منحصربه‌فرد بودن تخصیص سهام‌ها در پست بانک
شیری قبل از ارائه گزارش کار رزومه کاری خود را شرح داد و تاکید کرد که تخصص اقتصاد، حضور در جهادهای سازندگی، بخش آمار و برنامه‌ریزی، حوزه‌های پژوهشی، بانک سپه، گمرک ایران و دیگر فعالیت‌های مربوط به اقتصاد و آمار، از رزومه کاری او محسوب می‌شود. وی سپس به مدت فعالیت خود در پست بانک ایران پرداخت و گفت: از سال ۱۳۹۸ مدیرعامل پست بانک شدم و با تمام مشکلاتی که از شاخص‌های مالی در آن وجود داشت، تا الان به رشد بالایی رسیده‌است. از سال ۱۳۷۴ این نهاد مقدس تاسیس شد و امروز درخت تنومندی شده که به عنوان یک نهاد دولتی فعالیت می‌کند. در سال ۱۳۷۴ بانکداری دیجیتال نداشتیم و قرار بود که برای جلوگیری از ترددهای زائد، پست بانک اساسنامه سال ۸۳ را اصلاح کند و وظایف پولی و بانکی داشته باشد و در نهایت با اجرای اصل ۴۴، سال ۱۳۸۶ صدر عنوان شرکت‌های واگذاری قرار گرفتیم.
وی افزود: قرار بود که چهار بانک دولتی شامل تجارت، ملت، صادرات و پست بانک واگذار شوند که با توجه به ماموریت پست بانک در بانکداری و اعطای خدمات به مناطق محروم، سال ۹۱ ماده واحده‌ای مصوب شد که بر اساس آن تا زمانی که بحث خدمات بانکی روستایی به یک بانک دولتی محول نشده‌است، واگذاری سهام پست بانک متوقف شود. پس ما از سال ۹۱ به عنوان یک بانک دولتی فعالیت خود را ادامه دادیم.
مدیرعامل پست بانک ایران درخصوص تخصیص سهام‌های بانک گفت: ۴۹ درصد سهام بانک توسط اشخاص حقیقی و حقوقی بازار سرمایه و ۵۱ درصد دولت است. درواقع ۵۱ درصد در انحصار دولت، ۱۵٫۳ درصد سهام عدالت غیر مستقیم و ۷٫۹ به صورت مستقیم و ۲۳ درصد اشخاص حقیقی و حقوقی سهامدار بانک هستند. بانکی با این نظام و ساختار در جهان کمتر پیدا می‌شود.
توسعه بخش فناوری اطلاعات و ارتقای بانکداری دیجیتال
شیری ادامه داد: سال ۹۵ در پی یک تغییر اساسنامه‌ای، وظیفه ارائه خدمات بانکی در مناطق روستایی و دورافتاده به عنوان بانکداری خرد و همینطور بانکداری تخصصی و توسعه بخش فناوری اطلاعات از طریق وزارت ارتباطات تدوین شد و به پست بانک محول شد. این اساسنامه تقدیم مجلس شد و قرار بود تا سه ماه انجام بشود که در نهایت با فاصله طولانی در سال ۱۴۰۲ انجام شد.
وی گفت: پست بانک ایران با سرمایه ۱۰۰ میلیون تومانی متولد شد و امروز حدود ۳۶۰۰ میلیارد تومان دارایی دارد. سال ۱۳۹۳ آخرین افزایش سرمایه بانک انجام شد. دو افزایش سرمایه در زمان مدیریت اینجانب انجام شده و برنامه‌های دیگری نیز در این زمینه تدوین شده است.
شیری درخصوص ارتباط پست بانک با جامعه گفت: پست بانک در شهرها و مراکز استان‌ها ۴۰۳ شعبه دارد و دارای ۵۵۴۶ باجه بانکی روستایی است. بر این اساس بیشترین نقطه تماس با جامعه را داریم که عمده آن هم جامعه روستایی است. نکته دیگر اینکه باجه‌های بانکی روستایی نزدیک به ۹ هزار نفر پرسنل دارند که دارای رابطه استخدامی با بانک نیستند. بانک یک قرارداد واگذاری خدمت دارد و این افراد به نیابت از بانک خدمات بانکی انجام می‌دهند که تفاوت ساختاری پست بانک با بانک‌های دولتی و غیردولتی هم در همین نکته است و این مصداق رابطه همکاری دولت با بخش خصوصی است. ما ۲۷۰۰ نفر پرسنل مستقیم داریم که ۹ هزار نفر پرسنل بخش خصوصی را با ارتباط تنگاتنگ و زیرساختی مدیریت می‌کنند و حوزه درآمدی این افراد با هم متفاوت است.
وی ادامه داد: به عنوان مثال در شاهرود، یک شعبه وجود دارد که در این شعبه ۵ نفر همکار پست بانک شاغل هستند و ۳۸ باجه روستایی حضور دارند و تمام خدمات بانکی را در روستاها انجام می‌دهند. ۳۱۰۰ باجه پروتکل‌هایی که استاندارد است را رعایت می‌کنند و برای فعالیت ملزم به اخذ انواع مجوز هستند. همچنین پروتکل‌های این باجه‌ها همچون پروتکل‌هایی است که در بانک‌های دولتی در مناطق شهری رعایت می‌شود و متخصصان آنها آموزش می‌بینند و آزمون می‌دهند.
صرفه‌جویی در منابع و انرژی با حضور در مناطق محروم
شیری گفت: از جمعیت ۲۰ میلیون و هفتصد هزار نفر روستایان کشور، ۱۵ میلیون و سیصد هزار حساب بانکی فعال داریم که معادل ۷۴ درصد جمعیت است.۵۶۰۰ باجه با ۸ میلیون و سیصد هزار نفر از جمعیت روستایی ارتباط مستقیم دارند؛ بیش از ۸۵ ارتباط نیز غیر مستقیم است. در سال ۱۳۹۹ طرحی مطرح شد که روستاهای همجوار روستاهای اصلی سرویس سیار داشته باشند. پایلوت این طرح از استان اصفهان و الگو از کشور پاکستان گرفته شد.
مدیرعامل پست بانک ایران در تشریح لزوم این طرح گفت: باید توجه کنیم که ما سواد دیجیتال کامل نداریم و نباید انتظار داشته باشیم که همه بتوانند از اپلیکیشن‌ها کارهای بانکی خود را انجام بدهند و باید کاری کنیم که امکان ارائه خدمات حضوری هم وجود داشته باشد.
شیری گفت: طی یک آمار قابل توجه، روزانه ۵ میلیون و ۸۰۰ هزار تراکنش در حوزه روستایی انجام می‌شود که اگر پست بانک نبود روستاییان برای انجام این کارها باید به شهر می‌آمدند. اگر متوسط صرفه جویی در وقت، زمان و انرژی را در طول سال از طریق این فعالیت‌ها محاسبه کنیم، با میانگین فاصله ۲۷٫۷ کیلومتری فاصله روستاها از شهر ۴٫۷ همت صرفه‌جویی در مصرف انجام شده‌است؛ همچنین ۳۰ همت صرفه‌جویی وقت نیروی انسانی داشته‌ایم که شامل مواردی چون استهلاک ماشین، ترافیک جاده‌ها، آلایندگی محیط‌زیست و …. بوده‌است که باعث ایجاد صرفه اقتصادی است؛ یعنی مالی نیست که مستقیماً به جیب پست بانک برود بلکه به اقتصاد مربوط می‌شود.
پست بانک ایران منابع ارزان‌قیمت بیشتری دارد
وی ادامه داد: درخصوص شاخص‌های مالی بانک در ۹ ماهه سال گذشته نسبت به امسال باید گفت منابع کل ما ۴۶ درصد و منابع موثر ۳۷ درصد افزایش پیدا کرده و همواره بالاتر از رشد نقدینگی و رشد منابع پست بانک بوده‌است. باید به این نکته توجه داشت که ما تنها بانکی هستیم که منابع ارزان قیمت بالاتری داریم. درواقع هیچ بانکی نداریم که بالای ۵۰ درصد منابع مالی ارزان قیمت داشته باشد. ما بیش از ۷۰ درصد منابع ارزان قیمت داریم چون در جایی خدمت می‌دهیم که مردم خدمت می‌خواهند. بحث سود جداست؛ اما اعطای تراکنش‌ها، تسهیلات وام ازدواج و فرزندآوری و … عمدتاً در حوزه روستایی باعث این کاهش منابع شده‌است.
مدیرعامل پست بانک گفت: ما بیش از ۳۶۰۰ ATM حوزه روستایی داریم. با توجه به اینکه برخی روستاها ۲۵۰۰ کیلومتر با شهر فاصله دارند، همکاران پست بانک بسیار تلاش می‌کنند که در زمینه فعالیت این ATMها شرایط را فراهم کنند.
وی در تشریح انحرافات مالی افزود: از طریق این باجه‌ها امنیتی‌ترین اطلاعات به روستاییان اعطا شده و تعداد کارت‌های صادر شده نیز قابل توجه است. میزان انحرافات مالی و اختلاس‌ها در باجه‌ها ابتدای سال ۱۳۹۸ قابل توجه و بالا بود. باید توجه داشت که بین ریسک، هزینه ریسک و انحراف، رابطه مستقیم وجود دارد؛ به این معنی که هر چقدر ریسک کار افزایش پیدا کند، میزان انحراف کاهشی خواهد بود. درآمد متوسط هر باجه امروز از ۸۵۰ هزار تومان در ماه به حدود ۳۰ میلیون تومان افزایش پیدا کرده که با توجه به اینکه در روستا هزینه سبد مصرف خانوار از شهر کمتر است، ریسک بالا رفته‌است. بدین ترتیب از ابتدای سال ۱۳۹۸ تااکنون ۴ میلیارد تومان سرمایه به ۳۰ میلیارد تومان و ۵ خدمت به ۶۰ خدمت افزایش پیدا کرده‌است. هیچ انحرافی هم در صدور کارت برای روستائیان گزارش نشده‌است.
هماهنگی با شاخص‌های وزارت ارتباطات در زمینه ICT
مدیرعامل پست بانک گفت: در خصوص تسهیلات پرداختی از نظر تعداد ۱۵ درصد و از نظر مبلغ ۵۲ رشد مشاهده شده است. در حوزه ماموریت ویژه بانک در زمینه ICT با شاخص‌های وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات هماهنگ شده و تسهیلات مالی به مبلغ ۴۱ هزار میلیارد تومان را به فعالین این حوزه اعطا کرده‌ایم. در حوزه ICT عمده تمرکز بانک اعطای کارت‌های اعتباری است که بیشتر هم مورد استفاده مناطق روستایی می‌باشد. تسهیلات اعطایی به حوزه دولت در زمینه آمایش سرزمینی، سال گذشته ۵۰ درصد بوده و امروز به ۵۳ درصد افزایش پیدا کرده و از حیث مبلغ ۶۸ درصد رشد داشته‌است به این معنی که از هر تسهیلات پرداختی، دو فقره به روستا اختصاص می‌یابد.
وی افزود: در زمینه انجام تکالیف بودجه‌ای، یک وظیفه مهم اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه فرزندآوری است. سال گذشته این تسهیلات ۸۷۴۶ فقره بوده که امروز به ۱۳۴۰۰ فقره افزایش یافته‌است که به معنی ۵۴ درصد رشد مبلغی و تعدادی بیش از ۱۰۰ درصد است. تسهیلات قرض‌الحسنه نیز ۷۲ درصد تعدادی و ۱۴۷ درصد مبلغی افزایش داشته‌است بیش از ۲۵ درصد کل تسهیلات اعطایی بانک قرض‌الحسنه بوده‌است و این آماری‌ست که در ۸ ماهه ابتدایی امسال ثبت شده و نکته اینجاست که مهم‌ترین این تسهیلات در حوزه ازدواج بوده است. سال گذشته ۱۱ هزار زوج تسهیلات ازدواج دریافت کردند که امسال به ۱۲۴۶۰ تسهیلات افزایش پیدا کرده که معادل ۱۱ درصد تعدادی و ۸۲ درصد رشد مبلغی است.
شیری گفت: در بخش صدور ضمانتنامه، نسبت به سال گذشته ۲۴ درصد رشد مبلغی افزایش پیدا کرده و اعطای انواع ضمانتنامه‌ها به طور کلی ۷۴ درصد رشد داشته‌است. در حوزه مدیریت مطالبات غیرجاری در سال ۹۷ بیش از ۱۸ درصد مطالبات غیر جاری بود. امروز از ۲٫۹ درصد به ۴٫۱ درصد مطالبات کشور افزایش پیدا کرده که نزدیک به استاندارد این مقدار که ۱۱٫۳ درصد است نزدیک شده‌است.
مدیرعامل پست بانک ایران ادامه داد: همچنین به ۱۳۵۰ شرکت دانش‌بنیان بالغ بر ۷۴ میلیارد تومان تسهیلات اعطا شده‌است که نسبت به سال گذشته دارای افزایش بوده‌است. از سال ۱۳۹۰ تا سال ۱۴۰۲ بانک دچار سرازیری شده بود و امیدبخش نبود. جمع زیان انباشته ما نزدیک به ۱۲۰۰ میلیارد تومان و سرمایه ثبتی بانک ۳۲۰ میلیارد تومان بود؛ یعنی زیان انباشته ما ۴ برابر سرمایه ثبتی بود. طبق قانون بانک مرکزی، اگر زیان انباشته به نصف سرمایه ثبتی رسید، یا باید درخواست افزایش سرمایه داده شود یا بانک منحل شود. من ۸ مرتبه باید اعلام ورشکستگی یا افزایش سرمایه می‌کردم و چون بانک دولتی بودیم، افزایش سرمایه روند خودش را داشت. امروز سهامداران ما عملکرد بانک را تایید کردند.
عملکرد فوق‌العاده در تخصیص ارز اربعین
شیری گفت: پست بانک درآمد ارزی دارد ولی قابل توجه نیست و بازده دارایی ما از منفی به ۴٫۵ درصد رسیده و امروز حدود ۴٫۷ درصد افزایش یافته‌است. سال ۱۳۹۷ کفایت مالی ما منفی ۷٫۶ بود اما در سال ۱۴۰۲ به ۸٫۱ درصد رسیده که تنها با توان کاری همکاران ما محقق شده‌است. ما شرکت مالی و هلدینگ نداریم و صورت‌های مالی و تلفیقی هم به طبع نخواهیم داشت و تنها یک صرافی برای کارهای ارزی خود داریم.
مدیرعامل پست بانک ایران درخصوص اعطای ارز اربعین گفت: یکی از کارکردهای پست بانک در حوزه خدمات فروش ارز اربعین است. امسال بیش از یک میلیون و ششصد هزار زائر عازم اربعین بودند که عملکرد ۳۷ درصدشان مربوط به پست بانک بوده‌است. از تعداد ۶۱۰ هزار نفر، ۳۷۴ هزار نفر از روستای خود و از باجه مستقیم خود تسهیلات دریافت کرده و لازم نبوده که برای دریافت این تسهیلات به شهر بروند.
شیری ادامه داد: سازمان ملی بهره‌وری، بانک‌های دولتی را از نظر میزان بهره‌وری بررسی کرده‌است که پست بانک ایران با ۸۳٫۱ بهره‌وری در صدر قرار دارد و رتبه بعدی با ۷۴ ثبت شده‌است. همچنین ۱۶۹ دستگاه در حوزه دولت الکترونیک ارزیابی شده‌اند و پست بانک تنها بانکی است که در این ارزیابی حضور دارد. ابتدای امسال آخرین دوره، دوره دهم ارزیابی بود که پست بانک رتبه سوم کشوری را در میان ۱۶۹ شرکت از آن خود کرد.
شیری در پایان تاکید کرد: در سال ۱۳۹۹ بانک ما یک سند راهبردی تنظیم کرد که ۱۳ هدف استراتژیک و ۲۱ هدف استراتژیک محوری داشت و هر سال بالای ۶۰ برنامه راهبردی عملیاتی شد و امسال آخرین سال برای این سند است. ما در دوره قبل می‌خواستیم خودمان را تنها حفظ کنیم ولی در پست بانک نسل جدید شاهد تحولات در حوزه ارتباطات و بانکداری دیجیتال خواهیم بود تا بتوانیم تبدیل به بانک شاخص در کشور و خاورمیانه بشویم.
- نویسنده : مریم آهون‌بر/ خبرنگار
