سایه برین روزنامه نگار – مرکز توانبخشی «خزانه»، واقع در محله‌ی دوراهی قپان تهران، یک مرکز خدماتی به افراد نابینا بود که از مهمترین فعالیت‌های آن می‌توان به امور توانبخشی اجتماعی، توانبخشی حرفه‌ای، توانبخشی چشم و تشخیص باقی‌مانده بینایی، سواد‌آموزی، آموزش‌های ویژه کودکان و والدین نابینا و برنامه‌های قرآنی و هنری اشاره کرد. حال علی‌رغم نارضایتی اعضا و تذکرات فراوان منتقدان، این مرکز برای همیشه تعطیل شد. خبر تعطیلی این مرکز، به همین اندازه کوتاه و موجز است و تا لحظه تنظیم این متن، سازمان بهزیستی هیچ توضیحی در این خصوص ارائه نکرده و مشخص نیست که سرنوشت این مرکز دوست‌داشتنی نابینایان چه خواهد شد. در ادامه، نگاهی به سیر تعطیلی این مرکز و گمانه‌زنی‌هایی که پیرامون علت تعطیلی آن وجود دارد می‌اندازیم تا زمانی که توضیحات قطعی در این خصوص ارائه شود و آنها را به سمع و نظر مخاطبان «جمله» برسانیم.
اسفندماه سال گذشته، یعنی حدود هفت‌ماه پیش، جمعی از نابینایان و کم‌بینایان بزرگسال و کودک به همراه خانواده‌هایشان در اعتراض به واگذاری مرکز نابینایان خزانه به بخش خصوصی، مقابل سازمان بهزیستی کشور تجمع اعتراضی برگزار کردند. نابینایان و کم‌بینایان عضو این مرکز از همان روزها که زمزمه تعطیلی این مرکز را شنیدند، نسبت به آن موضع گرفتند اما متاسفانه حمایت رسانه‌ای نداشتند که آن‌چه نمی‌خواستند، امروز اتفاق افتاده‌است. علت مخالفت اعضای این مرکز با واگذاری آن، یکی محدود بودن تعداد این مراکز در تمام کشور و دیگری، وقف بودن این مرکز است که واگذاری آن را غیرممکن به نظر می‌رساند. به گزارش «شرق»، مجتمع خزانه حدود ۳۴ سال پیش از بدنه اصلی خود یعنی مرکز فعلی رودکی جدا شد و از ساختمانی واقع در خیابان سعدی به ساختمان فعلی که به صورت وقفی از طرف مرحوم «محمد خزانه» توسط وارث ایشان جناب آقای «دکتر فریدون خزانه» در اختیار سازمان بهزیستی قرار گرفت، منتقل شد. ایشان تمام منطقه باغ خزانه که متعلق به خود و همسرشان بوده‌است را در زمان حیات و سپس توسط وارثین برای وزارت آموزش و پرورش، شهربانی وقت، سازمان بهزیستی و برخی از افرادی که برای وی کار می‌کردند وقف کرده‌است.
آن زمان «رامین رضایی»، مدیرکل دفتر امور توانبخشی روزانه و توانپزشکی سازمان بهزیستی کشور در واکنش به اعتراض نابینایان، اخبار منتشر شده در خصوص اجرای طرح مولدسازی در بهزیستی را شایعه خواند و گفت: «همکاران و مددجویان تصور کردند که ما می‌خواهیم آن مرکز را ببندیم در حالی‌که چنین چیزی صحت ندارد و دیروز هم در جلسه‌ای که برگزار شد، نکات توجیهی لازم به آنها ارائه شد؛ از این‌رو مرکز نابینایان همچنان به فعالیت آموزشی خود ادامه خواهد داد و حتی نسبت به تقویت و بهینه‌تر شدن خدمات آن اقدام می‌کنیم.»
تنها یک ماه بعد، در فروردین ماه سال‌جاری، زمزمه‌های تعطیلی این مرکز مجددا قوت گرفت و این شائبه مطرح شد که بهزیستی استان تهران در نظر دارد این مرکز را به بخش خصوصی واگذار کند. همان موقع هم «دکتر محمد نصیری»، مدیر بهزیستی استان تهران اعلام کرد این واگذاری قرار است شامل بخش‌های جانبی مرکز باشد و مجددا پس از واگذاری در اختیار جامعه نابینایان قرار گیرد.
اما سرانجام، نگرانی‌ها به واقعیت پیوست و تنها سه روز پس از روز جهانی نابینایان، مرکز آموزشی، فرهنگی، توانبخشی و مهارت‌آموزی نابینایان خزانه، برای همیشه تعطیل شد.
همان‌طور که پیش از این نیز ذکر شد، تا این لحظه هیچ توضیحی در این باره ارائه نشده‌است و باید پرسید که مگر محکم و قویا، خبر واگذاری این مرکز به بخش خصوصی تکذیب نمی‌شد؟ مگر قرار نبود به مسیر خود ادامه دهد و تازه از قبل خود هم قدرتمندتر باشد؟ اصلا نیازی به اعتراض و تجمع برای مخالفت با تعطیلی این مرکز نبود و مثل روز روشن بود که خزانه نباید تعطیل شود. نخست به علت ماهیت وقفی آن که تعطیلی این مرکز را غیر ممکن می‌کند. یعنی مسئولان مربوطه نمی‌دانند که نمی‌توان مرکز وقفی را واگذار کرد و این مهم را هم باید ما یادآوری کنیم؟! نکته دوم اینکه واگذاری مراکز دولتی به بخش خصوصی، به علت نبود ساز و کار ایده‌آل حمایت از این بخش در کشور، هیچ‌وقت نتیجه خوبی نداشته‌است. مخصوصا مراکز توانبخشی معلولان که از جمله نهادهای ناسودبر محسوب می‌شود و خود دولت دنبال بهانه‌ای برای تعطیلی نهادهای ناسودبر خود مانند کانون پرورش فکری است؛ حال تصورکنید اگر تصمیم بر واگذاری امثال این نهادها به بخش خصوصی گرفته شود، به چه سرنوشتی دچار خواهند شد.این اتفاق تلخ، تنها چند روز پس از روز جهانی عصای سفید به وقوع پیوسته و تحفه بسیار به دور از انصافی برای قشر عزیز نابیناست. بیست و سوم مهرماه، «سیدابراهیم رئیسی»، رئیس جمهور با نخبگان نابینا و کم‌بینا نشستی داشت و پای صحبت‌های آنان نشست. اینکه در این نشست صحبتی از تعداد کم مراکز توانبخشی این قشر در کشور مطرح شده یا نه را نمی‌دانیم اما تعطیلی این مرکز با توجه به شواهد و قراین به قدری اشتباه است که اصلا نیازی به تذکر کسی ندارد. امروز هم که کار از کار گذشت اما خالی از لطف ندانستیم که به اندازه سهم خود صدای نابینایانی باشیم که در طول هفت ماه گذشته، شنیده نشدند و امیدوار باشیم به اینکه دولت وقت و بهزیستی، مبادرت به ایجاد مراکز تازه و مجهزتر در این خصوص داشته باشند.
- نویسنده : ارسالی توسط سایه برین
