«سازمان همکاری شانگهای» سازمانی است که برای همکاری‌های چندجانبه امنیتی، اقتصادی و سیاسی در سال ۱۹۹۶ توسط رهبران چین، روسیه، قزاقستان و قرقیزستان تشکیل شد و هدف اصلی از ایجاد آن، برقرار کردن موازنه در برابر نفوذ آمریکا و ناتو در منطقه پس از فروپاشی اتحاد شوروی بود و بعدها ازبکستان، تاجیکستان، پاکستان و هند […]
«سازمان همکاری شانگهای» سازمانی است که برای همکاری‌های چندجانبه امنیتی، اقتصادی و سیاسی در سال ۱۹۹۶ توسط رهبران چین، روسیه، قزاقستان و قرقیزستان تشکیل شد و هدف اصلی از ایجاد آن، برقرار کردن موازنه در برابر نفوذ آمریکا و ناتو در منطقه پس از فروپاشی اتحاد شوروی بود و بعدها ازبکستان، تاجیکستان، پاکستان و هند نیز به عضویت دائم این سازمان درآمدند.
جمهوری اسلامی ایران هم چندین سال پشت درِ این سازمان همکاری‌های منطقه‌ای در صف انتظار بود تا اینکه حدود یک‌سال قبل -۱۷ سپتامبر ۲۰۲۲- و با حضور «سید ابراهیم رییسی» مسیر برای عضویت دائم ایران فراهم شد. این سازمان درحال حاضر ۹ عضو دائم و سه عضو ناظر دارد.
روزی که رییس‌جمهوری در این اجلاس حاضر شد و سخنرانی کرد بسیاری از رسانه‌های همسو با جریان اصولگرا، بر کلیدخوردن «سیاست نگاه به شرق» تأکید و ادعا داشتند با تحقق این رویا، نیازی به غرب نداریم و به‌زودی شاهد شکوفایی اقتصاد کشور خواهیم بود و اتفاقاً یکی از روزنامه‌هایی که در این موضوع، مانوور تبلیغی بسیاری داد، «کیهان» بود.
امروز یک‌سال از تحقق رویای کسانی که به غرب مشکوک هستند، سپری شد اما چند روز قبل، خبرگزاری «اسپوتنیک» روسیه طی گزارشی اقتصادی، «ریال ایران» را بی‌ارزش‌ترین ارز دنیا معرفی کرد و همین برای کسانی که نسبت به فعالیت اقتصادی با غرب، آلرژی دارند و به روسیه، چین و شرق، دل بسته‌اند، باید سند مستندی باشد مبنی بر اینکه اقتصاد کشور از این رهگذار، رونقی ندید و عضویت در این پیمان تا امروز برای ما چیزی به ارمغان نیاورده است.
اما از آنجایی‌که این پیمان در ابتدا و بنیان خود، یک پیمان امنیتی و جهت مقابله با شیطنت‌های نظامی و امنیتی دولت‌های غربی و آمریکایی بود، در همه این مدت که شاهد گسترش «ناتو» به شرق بودیم، ندیدیم و نشنیدیم اعضای این پیمان، اظهارنظری کنند یا گامی بردارند و امروز هم که اوضاع امنیتی در منطقه ازجمله برای ایران، مناسب نیست نیز سخنی نمی‌گویند و بیانیه‌ای نمی‌دهند و به‌گونه‌ای رفتار می‌کنند که گویا بودن و نبودن آنان علی‌السویه و یک‌سان است.
مدتی است که کشور آذربایجان در شمال غربی مرزهای جمهوری اسلامی ایران، مانوور قدرت نظامی به نمایش گذاشته و آشکارا مورد حمایت آمریکا و اسراییل نیز قرار دارد و برخی اخبار حکایت از آن دارد که در اقلیم کردستان عراق نیز تحرکات گروه‌های تجزیه‌طلب علیه مناطقی از غرب ایران، افزایش داشته است اما اعضای این پیمان، هیچ بیانیه‌ای ندادند و اظهار نظری نکردند و بی‌راه نیست اگر بگوییم عضویت در پیمان شانگهای برای اصولگرایان، «هیاهویی برای هیچ» بود و جز حق عضویتی که از ایران می‌رود، هیچ آورده‌ای برای اقتصاد
و امنیت کشور ندارد.
باور ما این است که بسیاری از کشورهای عضو اتحادیه شانگهای مانند چین و هندوستان، از طرف‌های تجاری بزرگ غرب هستند و هرگز ریسک نمی‌کنند و به خاطر ایران، تجارت خود با جهان غرب را به مخاطره نمی‌اندازند و اینکه «کیهان شریعتمداری» ادعا کند با سیاست نگاه به شرق، نیازی به رفع تحریم‌ها نداریم و در نظام بین‌الملل، می‌توانیم کشتیِ به گِل‌نشسته اقتصاد ملی را نجات دهیم، بیش از آنکه مبتنی بر واقعیت‌های زمینی باشد، بر توهّم و تخیّل
استوار است.
امروز و با مشکلاتی که برخی کشورهای همسایه برای ایران ایجاد کرده یا خواهند کرد نیز مشخص شد اعضای اصلی اتحادیه شانگهای، ورودی نخواهند داشت و این سازمان، از نظر سیاسی، اقتصادی و امنیتی آورده‌ای
برای ما ندارد.
در چنین شرایطی لازم است یا دولت سیزدهم، برای روشنگری افکار عمومی از نتایج و عواید عضویت در اتحادیه شانگهای توضیح دهد یا اینکه در مورد بن‌بستِ سیاست نگاه به شرق صادقانه به مردم گزارش دهد ضمن اینکه در چنین شرایطی لازم است اقتصاد ملی، مناسبات خود با غرب را ترمیم و تلاش کند برای رفع تحریم‌های آمریکا راهی باز کند و تکلیف «FATF» را روشن و اقدام به باز کردن باب تجارت جهانی با بازار غرب و اروپا کند.
نکته آخر اینکه در دنیای امروز، اگر اقتصادِ یک کشور «صنعتی و تولیدکننده» باشد، برای توسعه صادرات خود به بازارهای جهانی و مبادلات بانکی نیاز دارد و اگر اقتصادِ غیرصنعتی یا نیمه‌صنعتی داشته باشد نیز برای واردات اقلام صنعتی و تکنولوژیکی مورد نیاز خود، نیاز به توسعه تجارت و گسترش مناسبات بانکی با دنیا دارد و راه میانه‌ای نیز وجود ندارد و اگر دولت اصولگرا درمورد «سیاست نگاه به شرق» و برخی اتحادیه‌های منطقه‌ای چون شانگهای، اکو و اوراسیا چنین تصوری داشت، باید تا امروز متوجه تصور باطل خود شده باشد.
