نخست وزیر جدید عراق روز سه شنبه در مقابل خبرنگاران در تهران ایستاد و به نقش ایران در شکست گروه داعش اذعان کرد. جمله ی بعدی مصطفی الکاظمی اما آب سردی بود بر اظهارات پیشتر او. نخست وزیر عراق گفت: «و به همین دلیل است که عراق در کنار جمهوری اسلامی ماند تا […]
نخست وزیر جدید عراق روز سه شنبه در مقابل خبرنگاران در تهران ایستاد و به نقش ایران در شکست گروه داعش اذعان کرد. جمله ی بعدی مصطفی الکاظمی اما آب سردی بود بر اظهارات پیشتر او. نخست وزیر عراق گفت: «و به همین دلیل است که عراق در کنار جمهوری اسلامی ماند تا بر بحران اقتصادی اش فائق آید و خود را بازاری برای محصولات ایرانی تبدیل کرد.
در واقع می توان گفت که پیوند دادن کمک های اقتصادی به کمکهای ایران به جنگ با داعش و ترسیم خطوط بین بغداد و تهران نشانگر تغییر چشمگیر در گفتمان رسمی عراق نسبت به ایران به طور ویژه و در سیاست خارجی به طور کلی بود.
به گفته کاظمی، روابط تهران و بغداد باید با رعایت اصل برابری همراه باشد.
در همین ارتباط فادی الشیماری، رئیس جریان الحکمه عراق به عنوان یکی از بزرگترین احزاب شیعه و طرفدار نخست وزیر جدید تصریح کرده است: سازماندهی مجدد روابط بین عراق و ایران، به طوریکه هر دو کشور به صورت برابر با یکدیگر ارتباط برقرار کنند، یک چالش واقعی برای دولت کاظمی است.
به طور کلی باید در نظر داشت که یک عراق قدرتمند، پایدار، در حال احیا و دارای حاکمیت می تواند نقش مهمی در خاورمیانه در همه سطوح داشته باشد و ایران می تواند از این شرایط به عنوان یک فرصت بهره مند شود. هفده سال رقابت بین قدرت ها و سایر بازیگران منطقه ای باعث ایجاد آشفتگی در عراق شده است و هر یک از طرفین از طریق شبکه های خاصی به تقویت نفوذشان در کلیه ی بخش های دولتی، قانونی، قضایی و امنیتی عراق پرداخته اند. در همین حال، نزاع های داخلی، تحریم های اقتصادی، غفلت و فساد مقامات، اقتصاد عراق را فلج کرده و آن را کاملاً به نفت وابسته کرده است. اگرچه عراق دومین تولیدکننده بزرگ نفت اوپک است، اما دولت از ماه آوریل نتوانسته ماهانه حدود ۷ میلیارد دلار برای حقوق بیش از شش میلیون کارمند دولت، بازنشستگان و ذینفعان شبکه های رفاه اجتماعی تأمین کند.
به گفته ی مقامات عراق، کاظمی برای مقابله با بحران اقتصادی فعلی که بر اثر شیوع کرونا ویروس و افت شدید قیمت نفت به وجود آمده است، با چالش های زیادی روبرو است. در این شرایط کاظمی اعلام کرده که رهایی اقتصاد عراق از یوغ نفت و به حداکثر رساندن درآمد این کشور از مهمترین اهدافش است. گفتنی است، کاظمی قرار بود در تاریخ ۲۰ ژوئیه به دیدار سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان برود، اما این دیدار به دلیل بستری شدن پادشاه سعودی به تعویق افتاد. لغو سفر نخست وزیر به عربستان سعودی باعث سردرگمی زیادی در عراق شد.
گفتنی است، یکی از مشاوران کاظمی گفت: به دلیل وخیم شدن سلامتی سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه سعودی سفر نخست وزیر عراق به ریاض لغو شده است. مهم اینکه، درست یک روز قبل از اعلام این خبر، جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران به بغداد سفر و با نخست وزیر عراق دیدار کرده بود.
ظریف گفت که این استقبال بیانگر حمایت کامل از او و دولتش است و برای اثبات این امر، ولی فقیه که طی شش ماه گذشته به جز یک نفر با مقام دیگری ملاقات نداشته است، وی را در محل اقامت خود خواهد پذیرفت.
البته دیدار ظریف و کاظمی پشت درهای بسته انجام شد و جزئیاتش مشخص نیست. اما به نظر می رسد که ایرانیان از کاظمی ضمانت می خواهند که دولت وی روابط کامل با ایران را قطع نکند و مرزهای عراق را به روی کالاهای ایرانی نبندد. داود، مشاور ارشد نخست وزیر گفت: کاظمی در گفتگو با ایرانیان صریح و آشكار سخن گفت. وی تصریح کرد که منافع و نگرانی های ایران را می فهمد، اما ایرانی ها باید بدانند كه منافع عراق در گروی تنوع در روابط بغداد در منطقه و جهان است. این دیدار محرمانه بود و جزئیاتش منتشر نشد. اما یک مقام عراقی نزدیک به کاظمی گفت: دولت عراق سفر نخست وزیر به تهران را مثبت می داند. وی ادامه داد: برای ایرانی ها، اقتصاد اولویت است و برای ما امنیت برتری دارد. تضمین این که ایران به آنچه می خواهد دست یابد. ناگفته نماند که در سفر کاظمی به ایران، چهره های سیاسی حامی ایران نخست وزیر را همراهی نمی کردند.
