درست در زمانی که بازار بورس در نقاط دیگر جهان در پی شیوع کرونا، روزهای بدی را تجربه می کردند، بورس تهران جز معدود بازارهای سرمایه بود که رونق بالایی داشت. بازار سرمایه در روزهای سرد بورس های جهانی آنقدر گرم شده بود که برخی از مردم هرآنچه که داشتند را به پای […]
درست در زمانی که بازار بورس در نقاط دیگر جهان در پی شیوع کرونا، روزهای بدی را تجربه می کردند، بورس تهران جز معدود بازارهای سرمایه بود که رونق بالایی داشت. بازار سرمایه در روزهای سرد بورس های جهانی آنقدر گرم شده بود که برخی از مردم هرآنچه که داشتند را به پای این بازار گذاشتند. در حالی که اگر اندکی می اندیشیدند در می یافتند که این گرمی بازار در شرایطی که جهان دچار بحران اقتصادی است، نمی تواند امری طبیعی باشد و دیر یا زود حباب ایجاد شده در این بازار سوداگری خواهد ترکید و رویاهای بسیاری به باد خواهد رفت.
به گزارش «جمله» وقتی تابلوی تالار شیشه ای یکدست سبز شده بود، بسیاری از مردم بدون توه به این سبزی سراسر مشکوک سرمایه های خود را به پای بورس ریختند تا شاید بدین وسیله بخشی از دارایی های خود را که به واسطه سقوط بیش از پیش ارزش پول ملی، هر روز کم ارزش تر می شد را به نوعی حفظ کرده و یا منافعی از این بازار به ظاهر پر رونق به دست آورند.
این اولین باری نبود که جماعت کثیری از مردم به دلیل مشکلات اقتصادی دست به چنین اقدام پر ریسکی می زدند که بر اساس هر عقل سلیمی غیر قابل اعتماد بود. در اواخر دهه شصت و اوایل دهه هفتاد نیز شرکت های مضاربه ای آنقدر بازارشان گرم شدکه بسیاری ازمردم را وسوسه کرد تا دار و ندار خود را به این شرکتها بسپارند. اما طولی نکشید که این شرکت ها یکی پس از دیگری ورشکسته شدند و پول ملت به فنا رفت. در دوره ریاست جمهوری احمدی نژاد نیز موسسات مالی و اعتباری بودند که با سودهای ماهانه خودشان موفق به فریب بخش قابل توجهی از مردم شدند و یک بحران اجتماعی اقتصادی را رقم زدند. اکنون نوبت به بازار سرمایه رسیده که با سودهای وسوسه کننده و رشد قابل توجه شاخص هایش سرمایه های مردم را به سمت خودد روانه کند.
چرا بورس به این روز افتاد؟
علی قنبری استاد اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه دولت با تشویق مردم به حضور در بورس طی ماه‌های گذشته حال باید از بازار حمایت کند، گفت: با توجه به تبلیغاتی که از مدت‌ها پیش دولت در صدا و سیما و رسانه‌ها انجام داد، بورس را بازاری بسیار جذاب نشان داد که همگان می‌توانند به آن وارد شده و سودهای خوبی را کسب کنند، به نوعی می‌توان گفت، در این تبلیغاتی که انجام شد، روی مثبت بورس به همگان نشان داده شد.
وی افزود: در حالیکه اصولا هر بازاری دارای دو طرف است، بسیاری از مردم عادی جامعه که سرمایه‌های خرد و کوچکی داشتند و آن را طی سالیان جمع کرده بودند، به امید اینکه بورس مورد حمایت دولت است و می‌توانند به سودهای کلانی در مدت زمان کوتاهی دست پیدا کنند، وارد این بازار شدند، عمده این افراد زمانی وارد شدند که بورس بخش زیادی از رشد خود را کرده بود و آنها در آخرین روزهای سوددهی سهام وارد این بازار شدند.
قنبری ادامه داد: نتیجه نیز این شد که افراد مختلف تازه وارد در همان ابتدا با ۱۰، ۱۵ درصد رشد مواجه شدند، اما موقعی که اصلاح و ریزش بورس شروع شد، آنها وارد ضرر شدند و بعضا آنها حتی تا ۴۰، ۵۰ درصد از سرمایه خود را تاکنون از دست داده اند، در این ریزش عمیق بورس دلایل مختلفی دخیل است که باید مورد موشکافی قرار بگیرد، اما الان مسئله مهم ضرر‌هایی است که به سرمایه گذاران خرده وارد شده، در چندین نوبت دولت با استفاده از حقوقی‌های بازار می‌توانست از نمادهای بورسی حمایت کند، اما متاسفانه شاهد آن بودیم که در هفته گذشته این حقوقی‌ها خود در صف فروش قرار گرفتند و همین موضوع باعث ریزش بیشتر بورس شد.
این کارشناس مسائل اقتصادی اظهار داشت: در حال حاضر اعتماد عمومی به بورس آسیب دیده و با توجه به اینکه عملکرد مسئولین نیز در رابطه با تدوین قوانین و مقررات بسیار آشفته است و تصمیم گیری‌ها نیز با تزلزل بسیاری روبرو است، این وضعیت ترس و تردید را در بین سهام داران برانگیخته و آنها می‌خواهند وضعیت متعادل شود، تا بتوانند با کمترین ضرر ممکن از این بازار خارج شوند، به عنوان مثال حواشی که سر صندوق دارا دوم ایجاد شود، خود یکی از مهمترین دلایلی بود که بورس را با این وضعیت روبرو کرد، در نهایت نیز این صندوق نیز در حال پذیره نویسی است، به بیان دیگر یعنی امکان نداشت، بدون آن همه تکذیبی که صورت گرفت، کار ثبت و عرضه این صندوق انجام می‌گرفت.
اتخاذ تصمیمات خلق الساعه
وی با تاکید بر اینکه سازمان بورس و اوراق بهادار به عنوان نهاد ناظر بازار سهام باید، از منافع سرمایه گذاران حراست کند، بیان داشت: زمانیکه بورس مثبت بود، سازمان بورس اعتباری که مشتریان می‌توانستند از کارگزاری‌ها دریافت کنند را به ۱۰ درصد کاهش دادند و سقف سرمایه گذاری صندوق‌های درآمد ثابت در سهام را نیز در این روزهای اصلاح به ۵ درصد رساندند، از اتخاذ چنین تصمیماتی که به نوعی می‌توان گفت، شبانه گرفته می‌شود، باید پرهیز شود، این در حالیست که نمونه‌های دیگری نیز از این تصمیمات خلق الساعه می‌توان ذکر کرد، زیرا که این تصمیم گیری‌ها اثر مستقیمی بر روی تشدید روند نزولی بورس دارد.
قنبری با اشاره به اینکه هنگی هسته معاملاتی بورس یکی از ریسک‌های بزرگ بازار سرمایه است، اضافه کرد: در حالیکه اندازه بازار بورس نسبت به گذشته بسیار بزرگتر شده، زیرساخت‌های فعلی دیگر جوابگوی نیاز امروز نیست، در این راستا با توجه به افزایش درآمد ارکان بازار سرمایه، باید بخشی از این منابع صرف بهبود و به روز رسانی این زیر ساخت‌ها شود، در این رابطه باید هسته معاملات عوض شود.
این اقتصاددان ادامه داد: اما به جای اینکه مسئولان بورس به فکر این مسائل باشند، می‌آیند، ساعات معاملات را بدون هیچ کار کارشناسی و اینکه شرایط بازار را در نظر داشته باشند، تغییر می‌دهند، نتیجه نیز این می‌شود که در آن دو روزی که ساعات معاملات را به دو بخش تقسیم کرده بودند، فشار فروش مضاعف شد و در نهایت خود مسئولان از کرده خود پشیمان شدند و ساعات معاملاتی را به حالت اول بازگرداندند.
این استاد دانشگاه یادآور شد: چنین آزمون و خطا‌هایی که درحالیکه میلیون‌ها نفر به تازگی سرمایه‌های خود را به بورس آوردنده اند، به هیچ عنوان قابل قبول نیست، زیراکه کوچکترین تصمیم اشتباه می‌تواند به زیان سنگین سهام داران تمام شود، بنابراین در این راستا مسئولان سازمان بورس و سایر ارکان بازار باید به این نکته توجه کنند، زمانیکه می‌خواهند یک تصمیمی بگیرند، باید تمام جوانب آن را به خوبی بررسی کرده و بسنجند و بعد این تصمیم را اجرایی کنند، زیرا که شرایط بازار سهام به مانند گذشته نیست و این بازار ذینفعان بسیاری دارد که این تصمیمات می‌تواند سرمایه آنها را دستخوش افزایش یا کاهش کند.
