کاوه ایرانی – روزنامه نگار/ ماجرای جدال لفظی سخنگوی وزارت بهداشت با سفیر چین در تهران و دلجویی وزارت امور خارجه از چین، بازتاب گسترده‌ای در فضای مجازی و رسانه‌ای داشته است تا جایی که برخی کاربران و کنشگران سیاسی و اجتماعی، رفتار وزارت امور خارجه را یادآور کاپیتولاسیون دانستند. به گزارش «جمله» […]
کاوه ایرانی –
روزنامه نگار/
ماجرای جدال لفظی سخنگوی وزارت بهداشت با سفیر چین در تهران و دلجویی وزارت امور خارجه از چین، بازتاب گسترده‌ای در فضای مجازی و رسانه‌ای داشته است تا جایی که برخی کاربران و کنشگران سیاسی و اجتماعی، رفتار وزارت امور خارجه را یادآور کاپیتولاسیون دانستند.
به گزارش «جمله» با چرخی در فضای مجازی پیرامون آنچه بین سفیر چین درتهران، سخنگوی وزارت بهداشت و سخنگوی وزارت امور خارجه ایران گذشت، آن چه بیش از همه به چشم می‌آید، خشم است.
کیانوش جهانپور سخنگوی وزارت بهداشت ایران آمار چین درباره کرونا را «شوخی تلخ» نامید و بعد سفیر چین با ادبیاتی نه چندان درخور و «آقا» خطاب کردن این مقام رسمی ، از او خواست تا اخبار و گزارش‌ها را به دقت بخواند و بعد نتیجه‌گیری کند.
تا همین جا هم کافی بود که رگ ملی کاربران ایرانی به جوش بیاید و سفیر چین را آماج حملاتشان قرار دهند. اما کار به اینجا پایان نیافت و عباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه به میان دعوا پرید و با لحنی دلجویانه چین را «پیشتاز مقابله با ویروس کرونا در جهان» دانست و از کمک‌های چین به ایران قدردانی کرد.
چین زدگان یا ارزشی ها؟!
خبرگزاری ایرنا در گزارشی که پیرامون این ماجرا منتشر کرده، لحن سفیر چین را «غیرمحترمانه» توصیف کرده و نوشته است منتقدان سخنگوی وزارت بهداشت در این ماجرا «چین‌زدگان یا ارزشی‌ها»یی بودند که نباید «کاسه داغ‌تر از آش شوند». ایرنا همچنین در تیتر این مطلب از این گروه از منتقدان به عنوان «چینوفیل» نام برده است که کنایه از شیفتگی و تسلیم در برابر چینی‌هاست.
ایرنا نوشته که صحبت‌های کارشناسان نشان می‌دهد حرفهای کیانوش جهانپور درست بوده است. در بخش دیگری از این گفتوگو، حمید سوری با اشاره به این که مقام‌های وزارت بهداشت ایران چند جلسه با «گروه ۵، ۶ نفره‌ای که از چین به ایران آمده بودند»، داشته‌اند، می‌گوید در این جلسات «این ذهنیت‌ها تقویت می‌شد که خیلی از صحبت‌ها با هم جور درنمی‌آید». او تاکید کرده است که مطالب غیردقیقی که چینی‌ها درباره این ویروس مطرح کرده‌اند باعث «گمراهی» در سیاستگذاری سایر کشورها شده است. سوری از ایتالیا به عنوان کشوری نام برده که «خیلی درست‌تر داده‌های خود را منتشر می‌کند».
یک عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز “مایه گذاشتن از جان مردم برای تقویت روابط با چین” را “اشتباه محض” دانست.
شهروز برزگر کلشانی، در گفتوگو با ایلنا درباره دفاع سخنگوی وزارت خارجه از چین گفت: «چنین دیدگاهی که بخواهیم سلامتی مردم را تحت‌الشعاع قرار دهیم که روابط ما با چین به خطر نیافتد، عملکرد نادرستی است و غیرقابل گذشت است و حفظ سلامتی، بهداشت و جان مردم از وظایف ذاتی دولت و جمهوری اسلامی ایران است.»
نماینده سلماس همچنین به موضوع لغو نشدن پروازهای ایران به چین در آغاز شیوع کرونا در ووهان اشاره کرد و گفت: «اگر منشأ این ویروس معلوم باشد که از چین بوده و ورود آن تعمدی بوده است؛ این موضوع غیرقابل گذشت است و تفاوتی با قتل عمد ندارد.»
در همین حال، دو مقام وزارت بهداشت با حمایت از گفته‌های سخنگوی این وزارتخانه گفته‌اند که اطلاعات چینی‌ها درباره کرونا با واقعیت همخوانی نداشته است. حمید سوری، عضو ستاد ملی کرونا و استاد دانشگاه علوم پزشکی «شهید بهشتی»، روز سه‌شنبه، ۱۹ فروردین، به ایرنا گفت: «یک نوع خدشه» در داده‌های دولت چین درباره کرونا وجود داشت و «هرچه جلوتر رفتیم، متوجه می‌شدیم واقعیت اپیدمی با گزارش‌های چینی‌ها همخوانی ندارد».
مینو محرز، یک مقام دیگر وزارت بهداشت که عضو کمیته ملی مبارزه با کرونا است نیز روز دوشنبه ۱۸ فروردین به خبرگزاری ایلنا گفت: «از چینی‌ها انتظار نمی‌رفت که اطلاعات دقیق بدهند» و ما می‌دانیم که نباید به داده‌های آنها اتکا کنیم. او تاکید کرده که چینی‌ها در حال حاضر «نتایج بسیاری از مقالاتشان را پس می‌گیرند» و «رفتار ویروس پس از آن که در همه جای دنیا شایع شد، نشان داد مانند آن چه چین گزارش می‌داده، نیست». روز دوشنبه، ۱۸ فروردین، کیانوش جهانپور نیز در توییتی سخنان موسوی را تکرار کرد. سفیر چین از این توییت‌ها استقبال کرد و نوشت که «شایعات نمی‌تواند دوستی ما را از بین ببرد». در حاشیه این چالش، برخی کاربران موسوم به ارزشی هم با حمایت از سفیر چین، خواستار برکناری سخنگوی وزارت بهداشت شدند!
زنده شدن کاپیتولاسیون در اذهان عمومی
محمود صادقی، نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی، در صفحه توییترش موضع‌گیری وزارت امور خارجه در حمایت از سفیر چین را مغایر با سیاست «نه شرقی نه غربی» جمهوری اسلامی و متناقض با اصول سه‌گانه سیاست خارجی ایران دانست.
فضل‌ا… یاری، سردبیر روزنامه همدلی در سرمقاله این روزنامه به ماجرای تعطیلی یک روزنامه تنها به دلیل طعنه‌ای که به بشار اسد رییس‌جمهوری سوریه زده بود اشاره کرده و این موضوع را به ماجرای دلجویی وزارت خارجه ایران از چین در مقابل یک مقام رسمی دولت ایران در وزارت بهداشت مرتبط کرده است.
این روزنامه‌نگار نحوه برخورد وزارت خارجه با این موضوع را “دستوری” دانسته و پیامد آن را یادآوری کاپیتولاسیون در اذهان مردم ایران دانسته‌است.
فضل‌ا… یاری با بیان این موضوع که “یکی از دلایل انقلاب سال ۵۷ همین موضوع کاپیتولاسیون بود”، نوشته است: «انطباق کامل اتفاق روز گذشته با مفهوم کاپیتولاسیون اگرچه دشوار است، اما اذهان عمومی را به این سمت می‌کشاند که برخی از کشورهای دیگر از قدرت، نفوذ و البته مصونیتی در داخل کشور ما برخوردارند که برخی نهادهای دولتی و مردمی ایران برخوردار نیستند.»
سردبیر روزنامه همدلی در پایان یادآور شده که پیش از این روسیه و سوریه از چنین امتیازاتی در داخل ایران برخوردار بودند و حالا گویا چین هم به این فهرست اضافه شده و آن را به نفع منافع ملی ندانسته است.
مهدی مطهرنیا در یادداشتی با عنوان “حمایت نابجا” در آفتاب یزد به این موضوع پرداخته و یادآور شده که در موقعیت کنونی مبارزه با ویروس کرونا جایگاه وزارت بهداشت می‌تواند بالاتر از وزارت خارجه باشد.
او سپس نتیجه‌گیری کرده که موضع‌گیری وزارت خارجه در این میان به نفع چین به جای حمایت او از مسئول ایرانی یادآور همین روند در زمان امیرکبیر است: «این نکته را در زمان صدارت امیرکبیر هم در تاریخ داشته ایم که نوع برخورد برخی دولت‌مردان آن زمان به نوعی بوده که بیش از آنکه از منافع ایران در برابر دولت انگلیس حمایت کنند از سفارت انگلستان حمایت می‌کردند. حالا باید گفت چه سفارت انگلیس، چه چین، روسیه یا آمریکا برای دلباختگان منافع و امنیت ملی ایران و اهداف راهبردی آن تفاوت و تمایزی وجود ندارد، نه آمریکایی‌ها حق دخالت یا ارائه اطلاعات غیر موثق به ایران دارند نه چینی‌ها از چنین حقی برخوردار هستند.»
این تحلیل‌گر روابط بین‌الملل سپس تصریح کرده که افکار عمومی این نوع موضع‌گیری‌ها را فراموش نمی‌کنند و در حافظه تاریخی ملت ایران می‌ماند. او همچنین از محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران خواسته تا نسبت به موضع‌گیری سخنگویش واکنش نشان دهد.
در این میان کاربران ایرانی در توییتر نیز بیکار ننشسته‌اند و با طوفان توییت‌هایشان سفیر چین را به جایی رسانده‌اند که هر توییت مخالفی که در صفحه‌اش نمایان شود، صاحب اکانت را بلاک می‌کند.
بلاک کردن کاربران ایرانی از طرف سفیر چین به جایی رسیده که برخی کاربران پیشنهاد داده‌اند علیه او هشتگی راه‌اندازی و به نقض آزادی بیان توسط سفیر چین اعتراض شود.
اما در میان توییت های منتش رشده، کاربری با اشاره به توییت‌های سفیر چین به زبان فارسی به او پیشنهاد کرد که داستان رزم رستم و خاقان چین در شاهنامه فردوسی را بخواند.
