البته ناگفته نماند که این سریال از جهات زیادی مشابه مجموعه «روزی روزگاری» است و از جهاتی نیز با آن تفاوت دارد.
مجموعه «روزی روزگاری» که در سال‌های ۱۳۷۰ و ۱۳۷۱ از شبکه اول سیما پخش می‌شد در دوران خودش بسیار پر مخاطب بود، هرچند می‌توان یکی از دلایل اقبال عمومی به این مجموعه در آن روزها را محدود بودن تعداد رسانه‌ها و انگشت‌شماربودن شبکه‌های تلویزیونی داخلی و… برشمرد، ولی به گفته بسیاری از منتقدان اشاره‌های این سریال به موضوعات فرهنگی و اجتماعی مورد علاقه عامه‌مردم، بهره‌مندی از فیلمنامه‌ای قوی و پرمایه که در آن ریزه‌کاری‌های قابل توجهی وجود داشت و خرده فرهنگ‌های قابل احترام برای تمامی اقوام، مثل توجه به اعتقادات، مرام، معرفت، شجاعت، دلاوری، مردی و مردانگی، وفای به عهد و احترام به بزرگترها و قواعد نانوشته اجتماعی به تصویر درآمده بود، از دیگر عوامل جذابیت آن مجموعه تلویزیونی بود.
ضمن آنکه فیلمساز در آن مجموعه از حضور بازیگران پیر و جوان بسیار توانمندی چون ژاله علو، خسرو شکیبایی، محمود پاک‌نیت، محمد فیلی، حسین پناهی، گوهرخیراندیش و…با نهایت‌دقت و وسواس استفاده کرده بود.
موسیقی متن استاد فرهاد فخرالدینی هم از دیگر عوامل جذابیت آن مجموعه تلویزیونی بود.
توفیق فوق‌العاده مجموعه روزی روزگاری در جذب مخاطبان تلویزیون باعث شد که احمدجو ۱۰ سال بعد مجموعه تاریخی دیگری با عنوان تفنگ سرپر را بسازد و ۲۰ سال بعد مجموعه مورد بحث ما پشت کوه‌های بلند را.
امراله احمدجو در مصاحبه‌ای درباره دلایل اقبال عمومی مجموعه «روزی روزگاری» گفته است: « من از طرفداران طرح موضوعات اخلاقی هستم، هرچند خود را عالم مسایل اجتماعی نمی‌دانم ولی به تصویر کشیدن این مسایل برای من جذاب‌تر است، شاید وجود همین مضمون در کارهای من باعث ایجاد صمیمیت و جذب مخاطبان می‌شود.»
و اما برگردیم به «پشت کوه‌های بلند»، شاید یکی از مهم‌ترین نقطه ضعف‌های این مجموعه که حالا بعد از ۱۲ سال شاهد پخش مجدد آن از شبکه سه سیما هستیم با وجود همه حسن‌های موجود در آثار امراله‌احمد جو، کمرنگ شدن اصل داستان سریال در پس پیرایه‌ها و حاشیه‌هایی چون لهجه‌های محلی و شیرین اصفهانی، شیرازی، لری، بختیاری و… افراط در استفاده از جلوه‌های ویژه باشد.
انصافاً هم، عنوان‌بندی بسیارخوب، موسیقی آغازین و موسیقی متن بسیار پرمایه استاد فخرالدینی، جلوه‌های ویژه عالی و بازی‌های عالی‌تر بازیگران از نقاط قوت این مجموعه هستند ولی ای‌کاش به ساختار و شاکله اصلی داستان سریال توجه بیشتری می‌شد تا این زحمات به نحو احسن ثمر می‌دادند.
سخن پایانی اینکه کم‌توجهی سازنده سریال به ساختار اصلی داستان، متأسفانه این مجموعه پربازیگر و شیرین و خاطره‌انگیز را به یک سرهم بندی نه چندان جذاب تبدیل کرده است.
امیدوارم تجربه این مجموعه و توجه به نقدهای دلسوزانه به آن باعث گردد که فیلمساز توانمندی مثل امراله احمدجو کارهای درخشان و ماندگار بیشتری بسازد.
- نویسنده : احمد سیمای عراقی _ عضو انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی
