جمله/گروه سیاسی: برخی معتقدند «قدرت» مثل «فحش» است، کافی است آن را به میانه میدان بیاندازی تا صاحبش معلوم شود. برخی دیگر نیز قدرت را پرنده بزرگ خوشبختی می دانند که بر پایه احتمالات بر شانه صاحبش می نشیند. اما برخی بر عقیده خواجه نظام الملک هستند و تثیبت قدرت را در ارتباطی ارگانیک میان […]
جمله/گروه سیاسی: برخی معتقدند «قدرت» مثل «فحش» است، کافی است آن را به میانه میدان بیاندازی تا صاحبش معلوم شود. برخی دیگر نیز قدرت را پرنده بزرگ خوشبختی می دانند که بر پایه احتمالات بر شانه صاحبش می نشیند. اما برخی بر عقیده خواجه نظام الملک هستند و تثیبت قدرت را در ارتباطی ارگانیک میان صاحب قدرت و معتمدانش می داند. آنچنان که خواجه گفته است: ” اگر قدرت را به معتمد سپاری، هم تو را و هم قدرتت را بر فراز آورد.”
از دیرباز تا به امروز معتمدان به مثابه «فامیلِ صاحبان قدرت»، یا «خویشاوندان قدرت» نقشی کلیدی در سیاست ورزی داشته اند. از روزهایی که در رُم باستان، خانواده و طبقه اشرافی از پیش نقشی در سیاست داشتند تا نظام های پادشاهی که اساسا انتقال قدرت در آن بر پایه «معتمدان به مثابه خویشاوندان» است. در دولت های مدرن نیز کمابیش ردپای اشتراک فامیلی در قدرت دیده میشود که بهترن نمونه آن در جهان معاصر را می توان در حضور «جرار کوشنر» داماد ترامپ در عرصه سیاست آمریکا به خصوص سیاست خارجی دید. هرچند دولت های مدن اروپایی سالهاست که این رویه را در گفتمان “تضاد منافع” تعریف کرده و عملا راه را برای اشتراک فامیلی قدرت در سطوح بالا بسته اند، اما این رویه همچنان در کشورهای درحال توسعه مرسوم است.
عمر این روش در جمهوری اسلامی به پس از دوران جنگ و آغاز دولت سازندگی باز می گردد. اگرچه پیش از «هاشمی رفسنجانی» هم، سیاسیونی بودند که از خویشاوندان نزدیک در پست های مشاوره استفاده کردند، اما دولت هاشمی رفسنجانی این کار را به نوعی روند بدل کرد، آنهم با استفاده از برادرش «محمد هاشمی» که عملا دست راست او بود و نقشی تعیین کننده در صداوسیما داشت.
بعد از هاشمی «محمدرضا خاتمی» برادر رییس جمهور اصلاحات نیز با او در اجرای سیاست هایش همراه شد و به عنوان نایب رییس مجلس ششم نقشی کلیدی در پیشبرد اهداف برادرش ایفا می کرد.
«محمود احمدی نژاد» نیز با برادرش «داوود» و پدر عروسش «اسفندیار رحیم مشایی» همان روش را ادامه داد. اگرچه داوود احمدی نژاد عملا در دور دوم ریاست جمهوری محمود و به خصوص بعد از خانه نشینی چند روزه اش راه را از برادر جدا کرد، اما اسفندیار رحیم مشایی هر روز بر نقش خود در دولت می افزود و همگی او را پرده نشین دولت احمدی نژاد می دانستند.
«حسن روحانی» هم همین کار را با اخوی اش؛ «حسین فریدون» کرد. مردی که نه تنها در «برجام» امین برادر بود، بلکه معلوم شد در حوزه های اقتصادی و انتصاب مدیران دولتی نیز نقشی پررنگ ایفا می کرد. نقشی که نهایتا پای او را به زندان اوین باز کرد تا نخستین برادر رییس جمهور لقب بگیرد که محکوم می شود. در همه نمونه هایی که گفته شد، عموما پای «فامیل نزدیک» در میان بود. به جز مورد احمدی نژاد و مشایی که البته به استناد گفته احمدی نژاد در روز ثبت نام مشایی برای اتخابات ریاست جمهوری ۹۲ مبنی بر اینکه؛ “احمدی نژاد یعنی مشایی و مشایی یعنی احمدی نژاد”، روشن شد که این نسبت اگرچه خونی نیست، اما به شدت ناگسستنی است.
در دولت «ابراهیم رییسی» اما این رویه جایش را به «پرده نشینی فامیل دور» داده است. «میثم نیلی» برادر داماد ابراهیم رییسی در دولت او همان نقشی را ایفا می کند که مشایی و فریدون در دولت های روحانی و احمدی نژاد. اگرچه کیفیت ها با هم فرق می کند، اما اسلوب همان است؛ سپردن کارهای اساسی به یک خویشاوند مطمئن!
با گذشت بیش از یکسال از عمر دولت مردمی، بیش از پیش معلوم شده که «میثم نیلی» نقشی پررنگ در سیاست های دولت به ویژه در مهره چینی های سیاسی و نظریه پردازی رسانه ای دارد.
فرق نیلی با پیشینیان اش این است که او هم جوان است و هم به اندازه کافی قدرتمند. مشایی، فریدون و محمدرضا خاتمی اگرچه قدرتی بالا در قوه مجریه و نفوذی موثر بر شخص رییس جمهور داشتند اما نقشی کلیدی در قوای دیگر و اتمسفر حاکمیت ایفا نمی کردند. برخلاف آنها «میثم نیلی» نه تنها از قدرت کافی در پاستور برخوردار است، بلکه صاحب منصبی تاثیرگذار در عرصه سیاست بین قوا، نهادهای فرهنگی فرادستی و صداوسیما است.
به گزارش جمله؛ میثم نیلی احمدآبادی از جمله چهره های جوانی است که با انتخاب احمدی نژاد بعنوان رییس جمهور عملا وارد حوزه عملگرایی دولتی و حاکمیتی شد. اگرچه وی پیش از آن نیز به واسطه پیشینه خانوادگی اش از پتانسیل خوبی برای حضور در عرصه قدرت برخوردار بود، اما ورود احمدی نژاد راه را برای فعال تر شدن میثم باز کرد.
او که به خوبی از اهمیت رسانه به ویژه رسانه های برخط در تعیین سیاست ها و اثرگذاری در دهه ۸۰ خورشیدی آگاه بود با راه اندازی پایگاه خبری «رجا نیوز» که قرار بود یادآور پاردایم دولت رجایی باشد، از دالان رسانه به میدان قدرت رسید. وی در کارنامه اش عضویت در شورای مرکزی جبهه پایداری و اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان را دارد و همینک نیز از اعضای تاثیرگذار شورای عالی سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی، ایرنا است.
نیلی تنها ۴۲ سال دارد. وی متولد سال ۱۳۵۹، دارای مدرک کارشناسی کشاورزی از دانشگاه صنعتی اصفهان است.برادرش«مقداد»؛ داماد سید ابراهیم رئیسی است، اما قدرت میثم به مراتب بیشتر از مقداد است و کسانی که وی را از نزدیک می شناسند می گویند از تیزهوشی بالایی در سیاست برخوردار است و شخصیت محکم و مقتدرش به علاوه ارتباط های قدرتمند با طبقات ذی نفوذ حاکمیت موجب شده که نقشی مهم در لایه های مختلف سیاست و فرهنگ جمهوری اسلامی ایفا نماید.
میثم و مقداد، فرزندان حسین نیلی احمدآبادی؛ وزیر معادن و فلزات دولت میرحسین موسوی هستند. حضور میثم در جبهه پایداری نیز موجب افزایش قدرت سیاسی او شد. آنچنان که امروز با حضور گسترده این جبهه در شئون مختلف سیاستگذاری از دولت گرفته تا مجلس، شوراهای شهر و نهادهای زیرمجموعه رهبری، حیطه اثرگذاری میثم نیلی هم افزایش چشمگیری داشته است.
این حضور پررنگ را می توان در برخی از ادعاهای مطرح شده درباره نقش وی در انتخاب جایگزین «رستم قاسمی» وزیر مستعفی راه و شهرسازی رصد کرد. این ادعا البته نه توسط رسانه های مخالف دولت، بلکه نخستین بار توسط یکی از پایگاه های خبری اصولگرا مطرح شد.
وبسایت خبری «صراط نیوز» از جمله رسانه های مشهور انقلابی در گزارشی اختصاصی به نقش میثم نیلی در انتخاب جایگزین قاسمی در وزارت راه پرداخته و ادعا کرده است نیلی از موانع اصلی انتصاب «مهرداد بذرپاش» بعنوان وزیر راه است. صراط در آغاز این گزارش عملا به دولت رییسی انتقاد کرده و ناکارآمدی دولت را مورد توجه قرار داده و می نویسد: “تغییر در کابینه بار دیگر جدّی شده و با استعفای رستم قاسمی از وزارت راه و شهرسازی، اینک دعوا بر سر جایگزینی او است.در همین راستا، رقابت به فینال رسیده و ابراهیم رئیسی از میان دو گزینه مطرح یعنی سیّد پرویز فتاح و مهرداد بذرپاش، باید هر چه زودتر یکی را برگزیند.در این میان، بذرپاش همواره یکی از گزینه‌های صندلی‌های خالی در تمام دولت‌ها و جایگاه‌های مختلف بوده و شنیده شدن نامش در روز‌های اخیر تعجب آور نیست.با وجود اینکه معاون پارلمانی رئیس جمهور به صراحت اعلام کرد جدّی‌ترین گزینه برای وزارت راه بذرپاش است، اما ابراهیم رئیسی در حکمی معاون رستم قاسمی را به طور موقّت سرپرست این وزارتخانه کرد تا بتواند در روز‌های جمع بندی به اختلاف درون سیستمی پایان داده و تکلیف این جوانِ جویایِ نام را مشخص کند.تردید رئیسی در انتخاب بذرپاش به اختلاف نظر و یک چالش قدیمی میان مهرداد بذرپاش و میثم نیلی -برادر داماد رئیس جمهور- و به تبع آن اختلاف با مقداد نیلی -داماد ابراهیم رئیسی- و تبدیل آن چالش به یک کینه شتری باز می‌گردد و این کدورت موجب شده تا با گذشت ۱۶ ماه از انتخاب رئیسی به عنوان رئیس جمهور -علیرغم شایعاتی مبنی بر معرفی وی به مجلس برای وزارت کار و نیز وزارت صمت- حتی یک حکم معمولی مشاوره هم برای وی صادر نشود. این مسئله به خوبی نشان می‌دهد حلقه تصمیم گیر اطراف رئیس جمهور به ویژه داماد وی به صورت جدّی مخالف بهره گیری از این جوانِ جویایِ نام در کابینه بوده و هستند.هرچند از گوشه و کنار شنیده میشود یک طرف این ماجرا ابتدا با واسطه و بعد به صورت مستقیم اقدام به عذرخواهی و دلجویی از طرف مقابل کرده، اما، چون این اختلاف ریشه در گذشته دارد بعید به نظر می‌رسد اعتذار کتبی هم باعث شود تا فرد مزبور به خواسته خود یعنی ورود به کابینه، با امید به مهیّا شدن فرصت مغتنمی برای گام نهادن در مسیر انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۱ نزدیک شود.در همین راستا گفته میشود یک طرف ماجرا در محفلی خصوصی عنوان کرده که اگر او نبود طرف مقابل هرگز استعداد و توان ورود به عرصه سیاسی کشور را نداشت و این روزها باید مشغول پهن کردن بساط کتاب فروشی خود در خیابان انقلاب می‌بود!”
این گزارش صراط بار دیگر پای میثم نیلی را به گمانه زنی ها درباره اختلافات درون گفتمانی باز می کند. چندی پیش بود که اتفاقا یکی دیگر از اصولگرایان رادیکال یعنی «مهدی طائب» رییس قرارگاه عمار و برادر حسین طائب رییس پیشین سازمان اطلاعات سپاه در فایلی صوتی که به رسانه ها درز کرد، مسبب اصلی لو رفتن ماجرای «سیسمونی گیت» را میثم نیلی اعلام کرده و دلیل آن را اختلاف وی با تیم قالیباف دانست. اندکی بعد از افشای این فایل صوتی ، میثم نیلی در واکنشی جدی و عریان از طائب شکایت کرد. از این جا به بعد است که روشن می شود نفوذ میثم نیلی در بدنه حاکمیت تا چه حد است. بعد از رسانه ای شدن شکایت و کمتر از ۴۸ ساعت پس از درز فایل صوتی، مهدی طائب در ویدئویی از آنچه به نیلی منتسب کرده عذرخواهی می کند و می گوید: اشتباه کرده و امیدوار است نیلی او را ببخشد. نیلی نیز در واکنش به عذرخواهی طائب طی نامه ای شکایت خود را پس گرفت و نوشت: ” خدا را شکر می کنم که با توضیحات مؤمنانه جناب حاج آقای طائب، نقشه شیطانی جبهه رسانه ای آمریکایی، انگلیسی و سعودی در ایجاد شکاف و القای تفرقه در داخل و فتنه گری در میان قوا تا حدودی خنثی و نقش بر آب شد.
وی در این نامه افزود: یکم؛ امام عزیز ما می فرمود: «ببینیم کدام رفتار و گفتارمان دشمن را خشنود می کند و دولت را نا شاد و دلشکسته و بدانیم که از آن باید پرهیز کنیم.» امیدوارم این دست نوشته، موجب نا شادی دشمنان و خوشحالی دوستان شود. دوم؛ خود می دانم کسی نبوده و نیستم اما به لطف خدا، افتراء و کذب و تهمت ها، روزانه در فضای غبار آلود رسانه ای علیه این بنده ناچیز خدا و امثال او کم نبوده و نیست و طبعا اگر حیثیت و مصلحت بزرگتری در میان نبود از کنار این اتهام بی اساس اخیرهم عبور می نمودم؛ لیکن در این فقره، سکوت را مکمل سناریوی خطرناک دشمن تلقی کرده و با شکایت رسمی به دادگاه ویژه روحانیت سعی نمودم به سهم خودم در تبیین حقیقت و خنثی سازی نقشه رسانه ای بیگانگان علیه نظام و دولت مظلوم اسلامی بکوشم. سوم؛ خدا را شکر می کنم که با توضیحات مؤمنانه جناب حاج آقای طائب، نقشه شیطانی جبهه رسانه ای آمریکایی، انگلیسی و سعودی در ایجاد شکاف و القای تفرقه در داخل و فتنه گری در میان قوا تا حدودی خنثی و نقش بر آب شد. چهارم؛ هرچند سخنان قبلی جناب حجة الاسلام حاج مهدی طائب، در فایل صوتی و تصویری بعدی از سوی ایشان، تصحیح و اصلاح شد و بنده را از پیگیری نا مطبوع آن شکایت منصرف نمود، اما حواشی این چند روزه و هیجان و ولع جبهه رسانه ای دشمنان ملت، چندباره به همه ما نشان داد که آنان تا چه اندازه مشتاقانه مترصد کوچکترین فرصت برای ضربه زدن به افکار عمومی، امید و ایمان مردم عزیز ایران و مترقب خدشه به چهره نورانی نظام و مقام ولایت اند. توجه به این مطلب اولا برای همه مسئولان ارشد کشور و ثانیا برای همه کسانی که مثل ما صاحبان تریبون و رسانه و منبر هستند، اهمیتی مضاعف خواهد داشت. پنجم؛ وَمَا أُبَرِّیءُ نَفْسِی إِنَّ النَّفْسَ لأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلاَّ مَا رَحِمَ رَبِّیَ … به او پناه می برم و از او توفیق و یاری می جویم. وفقنا الله لمرضاته
عذرخواهی پررنگ طائب و نامه از موضع قدرت و بخشندگی میثم نیلی نشان داد که این اصولگرای اهل پایداری از قدرتی مستحکم برخودار و به اصلاح پشتش گرم است که توانسته علی رغم سن نه چندان زیادش راه خود را در مویرگ های سیاست ورزی کلان
نظام باز کند.
البته این نفوذ سیاسی تنها دلیلی نیست که نیلی را پرده نشن سیاست دولت رییسی بدانیم. وی از جمله کارگزارانی است که مشاغل فراوانی دارد و به نظر می رسد در بخشی از راهبرد خود روش حداد عادل را (منتهی با اثرگذاری بیشتر) در پیش گرفته است.
نیلی سمت‌های مختلفی در صدا و سیما، وزارت ارشاد و سازمان تبلیغات اسلامی دارد. روندی که با انتخاب رییسی شدت گرفته است. او از سال‌ها پیش مدیرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی است و نامش در میان اعضای هیئت مدیره مؤسسه انتشاراتی امیرکبیر نیز دیده میشود. عضویت در هیئت مدیره روزنامه ایران، شورای سردبیری نشریه ۹ دی، هیئت مدیره شرکت پخش کتاب ترنج و ریاست شورای سیاستگذاری اتحادیه‌های نویسندگان و ناشران حامی فلسطین نیز در میان مشاغلی ست که نیلی بر عهده دارد. عضویت داماد آقای رییسی در اتاق فکر شبکه سه نشان می دهد که او در میان طیفی که «علی فروغی» در آن حضور دارد نیز صاحب قدرت و نفوذ است. نفوذی که برخی مدعی هستند موجب حذف سروش صحت از برنامه پرطرفدار «کتاب باز» شد.عضویت در شورای عالی کتاب در سازمان صدا و سیما، عضویت در هیئت مدیره انتشارات سروش و مشاور وزیر فعلی فرهنگ از دیگر مناصب میثم نیلی است. پشتوانه فرهنگی و سیاسی نیلی همچنین موجب شد که اسماعیلی وزیر فرهنگ وی را بعنوان عضو هیئت امنای بنیاد سینمایی فارابی منصوب کند. به اینها باید عضویت نیلی در میان اعضای هیئت مؤسس انجمن کتابفروشان انقلاب اسلامی را نیز اضافه کرد.میثم نیلی نامی است که باید بیشتر جدی گرفته شود و با فروکش کردن اعتراضان خیابانی و برقراری آرامش در قوه مجریه باید منتظر ردپاهای بیشتر و عمیق تری از او در صحنه سیاست، فرهنگ و رسانه جمهوری اسلامی بود.
