محسن میرزایی، روزنامه‌نگار و تاریخ‌نگار مطبوعاتی در سن ۹۰سالگی چشم از جهان فروبست. کتاب‌های «تاریخچه بریگاد و دیویزیون قزاق» و «تاریخ افشاریه» از آثار اوست. محسن میرزایی، روزنامه‌نگار و تاریخ‌نگار ایرانی در سال ۱۳۱۱ هجری شمسی در زنجان به دنیا آمد. وی از دانش‌آموختگان اولین دوره روزنامه‌نگاری در سال ۱۳۳۵ است که در همان […]
محسن میرزایی، روزنامه‌نگار و تاریخ‌نگار مطبوعاتی در سن ۹۰سالگی چشم از جهان فروبست. کتاب‌های «تاریخچه بریگاد و دیویزیون قزاق» و «تاریخ افشاریه» از آثار اوست.
محسن میرزایی، روزنامه‌نگار و تاریخ‌نگار ایرانی در سال ۱۳۱۱ هجری شمسی در زنجان به دنیا آمد. وی از دانش‌آموختگان اولین دوره روزنامه‌نگاری در سال ۱۳۳۵ است که در همان سال از دانشسرای عالی موفق به اخذ مدرک لیسانس در رشته زبان و ادبیات فارسی نیز شد. همچنین میرزایی در واشنگتن در رشته‌های مرتبط با حوزه تبلیغات نیز تحصیل کرده است.
این روزنامه‌نگار و تاریخ‌نگار که روزنامه‌نگاری را با روزنامه اطلاعات آغاز کرد، از سال ۱۳۳۵ وارد حرفه روزنامه‌نگاری شده و بیشتر در حوزه تولید و نشر گزارش‌های تاریخ سیاسی ایران با مطبوعات همکاری دارد. وی همچنین از پیشگامانِ تبلیغات مطبوعاتی در ایران بود. بسیاری از روزنامه‌نگاران مطرح ایران و اساتید علوم ارتباطات و تبلیغات از شاگردان این پیشکسوت مطبوعات هستند.
وی همکاری با آژانس تبلیغاتی فاکوپا را از سال ۱۳۳۷ آغاز کرده است. به اعتقاد این پیشکسوت صنعت تبلیغات در ایران، «فاکوپا» اولین کمپین واقعی تبلیغاتی به معنای علمی آن را در سال ۳۶ – ۱۳۳۵ برای روغن نباتی شاه‌پسند اجرا کرده است. میرزایی علاوه بر فاکوپا، با کانون آگهی زیبا از پایدارترین و بزرگترین آژانس‌های تبلیغاتی ایران نیز همکاری داشته است.
کتاب «تاریخچه بریگاد و دیویزیون قزاق» (از کلنل دومانتویچ تا میرپنج رضاخان سوادکوهی)،(۲جلدی) اثر محسن میرزایی است. وی در این کتاب تمام اسناد، روایات و نظرات را در کنار هم آورده و درباره قرارداد قزاقخانه به طور صریح می نویسد: «شاه افسران قزاق را به ایران می آورده، دوره مأموریت آنها سه سال بود که اگر شاه تمایل داشت آنها را نگه می داشت و هر زمان نخواست می روند. وظیفه آنها هم فقط آموزش دادن فن سوارکاری و فنون نظامی به افسران ایرانی است، اما بعد می بینیم که کازاکوفسکی در گوشت، نفت، زغال، انتظامات و همه چیز پایتخت دخالت می کند.»
وی در کتاب «تاریخ افشاریه» می‌نویسد: ایل افشار منطقه خمسه که اینک زنجان خوانده می‌شود، یکی از ایلات مهم ایران است که گرچه در بسیاری از منابع به نقش آن در تحولات محلی و مملکتی، اشاره های فراوانی شده است، ولی تا کنون به صورت مستقل موضوع تحقیق و پژوهش نبوده است. آن چه اینک تحت عنوان تاریخ افشاریه ارائه می‌شود شرحی است به قلم «قاسم خان جهانشاهلو» خود از بزرگان این ایل، ادیب و سخنور، در مقام نوعی گزارش داخلی از تقسیمات طایفه‌ای، معرفی سران و بزرگان ایل که شاید تا حدودی از کاستی پیش گفته کم کرده و زمینه را برای پژوهش‌های بعدی در این موضوع فراهم کند.
همچنین کتاب «همدردان ناهمگون» یکی از آثار میرزایی است. سفر مهاجرت، ماحصل نهایی همراهی طیف گسترده‌ای از نیروهای سیاسی ایران با آلمان و عثمانی بر ضد روس و انگلیس در پی پیشامد جنگ اول جهانی، یکی از مهمترین حوادث این دوه از تاریخ معاصر ایران است و کتاب همدردان ناهمگون یادداشت‌های روزانه امیرحسین خان سردار شجاع یکی از این مهاجران در فاصله محرن ۱۳۳۵ تا ربیع الول ۱۳۳۶ از برهه‌ای از این سفر گزارش می‌دهد.
٭ ٭ ٭
۲۳۰ سال تبلیغات بازرگانی
در مطبوعات فارسی‌زبان
«۲۳۰ سال تبلیغات بازرگانی در مطبوعات فارسی‌زبان» عنوان مجموعه‌ای شش جلدی از محسن میرزایی روزنامه‌نگار و تاریخ‌نگار ایرانی است که تاریخچه تبلیغات در رسانه‌های مکتوب فارسی‌زبان در یک دوره ۲۳۰ ساله تا دهه ۵۰ شمسی را به تصویر می‌کشد.مجموعه «۲۳۰ سال تبلیغات بازرگانی در مطبوعات فارسی‌زبان» تالیف محسن میرزایی با نگاهی به نخستین آگهی‌ها به زبان فارسی در قلمروی ایران فرهنگی آغاز می‌شود و با بررسی آگهی‌های تجاری در دهه ۵۰ پایان می‌یابد و دربرگیرنده تاریخچه شکل‌گیری نخستین آگهی‌های مطبوعاتی در دوره‌های ناصری، مظفری، مشروطه و پهلوی است.
آگهی‌های ارائه شده در مجموعه «۲۳۰ سال تبلیغات بازرگانی در مطبوعات فارسی‌زبان» نمایشگر تغییرات گرافیکی، کادربندی‌ها و کمپین‌های تبلیغاتی در این سال‌هاست. همچنین این مجموعه کتاب، روند شکل‌گیری و معرفی نخستین آژانس‌های تبلیغاتی را به همراه شرح خواندنی بیوگرافی تعدادی از پیشکسوتان و بنیانگذاران صنعت تبلیغات ارائه می‌دهد.
تا آذر ماه ۱۳۹۲ امکان رونمایی از تنها ۳ جلد نخست مجموعه ۶ جلدی «۲۳۰ سال تبلیغات بازرگانی در مطبوعات فارسی‌زبان» برای مولف کتاب ایجاد شد. در سه جلد نخست این مجموعه، سرفصل‌های زیر قابل دسترسی است:
٭ ٭ ٭
سرفصل‌های جلد نخست
نخستین آگهی‌ها به زبان فارسی در قلمروی هندوستان، نخستین روزنامه‌های فارسی زبان چاپ ایران، آگهی‌های روزنامه وقایع اتفاقیه، بهای آگهی در روزنامه‌های عصر ناصری، اوضاع اقتصادی ایران در عصر ناصری، اوضاع مغشوش پولی در ایران، نمونه‌هایی از اعلان در روزنامه‌های مختلف عصر ناصری، سکه‌ها و اسکناس‌های عصر ناصری، آگهی‌های تجارتی در روزنامه‌های عصر مظفری، روزنامه دوره مشروطه و آگهی‌های آن، بهای آگهی‌های دوره مشروطه، گرفتن امتیاز نفت جنوب، نخستین شرکت‌های واقعی در عصر مظفری، اوضاع اقتصادی ایران در دوره مشروطه، اوضاع اقتصادی ایران از آغاز سلطنت مظفرالدین شاه تا مشروطه، نقش تجار در شکل‌گیری مشروطه، تحولات تجاری در فاصله استقرار مشروطه و جنگ جهانی اول، ایران در جستجوی وام‌های خصوصی، روزنامه‌های دوران جنگ جهانی اول و آگهی‌های آن، اوضاع اقتصادی ایران در جنگ جهانی اول، تجارت خارجی ایران در عصر قاجار.
٭ ٭ ٭
سرفصل‌های جلد دوم
اوضاع اقتصادی و سیاسی ایران در دوران بیست ساله حکومت کودتا، «جنگ آغاز شد، امیدها بر باد رفت»، بازرگانی ایران در سال ۱۳۱۸، تغییرات اوضاع سیاسی و اقتصادی ایران در آستانه جنگ جهانی، اهمیت معادن نفت ایران و تجدید قرارداد نفت، پس لرزه‌های جنگ به ایران رسید، نمونه‌هایی از آگهی‌های سال‌های ۱۳۱۷ تا ۱۳۲۰، آغاز گرانی و احتکار، مطبوعات و مسئله گران‌فروشی، نخستین حمله مطبوعات انگلستان به شاه، روزی که ایران اشغال شد، رویدادهای ۴ تا ۸ شهریور ۱۳۲۰، اوضاع سیاسی ایران در دوران اشغال نظامی، اقتصاد ایران در سال‌های پس از جنگ جهانی دوم، ۱۳۲۵ سال شکل‌گیری تبلیغات تجاری در ایران، تبلیغات تجاری در سال‌های ۱۳۲۷ تا ۱۳۳۴، افشاگری‌های
