کاوه ایرانی – روزنامه نگار/ با گذشت بیش از دو هفته از فاجعه دردناک هواپیمای مسافربری اوکراینی، ابهامات و حاشیه های این سانحه هوایی همچنان ادامه دارد. این در حالی است که از همان ساعات اولیه این فاجعه به دلیل حساسیت موضوع و همچنین نحوه اطلاع رسانی مسئولان، نگاه اذهان عمومی به ابعاد مختلف […]
کاوه ایرانی –
روزنامه نگار/
با گذشت بیش از دو هفته از فاجعه دردناک هواپیمای مسافربری اوکراینی، ابهامات و حاشیه های این سانحه هوایی همچنان ادامه دارد. این در حالی است که از همان ساعات اولیه این فاجعه به دلیل حساسیت موضوع و همچنین نحوه اطلاع رسانی مسئولان، نگاه اذهان عمومی به ابعاد مختلف این پرونده همواره با شک و تردید است.
به گزارش «جمله» ماجرای بازخوانی جعبه سیاه هواپیمای مسافربری اوکراینی همچنان با هاله ای از ابهام مواجه است. روزنامه شیکاگو تریبیون به نقل از هیات امنیت حمل ونقل کانادا نوشت، ایران از این سازمان دعوت کرده تا در بررسی اطلاعات جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی در هر زمان و مکانی که این بررسی ها انجام شود، شرکت داشته باشند. این رسانه مدعی شد مقام های ایرانی اظهارات ضد و نقیضی را درباره ارسال اطلاعات پرواز این هواپیما و دستگاه های ضبط صدای خلبان به خارج برای تحلیل و بررسی مطرح کرده اند. گزارش اولیه سازمان هوانوردی کشوری ایران نشان می داد که مقام های ایرانی از مقام های فرانسوی و آمریکایی خواسته اند تجهیزات به روزی را برای بررسی اطلاعات در ایران ارسال کنند. هیات امنیت حمل و نقل کانادا همچنین گفت که تیم دوم محققان خود را برای بررسی اسناد در هر زمان و مکان ممکن اعزام خواهد کرد.
محلی برای بازخوانی جعبه سیاه
هفته گذشته محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی، در پاسخ به این پرسش که چه کسی مسئول بررسی جعبه سیاه هواپیما است خاطر نشان کرد: «جعبه سیاه جزو لایفنک اجزای بررسی سانحه است و سانحه هم در ایران رخ داده و مسئول بررسی سانحه سازمان هواپیمایی کشوری است و این کار در دست بررسی است و آماده سازی سخت افزار و نرم افزار آن در حال انجام است».
با اینحال کانادا و اوکراین به شدت اصرار دارند که جعبه سیاه باید در خارج از ایران بازخوانی شود. آنان معتقدند که ایران از فناوری لازم برای رمزگشایی داده ها از مدل جعبه سیاه نصب شده در هواپیماهای بوئینگ ۷۳۷ برخوردار نیست.
پیش از این نیز حسن رضایی فر رئیس بخش تحقیقات حوادث سازمان هواپیمایی کشوری ، اظهار داشت که مقامات ایرانی اطلاعات هواپیمای اوکراینی که در نزدیکی تهران سقوط کرده است را به اوکراین منتقل می کنند.
رضاییفر همچنین پیش از این به خبرگزاری ایرنا گفته بود جعبه سیاه هواپیمای سانحه دیده برای دانلود به فرانسه فرستاده میشود. علت نیز آن است که ایران تکنولوژی دانلود اطلاعات هواپیمای مدرن و پیشرفته بوئینگ را ندارد و امکان دارد در جریان بازسازی جعبه سیاه به آن لطمه وارد شود.
خبرگزاری تسنیم نیز به نقل از رضاییفر نوشته بود: «به صورت مکرر با تیم کارشناسان اوکراینی جلسات برگزار شده و جعبههای سیاه در ایران خوانده نمیشود و با توجه به درخواست اوکراینیها، جعبههای سیاه به این کشور منتقل میشود و با استفاده از تخصص کشورهای فرانسه، کانادا و آمریکا سعی میکنیم FDR هواپیما را در شهر کییف بازخوانی کنیم.»
جاستین ترودو، نخستوزیر کانادا به عنوان کشوری که ۵۷ شهروند خود را در این فاجعه از دست داده، از مقامات تهران میخواهد هر چه زودتر جعبه سیاه را به فرانسه بفرستند که توانایی بازخوانی اطلاعات آن را دارد. فرانسه از معدود کشورهایی است که قادر است اطلاعات جعبه سیاه آسیب دیده بویینگ ۷۳۷ را استخراج کند.
فرانسه، مکانی برای بازخوانی جعبه سیاه
به گفته ترودو، امکانات و فنآوری پیاده کردن اطلاعات جعبه سیاه در ایران موجود نیست. این همان موضوعی است که در گزارش سازمان هواپیمایی کشوری نیز به آن اشاره شده است. در این گزارش آمده که ایران از فرانسه برای ارسال تجهیزات لازم کمک خواسته است.
ترودو در یک کنفرانس خبری گفت که اطلاعات جعبه سیاه باید هرچه زودتر تجزیه و تحلیل شود و جامعه بینالمللی بر این باور است که فرانسه مکان مناسبی برای این کار است. او تاکید کرد که به فشارها بر ایران برای ارسال جعبه سیاه به فرانسه ادامه میدهد.
این در حالی است که شرکت جنرال الکتریک که به همراه شرکت سفران فرانسه سازنده موتور بویینگ ۷۳۷ است، میگوید مجوزهای لازم را برای پیوستن به روند تحقیقات در مورد سرنگونی هواپیمای اوکراینی دریافت کرده است.
رویترز به نقل از سخنگوی این شرکت گزارش داده که معافیتهای لازم برای مشارکت در این روند صادر شده است. پیش از این استیون منوچین، وزیر خزانهداری آمریکا گفته بود برای افراد حقیقی و حقوقی که میتوانند به این تحقیقات کمک کنند، معافیت از تحریمها صادر میشود.
این در حالی است که مقامات اوکراین، کشور مالک این هواپیما، نیز خواسته مشابهی از ایران دارند. با اینحال مقامات کشورمان به شدت بر بازخوانی جعبه های سیاه این هواپیما در داخل ایران اصرار دارند.
عامل شلیک به هواپیما در زندان است
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در مصاحبه با هفته نامه اشپیگل آلمان در پاسخ به سوالی درباره برخی اعتراضات در ایران پس از سانحه هواپیمای اوکراینی گفت که مردم ایران حق داشتند ناراحت باشند زیرا به دلیل کشته شدن جمعیت زیادی از جوانان نخبه کشور در این حادثه شوکه شده بودند و این، شرایطی بسیار احساساتی بود.
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران در پاسخ به سوالی درباره تعلل دولت برای پذیرش مسئولیت هدف قرار گرفتن هواپیمای اوکراینی توسط نیروهای نظامی ایران خاطر نشان کرد: «این، وضعیتی پیچیده در برهه زمانی بسیار پیچیدهای بود. سایرین حتی به مدت زمان بیشتری نیاز داشتند. تقریبا ۳۲ سال پیش بود که آمریکا یک هواپیمای مسافربری ایران را هدف قرار داد. انها هرگز بهطور رسمی عذرخواهی نکردهاند. حتی افسر آمریکایی مسئول این حمله مدال گرفت اما فردی که در ایران به اشتباه هواپیمای اوکراینی را هدف قرار داد، اکنون در زندان است».
دو روز پس از وقوع حادثه از حقیقت مطلع شدم
وزیر امور خارجه در خصوص نحوه اطلاع رسانی مسئولان پیرامون حقیقت ماجرا گفت: «مردم حق داشتند نسبت به اینکه چرا حقیقت از آنها دریغ شده بود، معترض باشند اما دولت مسئول آن نبود. من دو روز پس از وقوع حادثه از حقیقت مطلع شدم. این زمانی بود که مقامات ارشد در نیروی نظامی ایران به این نتیجهگیری نهایی رسیدند که هواپیما به دلیل خطای انسانی هدف قرار گرفت. به محض آنکه این نتیجهگیری به رهبر انقلاب اطلاع رسانی شد، وی خواستار علنی شدن آن شد. صبح روز شنبه بود. آن هفتهها بسیار دردناک بودند».
بسته نشدن حریم هوایی ایران یک تصمیم سیاسی بود
ظریف درباره بسته نشدن حریم هوایی ایران در شب حادثه گفت: «این یک تصمیم فنی و همچنین یک تصمیم سیاسی بود. تهران در محدوده درگیریها نبود . ما هشت سال با عراق در جنگ بودیم درحالیکه هرگز حریم هوایی خود را نبستیم».
این دیپلمات ارشد ایران در پاسخ به سوالی درباره وجود تحقیقات بینالمللی درخصوص این حادثه تصریح کرد: «ما از اوکراینیها به عنوان صاحب هواپیما و شرکت بوئینگ برای مشارکت در تحقیقات دعوت کردیم. ما پذیرای حضور دیگران در این تحقیقات هستیم. هم اکنون نیز در حال انجام تحقیقات مناسب طبق استانداردهای بینالمللی هستیم». هرچند وزیر امور خارجه از همکاری نزدیک با طرف های اوکراینی و کانادایی سخن گفته است اما بر اساس اخبار منتشر شده مسئولان اوکرانی و کانادایی همچنان به روند تحقیقات در ایران انتقاد کرده و خواهان بازخوانی جعبه سیاه در فرانسه می باشند. به طور معمول شرکت سازنده هواپیما در تحقیقات مشارکت میکند و کارشناسان میگویند کمتر کشوری توانایی تحلیل جعبه های سیاه را دارد. جعبه سیاه شامل دستگاه ضبط داده های پرواز و دستگاه ضبط صداهای کابین خلبان است.