شهلا منصوریه- دبیر گروه اجتماعی/ سرد شدن هوا، موجب تشدید بسیاری از معضلات و آسیب های موجود در سطح شهر می شود. معضلاتی که همکاری دستگاه های مرتبط را می طلبد تا تاثیرات ناشی از این آسیب ها کاهش پیدا کند. یکی از معضلات شهری، کارتن خواب ها هستند که با شروع فصل سرما […]
شهلا منصوریه-
دبیر گروه اجتماعی/
سرد شدن هوا، موجب تشدید بسیاری از معضلات و آسیب های موجود در سطح شهر می شود. معضلاتی که همکاری دستگاه های مرتبط را می طلبد تا تاثیرات ناشی از این آسیب ها کاهش پیدا کند. یکی از معضلات شهری، کارتن خواب ها هستند که با شروع فصل سرما به دنبال جایی امن و گرم برای خوابیدن و پناه گرفتن در سوز سرما و رفتن به پناهی از باران های شبانه هستند. سال هاست که رفع این معضل، بین دو نهاد شهرداری و سازمان بهزیستی به طور مشترک، در حال پیگیری است اما هنوز وضعیت نابسامان کارتن خواب ها در زمستان ادامه دارد. کلانشهرهایی مثل تهران، اصفهان ، شیراز و مشهد بیش از دیگر شهرها با این آسیب دست و پنجه نرم می کنند اما تنها راهکار ارائه شده در این زمینه، ساخت گرمخانه برای پناه دادن به کارتن خواب هاست که البته این راه حل هم خود با اما و اگرهای بسیاری در مسیر اجرا روبرو است.
از محیط زندگی فراری هستند، به کوچه پس کوچه ها و خیابان های شهر پناه می برند. خوابیدن در خیابان به آنها آرامش می دهد. اما آرامشی که با سرد شدن هوا، به سرعت از بین می رود. امسال هم سرمای بی سابقه سایه انداخته بر شهرها و کشورها و به همین جهت این دردسر شدت بیشتری به خود گرفته و جان هزاران کارتن خواب را در معرض خطر قرار داده است. بدون شک اگر سرپناهی به نام گرمخانه برای کارتن خواب ها ساخته نشده بود، اجساد کهنه پوشانی که به خواب ابدی فرو رفته بودند برای تعیین دقیق علت مرگ به دستور بازپرس ویژه قتل روانه پزشکی قانونی می شدند.
به گفته کارشناسان، کارتن خوابی آخر خط یک زندگی آسیب دیده اجتماعی است که معمولا از اعتیاد، بزهکاری، مشکلات خانوادگی و… شروع می شود.
گرمخانه هایی که در اغلب روزهای سال کمتر مورد توجه کارتن خواب های تهرانی قرار می‌گرفت، اکنون به دلیل بارش برف و باران در تهران، مورد استقبال مراجعان واقع شده است. آمارها درباره تعداد کارتن‌خواب‌های تهران متفاوت است. گاهی گفته می‌شود تعدادشان به ۱۵ هزار نفر می‌رسد و گاهی می‌گویند بین ۲ تا ۳ هزار و ۶۰۰ نفر. با این حال اما آمارها هرچقدر تفاوت‌های فاحشی داشته باشند اما یک وجه اشتراک دارند و آن این است که تعداد کارتن‌خواب‌ها در تهران از هزاران نفر تجاوز می‌کنند.
استقرار روزانه ۳۰۰ نفر در گرمخانههای سیار تهران
در همین زمینه سرپرست سازمان رفاه، خدمات و مشارکت های اجتماعی شهرداری تهران از آمار اسکان روزانه ۳۰۰ نفر در گرمخانههای سیار در پی برودت هوا خبر می دهد. به گفته سید مالک حسینی به طور تقریبی طی روزهای گذشته تاکنون در حدود ۲۰۰۰ نفر در گرمخانههای تهران تحت پوشش هستند. او با تاکید بر اینکه گرمخانههای تهران از نظر ظرفیت با هیچ مشکلی مواجه نیستند، ادامه داد: اگر ظرفیت کف خواب گرمخانه‌ها را نیز در نظر بگیریم، تقریبا برابر با همین ظرفیت، امکان پوشش افراد فراهم است.
آنگونه که سرپرست سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران میگوید، استقبال از گرمخانههای سیار با افزایش سرما بیشتر است و به همین جهت در مجموع در دو روز گذشته به طور میانگین و روزانه ۳۰۰ نفر در گرمخانههای سیار ساکن شدند که بیشتر آنها از طریق تماس‌های مردمی و همچنین گشت‌های همکارارن ما در سطح شهر جذب شده‌اند.
او ادامه داد: اکنون تنها نگرانی ما در مورد فضاهای بی‌دفاع شهری و معابر غیرشریانی و غیراصلی است، چرا که در شهر با وسعت ۷۰۰ کیلومتر مربع سازمان صرفا با گشت‌زنی نمی‌تواند افراد بی‌خانمان را جذب و پوشش دهد و به همین دلیل امروز بخشنامه‌ای را ابلاغ کردیم که شهرداران نواحی و تمامی بخش‌های عملیاتی در صورتی که فرد بی‌خانمان را مشاهده کردند، موظف به انتقال مساله به همکاران ما در سازمان رفاه و خدمات اجتماعی هستند.
با کارتن‌خواب‌ها چه باید کرد؟
بزرگترین معضل اکثر کارتن خواب ها، اعتیاد است. موضوعی که موجب جدایی بیمار از خانه و خانواده می شود و او را راهی کوچه و خیابان می کند.
در همین زمینه سرپرست سازمان رفاه و خدمات اجتماعی شهرداری تهران معتقد است که مراجعه افراد بی خانمان و کارتن خواب به گرمخانه های پایتخت ۲۵ درصد افزایش پیدا کرده است. سید‌مالک حسینی، با اشاره به کاهش دمای هوا اظهار کرد: از مردم و شهروندان درخواست می‌کنیم که حواسشان به افراد بی‌خانمان و کارتن‌خواب باشد. هرچند که گشت‌های سیار سازمان رفاه و خدمات اجتماعی معابر شهر تهران را رصد می‌کنند اما ممکن است در معابر فرعی و کوچه‌ها افراد بی‌خانمانی وجود داشته باشند که از مردم می‌خواهیم ضمن تماس با شماره ۱۳۷ این افراد را معرفی کنند.
وی ادامه داد: افراد زیادی با کمک مردم و تماس با ۱۳۷ شناسایی شده و از خطر سرمازدگی نجات پیدا کرده اند. شهروندان همیشه ما را در شناسایی و جذب افراد بی‌خانمان و کارتن‌خواب یاری می کردند و مجددا از آنها می خواهیم که در این روزهای سرد باز هم به ما کمک کنند.
سخن پایانی
کارتن خوابی قصه پر غصه ای است که رازگشایی از زندگی آنها کار ساده ای نیست. بسیاری از آنها فراموش شدگان و تردشدگانی هستند که نشانه هایی از موفقیت در زندگی داشته اند. صاحب خانه و خانواده و شغل مناسب. مردان و زنانی که باید دل به دلشان داد تا دگرگونی های روحی و روانی آنها را کشف کرد. کارشناسان آسیب‌های اجتماعی می‌گویند که بی‌خانمان‌ها به ۲ دسته تقسیم می‌شوند: «معتادان» و «مبتلایان به بیماری‌های شدید روانی». خیلی از کارتن‌خواب‌ها اسکیزوفرنی دارند و زندگی گذشته خود را به دست فراموشی سپرده‌اند. مثل خیلی از ما که بی‌خانمان‌ها را از یاد برده‌ایم.
پزشکی قانونی درخصوص اجساد بی خانمان ها می گوید که اکثر آنها، آسیب دیده اند و لباس‌های مندرس و کثیف به تن دارند، از نظر جسمی بسیار نحیف و دچار لاغری مفرط ناشی از سوء‌تغذیه شدیدند و در وضعیت بهداشت عمومی بسیار اسفناکی به سر می‌برند. افراد و اجسادی که کسی را ندارند یا دارند و برای دفن و شناسایی آنها سراغشان نمی آیند.
