سایه برین روزنامه نگار – نگرانی‌ها از افزایش قیمت بنزین با اینکه مسئولان مربوطه چندین بار خاطرنشان کرده‌اند که این اتفاق نخواهد افتاد، هنوز در جامعه ادامه دارد. علت این تداوم نگرانی‌ها یکی مورد مشابه تحقق این نگرانی در آبان ماه سال ۱۳۹۸ و دیگری، افزایش قیمت این سوخت در اکثریت کشورهای جهان به خصوص کشورهای حوزه خلیج فارس است. اگرچه برهمگان مبرهن است که شرایط کشور ما از حیث منابع و درگیر نزاع نبودن همچون کشورهایی که این سوخت در آنها گران شده، کاملا متفاوت است، اما باز هم جامعه نگران تاثیرپذیری قیمت‌ها از این تحولات جهانی است. حال به تازگی خبر رسیده که سهمیه ماهانه و مدت زمان ذخیره بنزین در کارت‌های سوخت کاهش یافته‌است.
به گزارش تسنیم، سهمیه بنزین ۳۰۰۰ تومانی در کارت‌های سوخت شخصی از ۱۵۰ لیتر به ۱۰۰ لیتر کاهش یافت. همچنین ذخیره سهمیه بنزین ۱۵۰۰ تومانی که تا پیش از این، ۹ ماه و به‌میزان حداکثر ۵۴۰ لیتر بود، از این پس به ۶ ماه و حداکثر ۳۶۰ لیتر کاهش یافت. از این‌رو، امکان ذخیره سهمیه‌های بنزین ۱۵۰۰ تومانی در کارت‌های سوخت بیش از ۳۶۰ لیتر وجود ندارد و اگر کارت سوختی، به این میزان سهمیه بنزین ۱۵۰۰ تومانی داشته باشد، سهمیه جدید به این کارت در ماه‌های آتی واریز نخواهد شد.
این اتفاق که بدون اعلام رسمی و صدور بخشنامه و دستورالعمل رخ داده و ناگهانی بودن وقوع آن در نیمه شب، خاطرات افزایش صبح جمعه‌ای قیمت بنزین را در یادها زنده کرد، توضیحاتی را از سوی مراجع ذی‌ربط به دنبال داشته‌است.
به گزارش تابناک، وزارت نفت اعلام کرده که این تصمیم برای جلوگیری از قاچاق سوخت گرفته شده، ضمن اینکه سهمیه بنزین ۱۵۰۰ تومانی در کارت‌های سوخت شخصی تغییری نکرده‌است. بنابراین مردم در استفاده از کارت‌های جایگاه‌های سوخت محدودیتی ندارند و می‌توانند پس از استفاده از سهمیه بنزین آزاد کارت‌های سوخت خود، از کارت‌های سوخت جایگاه‌ها نیز استفاده کنند.
در این خصوص ذکر چند نکته را حائز اهمیت می‌دانیم. نخست اینکه تا امروز نگرانی‌ها از افزایش قیمت بنزین تحقق نیافته و امروز نیز مسئولان ذی‌ربط معتقدند که چنین اتفاقی نخواهد افتاد. اگر این اتفاق واقعا و در عمل نیفتد و اقدامات جهت هم‌ترازی با تحولات و بحران‌های جهانی این سوخت در حدود کاهش سهمیه باشد، جای هیچ بحث و نگرانی وجود ندارد و آنچه روی کاغذ از ابعاد مختلف این تصمیم به نظر می‌رسد، فی‌نفسه چیز بدی نیست مگر اینکه در عمل اتفاق دیگری بیفتد و انتظارات را برای مدیریت بحران این سوخت برآورده نکند. تنها در خصوص ادعایی که مطرح است، یعنی جلوگیری از قاچاق سوخت، کمی جای تفکر و بررسی وجود دارد. چرا که کمی غیر قابل قبول است قاچاق گسترده بنزین، طبق آماری که خود مسئولان داده‌اند و ما هم به آن اشراف داریم، با چند لیتر کم کردن سهمیه مردم جبران شود.
بر اساس اعلام «جلیل سالاری»، معاون وزیر نفت و مدیر عامل شرکت پالایش و پخش کشور، روزانه حدود ۱۵ میلیون لیتر سوخت قاچاق که معادل سالانه ۴ میلیارد دلار است از کشور خارج می‌شود. همچنین در جدیدترین اخبار هم رئیس کل دادگستری خوزستان از توقف سه فروند شناور خارجی در آب‌های این بندر در حین دریافت بیش از یک میلیون و هزار لیتر سوخت قاچاق از لنج‌های صیادی خبر داد.
با نگاه غیرکارشناسی هم کاملا روشن است که آنچه باید در برابرش تمهیداتی اندیشیده شود، چه پدیده‌ای است. قاچاق گسترده سوخت، توسط تک تک مردم کشور اتفاق نیفتاده که حالا کاهش سهمیه بنزین آنان اوضاع را مساعد کند. چه بسا که اگر سهمیه‌ها نصف و قیمت‌ها دو برابر هم شوند، مردم مجبورند آن مقداری که برای زندگی روزمره‌شان نیاز است را مصرف کنند با این تفاوت که متحمل فشار بیشتری شوند. اگر در این شرایط قاچاق سوخت با قوت ادامه پیدا کند، آیا تغییری در ذخیره بنزین کشور اتفاق خواهد افتاد؟ حتی اگر قرار باشد اقدام زیرساختی بلند مدتی در این زمینه انجام داد باید به فکر افزایش کیفیت خودروهای داخلی بود یا خودروی برقی و گازسوز را با قیمت تمام شده بسیار پایین در اختیار مردم قرار داد که به استفاده از آنها ترغیب شوند؛ نه قیمت‌هایی که یک نفر باید سال‌ها برای دستیابی به آنها رنج و زحمت بکشد.
نتیجتا اینکه اگرچه هنوز قیمت بنزین افزایش نیافته و با کمی مدیریت مصرف می‌توان در چارچوب محدودیت سهمیه از این سوخت استفاده کرد، اما تا زمانی که تمهید جدی در برابر قاچاق گسترده سوخت اندیشیده نشود، اتفاق موثری نخواهد افتاد. مضاف بر اینکه طرح دارای ابهاماتی نیز هست. مثل اینکه اگر تمام سهمیه ۱۵۰۰ تومانی و ۳۰۰۰ تومانی خود را استفاده کردیم و باز هم نیاز به بنزین داشتیم تکلیف چیست؟ سخنگوی صنف جایگاهداران در برنامه تهران ۲۰ برای پاسخ به این سوال گفت: «اگر کارت سوخت جایگاه به محدودیتی نخورده و سهمیه‌اش تمام نشده باشد، مردم می‌توانند از آن استفاده کنند. در غیر این صورت راهی وجود ندارد.» و این (راهی وجود نداشتن)، از جمله همان ابهامات و بن‌بست‌هایی است که باید مرتفع شود. با تمام این احوال امیدواریم آنچه در عمل اتفاق می‌افتد خلاف انتظار ما باشد و بحران این سوخت مدیریت شود.
- نویسنده : ارسالی توسط سایه برین
