روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی مازندران در راستای اطلاع رسانی و ارتقاء سطح آگاهی مردم دیار همیشه سبز مازندران نسبت به میزان سلامتی خود و حفظ این گوهر ارزشمند دست به امری مهم زده وبا ترویج فرهنگ خود مراقبتی سعی بر بالابردن سطح سلامت مردم مازندران دارد و در همین راستا در هفته […]
روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی مازندران در راستای اطلاع رسانی و ارتقاء سطح آگاهی مردم دیار همیشه سبز مازندران نسبت به میزان سلامتی خود و حفظ این گوهر ارزشمند دست به امری مهم زده وبا ترویج فرهنگ خود مراقبتی سعی بر بالابردن سطح سلامت مردم مازندران دارد و در همین راستا در هفته پیشگیری از پوکی استخوان اقدام به برگزاری کمپین رسانه ای با عنوان«پیشگیری از پوکی استخوان با تشخیص به موقع» نموده است. در گزارشی که می خوانید راه‌های پیشگیری از پوکی استخوان و عوارض آن و نقش کرونا در پوکی استخوان مورد بررسی قرار گرفته است.
مقدمه /
پوکی استخوان نوعی بیماری است که در آن استخوانها پوک و متخلخل، ضعیف و شکننده میشود و به عنوان یک بیماری خاموش تا زمانی که یک استخوان نشکند، علایمی از خود بروز نمیدهد و از آن جا که پوکی استخوان علایم آشکاری ندارد، برای تشخیص به موقع لازم است با پزشک مشورت کنیم.
یائسگی یا برداشتن رحم برای ۱۲ ماه یا بیشتر، فرد را در معرض خطر پوکی استخوان قرار میدهد همچنین اگر قبل از ۵۰ سالگی تخمدان‌ها خارج شده و هورمون درمانی جایگزین استفاده نشده است، فرد در معرض خطر پوکی استخوان قرار دارد.
سطوح پایین ویتامین دی میتواند ریسک ابتلا به پوکی استخوان و شکستن استخوانها را در افزایش دهد. بیمارانی که در معرض خطر بالای شکستگی ناشی از پوکی استخوان هستند، میتوانند با درمان دارویی مناسب، این خطر را کاهش دهند همچنین قبل از شروع مکمل یا هنگام مصرف آن نیازی به آزمایش خون برای کنترل میزان ویتامین دی نیست ولی دوز بالاتری از مقدار توصیه شده را مصرف نکنیم، مگر اینکه پزشک برای شما تجویز کند.
متداولترین روش برای سنجش تراکم استخوان، اسکن تراکم استخوان یا سنجش جذب اشعه ایکس است فردی که در حال حاضر یا گذشته به مدت بیش از ۳ ماه از داروهای کورتونی استفاده کردهایم، برای بررسی تراکم استخوان و ارزیابی نیاز به درمان، با پزشک مشورت کنیم و اگر قد در مقایسه با گذشته بیش از ۴ سانتیمتر کوتاه شده است، برای ارزیابی خطر شکستگی با پزشک مشورت کنیم.
مهمترین عارضه پوکی استخوان
شکستگی، مهمترین عارضه پوکی استخوان در سنین بالا است و خطر ابتلا به پوکی استخوان با بالا رفتن سن افزایش مییابد بنابراین اگر بالای ۵۰ سال هستیم و با یک زمین خوردن ساده دچار شکستگی شده ایم، احتمالا در معرض پوکی استخوان هستیم و لازم است به پزشک مراجعه کنیم.
در افرادی که پوکی استخوان دارند، جلوگیری از زمین خوردن بسیار مهم است زیرا شکستگیهای مرتبط با پوکی استخوان اغلب منجر به درد، ناتوانی و کاهش کیفیت زندگی میشوند بنابراین باید محیط خانه را برای پیشگیری از سقوط افراد در معرض خطر ایمن کنیم در صورتی که در معرض خطر افتادن هستیم، برای دریافت مشاوره یا وسایل محافظتی با پزشک مشورت کنیم و به منظور جلوگیری از پوکی استخوان، مصرف قهوه و نوشابه را محدود کنیم.
تشخیص به موقع پوکی استخوان میتواند موجب کاهش احتمال شکستگی، کاهش هزینههای اقتصادی خانواده، کاهش احتمال وابستگی و از بین رفتن استقلال فرد و همچنین کاهش مرگ و میر در افراد در معرض خطر شود بنابراین انجام معاینه بالینی و بررسی عوامل خطر ابتلا به پوکی استخوان در تمامی خانم های بالای ۵۰ سال و مردان بالای ۷۰ سال توصیه میشود همچنین اقداماتی نظیر داشتن تغذیه مناسب و انجام مداوم ورزش به حفظ قدرت استخوانی و جلوگیری از شکستگیهای آینده میانجامد.
کلسیم مه ترین ماده معدنی در سلامت استخوان
سبک زندگی «استخوان سالم» نه فقط در افراد مبتلا به کاهش توده استخوانی و بیماران مبتلا به پوکی استخوان بلکه برای همه، مهم است بنابراین باید به نکات زیر توجه جدی شود:
کلسیم مهم ترین ماده معدنی در سلامت استخوان است که در مواد لبنی یافت میشود بنابراین باید این مواد غذایی را روزانه مصرف کرد.
میزان تحرک روزانه زیر ۳۰ دقیقه (کارهای خانه، پیاده روی، دویدن و غیره) موجب از دست رفتن عضله و استخوان میشود بنابراین فعالیت ورزشی راافزایش دهید.
در هفته ۴۰-۳۰ دقیقه، ۳ الی ۴ بار از ورزشهای تحمل کننده وزن مثل پیاده روی استفاده کنیم.
انواع ورزش و فعالیت را، به تنهایی یا با اعضای خانواده خود، در طی روز انجام دهیم.
در ماه‌های زمستان که پوست، نور خورشید کمتری دریافت میکند، توصیه میشود که پوست خود را یک یا دو بار در روز و در حدود ۱۰ دقیقه، در معرض تابش نور خورشید قرار دهیم.
وجود شیشه اشعه خورشید را مسدود میکند، بنابراین برای دریافت ویتامین دی از نور خورشید باید پنجره را باز کنیم.
مقدار کمی ویتامین دی در برخی غذاها وجود دارد، به همین دلیل دریافت کافی ویتامین دی فقط از طریق مواد غذایی دشوار است.
به علت عدم دریافت ویتامین دی از نور خورشید در زمستان باید روزانه ۱۰ میکروگرم ویتامین دی (یا ۴۰۰ واحد) مصرف کنیم.
اگر داروی پوکی استخوان (از جمله مکمل‌های کلسیم و ویتامین D) تجویز شده است آن را قطع نکنیم و در صورت نگرانی با پزشک خود مشورت کنیم.
برای مراقبت از سلامتی استخوان، ورزش مؤثر به صورت روزانه را انتخاب کنیم به طوری که برای وضعیت استخوانها بیخطر باشد.
برای مراقبت از سلامتی استخوان، از مصرف الکل و استعمال دخانیات (سیگار، قلیان) خودداری شود.
برای مراقبت از سلامتی استخوان، در صورت امکان از نشستن طولانی مدت اجتناب کنیم تا ماهیچهها تقویت شوند.
برای محافظت از استخوان، به این فکر کنیم که چگونه می‌توانیم از سر خوردن، لغزش و زمین افتادن جلوگیری کنیم.
شیوع پوکی استخوان در دوران کرونا
در زمان اپیدمی کووید ۱۹ برخی عوامل خطر پوکی استخوان شایع‌تر شده است. عواملی مثل کم تحرکی، تغذیه نامناسب و مصرف سیگار و الکل از عوامل مهم پوکی استخوان هستند که باید با اقدام به موقع و آگاه کردن جامعه، احتمال این بیماری را کم کنیم.
سالمندان و افرادی که مبتلا به بیماری‌هایی نظیر دیابت، بیماری‌های ریوی، بیماری قلبی و کلیوی هستند در معرض خطر عوارض جدی تر بیماری COVID-19 قراردارند و رعایت نکات بهداشتی توصیه شده توسط مسئولین بهداشتی، میتواند در کاهش ابتلا به بیماری کمک کننده باشد.
ابتلا به پوکی استخوان و استفاده از درمان پوکی استخوان، خطر ابتلا به ویروس کرونا یا عوارض جدی آن را افزایش نمیدهد ولی با توجه به فشار بالای کاری وارده به سیستم‌های بهداشت و درمان، اهمیت پیشگیری از شکستگی در افراد مبتلا به پوکی استخوان از هر زمان دیگری بیشتر است زیرا طبق توصیه‌های کلی از مردم تقاضا میشود تا به جز موارد ضروری از مراجعه به بیمارستان و مطب پزشک خودداری کنند.
در زمان شیوع کرونا توجه به نکات ذیل برای افرادی که پوکی استخوان دارند بسیار مهم است:
جلوگیری از زمین خوردن بسیار مهم است بنابراین اطمینان حاصل کنید که در محیط خانه‌ی شما مانعی که منجر به سقوط شود وجود ندارد
اگر برای شما داروی پوکی استخوان (از جمله مکمل‌های کلسیم و ویتامین D ) تجویز شده است آن را قطع نکنید و در صورت نگرانی با پزشک خود مشورت کنید.
مطابق شرایط توصیه شده ترجیح برآن است که در خانه بمانید اگر لازم است به پزشک خود مراجعه کنید یا به تجدید نسخه نیاز دارید، سعی کنید به جای آن با استفاده از تلفن کار خود را انجام داده و حضور در مطب یا بیمارستان را به حداقل برسانید.
سعی کنید تا ارتباط خود را با خانواده و دوستان از طریق تلفن یا ایمیل حفظ کنید، جداسازی فیزیکی و پرهیز از ارتباط حضوری به معنای انزوای اجتماعی و دوری از افراد نیست.
از درخواست کمک برای انجام خرید مایحتاج ضروری، تهیه‌ی داروها یا سایر موارد خودداری نکنید.
اگر نوبت ویزیت پزشک جهت تزریق داروی پوکی استخوان شما لغو شده یا اینکه شما در این زمان تمایل به حضور در مرکز درمانی برای تزریق دارو ندارید، تاخیر موقت در درمان، تاثیر طولانی مدت برسلامت استخوان شما نخواهد داشت اما اگر داروی دنوزوماب را مصرف می‌کنید، مهم است که تزریق دارو بیش از چهارهفته به تعویق نیفتد، زیرا اثرات درمانی آن به سرعت از بین می رود. در این صورت حتما در اسرع وقت با پزشک خود تماس بگیرید و مجددا برای مراجعه و دریافت درمان برنامه‌ریزی کنید.
اگر احساس ناخوشی دارید و داروهای خود را مصرف نکرده‌اید، فراموش نکنید به محض احساس بهبودی مصرف معمول داروهای خود را از سر بگیرید.
ابتلا به پوکی استخوان خطر ابتلا به ویروس کرونا را افزایش نمیدهد اگر چه در این زمان وجود نگرانی و اضطراب زیاد قابل درک است، اما اطمینان داشته باشید که اکثر افرادی که ویروس کرونا می‌گیرند، فقط به بیماری خفیف مبتلا میشوند و در خانه بهبود می‌یابند.
محافظت اجتماعی، جداسازی اجتماعی و ماندن در خانه
بر اساس توصیه عمومی شما باید یکی از موارد زیر را انجام دهید:
محافظت اجتماعی: در صورتی که عوارض ویروس کرونا برای شما بالاست.
جداسازی اجتماعی: در صورتی که شما یا فردی که با او زندگی می‌کنید دارای علامت باشد.
ماندن در خانه: مگر در مواردی که ضروری باشد، در منزل خود بمانید.
محافظت اجتماعی:
به معنای ماندن در خانه وجلوگیری از هر گونه تماس چهره به چهره به مدت ۱۲ هفته است. اگر مطمئن نیستید که محافظت اجتماعی در مورد شما مصداق دارد با مراقبین بهداشتی تماس بگیرید.
افرادی که باید به محافظت اجتماعی توجه کنند شامل موارد زیر هستند:
در صورتی که مشکل تنفسی جدی دارند : اگر به دلیل شکستگیهای متعدد ستون فقرات و تغییر قابل توجه در شکل بدن، مشکلات جدی دارید، توصیه می‌کنیم محافظت اجتماعی را جدی بگیرید زیرا در صورت ابتلا به ویروس کرونا ممکن است خطر بالاتری برای ابتلا به عوارض آن داشته باشید.
در صورتی که کمی مشکل تنفسی دارند : همه افراد با مشکلات تنفسی به دلیل شکستگی ستون فقرات، نیازی به محافظت اجتماعی ندارند اگر مشکلات جزئی در تنفس دارید، احتمال بروز عوارض کمتر است.
در صورتی که بالای ۷۰ سال هستند یا مشکلات زمینه‌ای دیگری دارند : در صورت ابتلا به ویروس کرونا ممکن است در معرض خطر بالای عوارض قرار بگیرد و باید از محافظت اجتماعی استفاده کنید.
جداسازی اجتماعی:
در صورتی که در منزل فردی وجود دارد که علایم کرونا دارد شما باید برای ۷ یا ۱۴ روز یا حتی بیشتر با توجه به شرایط خود، خانه را ترک نکنید در صورت امکان این شامل خرید غذا یا دیگر مایحتاج نیزمی شود برای ورزش کردن می‌توانید از خانه خارج شوید ولی فاصله ایمنی را رعایت کنید.
ماندن در خانه: اگر شرایط محافظت اجتماعی یا جداسازی اجتماعی را ندارید دستورالعمل این است که همیشه در خانه بمانید به جز:
در موارد ضروری، به عنوان مثال برای خرید مواد غذایی ضروری و دارویی، که آن را نیز تا حد ممکن به حداقل کاهش دهید.
انواع ورزش و فعالیت را، به تنهایی یا با اعضای خانواده خود در طی روز انجام دهید.
به افراد آسیب پذیر در تامین نیازهای دارویی و … یا مراقبت از خود کمک کنید
فقط زمانی به محل کار بروید که نمی‌توانید در خانه کار کنید.
قرار ملاقات حضوری : در شرایط کنونی توصیه میشود ویزیت‌های پزشک معالج به صورت حضوری به حداقل ممکن کاهش یابد. این امر به منظور کاهش فشار بر سیستم بهداشتی است و شما را از قرار گرفتن غیر ضروری در معرض ویروس کرونا ایمن میکند. اگر قرار ملاقات شما به تعویق افتاد یا لغو شد به این دلیل است که در حال حاضر تصمیم‌گیری اورژانسی در مورد سلامت استخوان شما لازم نیست. بعید است که این تاخیر برسلامت استخوان شما و احتمال شکستن استخوان در طولانی مدت تاثیر بگذارد اما مهم است که وقتی شرایط بهبود پیدا کرد، در اولین فرصت نوبت ملاقات جدید بگیرید.
اگر ملاقات با پزشک یا حضور در بیمارستان لازم است باید اطمینان حاصل کنید که در حین ویزیت از قرارگیری در معرض ویروس محافظت می شوید. اگر ازقبل نوبت ویزیت پزشک دارید و پیامی مبنی بر لغو آن دریافت نکردید ابتدا وب سایت بیمارستان یا پزشک خود را بررسی و یا با آن تماس بگیرید در حال حاضر پذیرش مطب و بیمارستان‌ها بسیار شلوغ هستند بنابراین برای گرفتن وقت ویزیت در ماه‌های آینده با نزدیک شدن به زمان ویزیت با آنها تماس بگیرید.
قرار ملاقات تلفنی : بسته به وضعیت شما، ممکن است به جای ویزیت حضوری، ویزیت تلفنی به شما پیشنهاد شود. محتوای تماس تلفنی بستگی به وضعیت شما و خطر شکستن استخوان دارد. اگر خطر شکستگی استخوان زیاد است به عنوان مثال، اگر داروی استروئیدی، مانند پردنیزولون، مصرف می‌کنید دچار شکستگی هیپ یا شکستگی ستون فقرات شده‌اید ممکن است پزشک شما با طرح سوالاتی تصمیم درمانی را اتخاذ کرده و برای شما دارو تجویز کند. اگر خطر شکستگی استخوان کمتر باشد ممکن است پزشک شما تصمیم بگیرد که صبر کند تا قبل از تصمیم‌گیری در مورد درمان، سنجش تراکم استخوان یا ارزیابی به صورت حضوری انجام شود. دلیل این امر این است که در حال حاضر تصمیم اورژانسی برای درمان لازم نیست. اگر در حال دریافت داروی تزریقی هستید ممکن است پزشک معالج جایگزین دیگری را برای شما قراردهد.
مراقبت از سلامتی استخوان
چه شما در شرایط محافظت اجتماعی باشید چه ایزوله شوید و چه فقط در خانه بمانید هنوز هم می‌توانید برای مراقبت از سلامتی استخوان خود اقدامات لازم را انجام داده و خطر شکستگی را کاهش دهید از جمله این اقدامات می‌توان به نکات زیر اشاره کرد:
با توجه به نوع داروی مصرفی خود توجه کنید اگر در طی چند هفته تعدادی از دوزها را از دست بدهید، بعید است سلامت کلی استخوان شما تحت تاثیر قرارگیرد. اگر شما نیاز به گرفتن نسخه خود داشته ولی ناخوش هستید، یا در شرایط جداسازی فردی و یا محافظت اجتماعی هستید، از خانواده، دوستان یا همسایه بخواهید تا به شما در تهیه ی دارو کمک کند. در صورتی که گروه‌های داوطلب در محله شما وجود دارند می‌توانید از آنها برای تهیه دارو کمک بگیرید. اگر کلسیم و ویتامین D برای شما تجویز شده است، حتی اگر مصرف داروهای دیگر شما به تاخیر افتاده است، مصرف آنها را ادامه دهید.
اطمینان حاصل کنید که یک رژیم غذایی متعادل با کلسیم و پروتئین کافی داشته باشید.
راه‌هایی برای دریافت ویتامین دی پیدا کنید.
ورزش موثر بر استخوان را روزانه برای خود انتخاب کنید و اطمینان یابید چگونه می توانید ورزش را با توجه به شرایط استخوان‌های خود و به شکلی بیخطر انجام دهید، به خصوص اگر دچار شکستگی ستون فقرات هستید.
اگر کلسیم و ویتامین D برای شما تجویز شده است، مصرف آنها را ادامه دهید.
از مصرف الکل خودداری کنید.
از کشیدن سیگار خودداری کنید.
برای محافظت از استخوان خود به این فکر کنید چگونه می‌توانید از سر خوردن، لغزش و به زمین افتادن جلوگیری کنید.
در صورت امکان از نشستن طولانی مدت اجتناب کنید تا ماهیچه‌های شما تقویت شوند.
درباره مراقبت از استخوان‌های خود اطلاعات بیشتری کسب کنید.
دریافت مسکن شما همچنان می‌توانید در صورت نیاز از مسکن‌ها برای کاهش درد استفاده کنید.
