توجه باید افزایش یابد.
۷۰ گروه آسیبپذیر نیازمند حمایت مددکاری اجتماعی
وی درباره نحوه حمایتهای اقتصادی مددکاران بیمارستانی، گفت: در دستورالعملهای این بخش ۷۰ گروه آسیب پذیر مشخص شدهاند و مددکاران اجتماعی ما در بیمارستانها به این گروهها خدمت میدهند . ولی قاطبه حمایتهای اقتصادی برای بیماران بستری است که بودجه وزارتی هم دارد اما در حوزه بیماران سرپایی از حمایتیابیهای خیریه، جمعیت هلال احمر و… استفاده میکنیم.