جنگ غزه عملا وارد فاز تازه‌ای شده است و همزمان فضای سیاسی اسرائیل و آمریکا نیز تغییر چشمگیری داشته است.
از یک سو هرچه نفوذ زمینی اسرائیل در غزه بیشتر می‌شود اختلافهای سیاسی در درون اسرائیل هم بالا می‌رود. گزارش‌های رسیده از سرزمین‌های اشغالی حاکی از آن است که کمتر کسی به نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی اعتماد دارد و همین مسئله موجب شکافی جدی در ارتش شده است.
بعد از نیمه شب یکشنبه، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، در تویتی نوشت که هرگز از هشدارها درباره حمله حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر مطلع نشده بوده است. به نظر می‌رسد نتانیاهو در عوض مسئولیت این حمله را که در آن دست‌کم ۱۴۰۰ نفر کشته شدند، به گردن ارتش و رهبران اطلاعاتی خود انداخته است. او خاطرنشان کرد آنها قبل از حمله ارزیابی کرده بودند که در برابر حماس «بازدارندگی دارند و آنها آماده صلح هستند.»
این بیانیه با واکنش‌های منفی فراوانی در درون اسرائیل مواجه شد و رهبران سیاسی نتانیاهو را به خاطر بازی سیاسی -در حالی که ارتش در بحبوحه یک کارزار نظامی دشوار در داخل غزه بود- مورد انتقاد قرار دادند. خشم به حدی بود که نخست وزیر این توییت را حذف کرد و با لحنی غیرمعمول از سخنان خود عذرخواهی کرد. او گفت: «من اشتباه کردم.»
کارشناسان می‌گویند که این واقعه شکاف گسترده در ساختار سیاسی و نظامی را تایید کرد، شکافی که رهبری نتانیاهو و توانایی او را برای هدایت اسرائیل در یک جنگ، بدون اولویت دادن به منافع خود در برابر امنیت عمومی، زیر سوال برد.
در همین رابطه یوسی مکلبرگ، عضو برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در چتم هاوس، گفت: «گفتن این که اظهارات او بی‌جا بود، دست کم گرفتن ماجرا است». مکلبرگ گفت: «این یک کارزار نظامی بسیار دشوار است، بنابراین شما یک نخست‌وزیر مسئولیت‌پذیر می‌خواهید و حتی یک نفر [در ساختار سیاسی] وجود ندارد که به نتانیاهو اعتماد کند – این مسئله اصلی برای این کابینه است».
از سوی دیگر ایالات متحده نیز با دشواری‌های سیاسی بسیاری در آستانه انتخابات ریاست جمهوری مواجه است. رسانه‌های آمریکایی گزارش داده‌اند که اعراب ساکن ایالات متحده به بایدن اخطار داده‌اند که در صورت تداوم بمبارانها در غزه و عدم واکنش بازدارنده آمریکا، دیگر به او رأی نخواهند داد.
از سوی دیگر جمهوری خواهان کنگره و شنا نیز معتقدند تیم سیاست خارجی آمریکا هنوز برنامه جامعی برای مواجه با بحران غزه ندارد و آنها بایدن را فاقد وجاهت کافی برای کمک به اسرائیل می‌دانند، این درحالی است که دولت بایدن حمایت‌های همه جانبه‌ای در میدان دیپلماسی و عرصه تسلیحاتی به اسرائیلی ها کرده و دستش نه آرنج در خون کودکان غزه است. در همین رابطه «داریا گریبکووا»، کارشناس حوزه روابط بین الملل و هماهنگ کننده پروژه موسوم به دیپلماسی خلاق در روسیه معتقد است: در قالب این جنگ، بار دیگر جلوه‌ای از رفتارها و سیاست‌های نامتعادل و متناقض آمریکا آشکار شد. در این میان، اینطور به نظر می‌رسد که آمریکایی‌ها در قالب اوج‌گیری جنگ غزه دیگر نتوانستند ماهیت منافق و ریاکار خود را پنهان سازند. آمریکا سعی داشته و دارد تا ژست صلح‌جوی خود را حفظ کند اما انتشار اخبار مختلف مبنی بر روانه شدن تسلیحات آمریکایی به سمت اسرائیل و یا حضور فعال آن در قالب همکاری‌های اطلاعاتی و نظامی با اسرائیل در حمله به نوار غزه و متعاقبا کشتارهایی که در نتیجه این حملات ایجاد می‌شود، ماهیت اصلی سیاست‌های آمریکایی‌هایی را نزد افکار عمومی بین‌المللی فاش کرده است. در این میان، ضربه اصلی به ژست‌های آمریکا آنجا وارد شد که می‌بینیم شکاف میان سیاست رسمی دولت آمریکا و آنچه افکار عمومی منطقه و جهان و حتی خودِ مردم آمریکا می‌خواهند، بیش از هر زمان دیگری آشکار شده است. معادله‌ای که نشان می‌دهد نقش بازی کردن‌های آمریکا در قالب مسائل مهم بین‌المللی به نقطه بن‌بست رسیده است. در مدت اخیر شاهد شکل‌گیری اعتراضات گسترده‌ای در شهرهای مختلف آمریکا نظیر واشینگتن دی سی، شیکاگو و نیویورک بوده‌ایم. به نظر می‌رسد ادامه نبرد اسرائیل و طولانی شدن این جنگ بیش از همه به زیان آمریکا و اسرائیل و البته به سود روسیه و حماس خواهد بود. همین معادلات پیچیده منجر به سردرگمی در آمریکا و اسرائیل شده و ادامه حملات همه‌جانبه از سوریه، جنوب لبنان، شیعیان عراق علیه منافع آمریکا و حوثی‌ها در یمن گردابی برای اسرائیل ایجاد کرده که بیرون آمدن از آن اگر غیرممکن نباشد، بسیار دشوار است.
- نویسنده : ملیحه منوری-سردبیر
