زهرا ایران‌شاهی / چین، بزرگترین شریک تجاری ایران است؛ این گزاره دستکم نزدیک به دو دهه است که در کشور ما جا افتاده و هرکسی می داند که از کالاهای بی کیفیت و با کیفیتی که خریداری می کنیم ۹۰ درصدشان چینی است. حتی در این سالهای تشدید تحریم‌ها که سهم‌مان از تجارت جهانی […]
زهرا ایران‌شاهی /
چین، بزرگترین شریک تجاری ایران است؛ این گزاره دستکم نزدیک به دو دهه است که در کشور ما جا افتاده و هرکسی می داند که از کالاهای بی کیفیت و با کیفیتی که خریداری می کنیم ۹۰ درصدشان چینی است. حتی در این سالهای تشدید تحریم‌ها که سهم‌مان از تجارت جهانی نصف شده هم هنوز میزان معاملات ما با چین با هیچ کشور دیگری برابری نمی کند.
اخیرا در حوزه هوایی کشور، مدیرعامل شرکت شهر فرودگاهی امام خمینی (ره) بر گسترش همکاری با چین پس از فروکش کردن بحران جهانی کرونا، تاکید کرده است. این در حالی است که هم اکنون نیز بیشتر نیازهای کشور از قبیل کالاهای بهداشتی و پزشکی و مصرفی از این کشور تامین می شود.
محمد مهدی کربلایی در اینباره اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران و چین از دیرباز در عرصه های گوناگون اقتصادی همکاری های گسترده دارند و یکی از این عرصه ها، حوزه حمل و نقل هوایی است که با وجود اینکه در سال های اخیر همکاری ها در این حوزه رو به توسعه بوده اما ظرفیت دو طرف این امکان را می دهد تا همکاری های دوجانبه برای انتقال بار و مسافر افزایش یابد.
کربلایی ادامه داد: هرچند در حال حاضر با هدف جلوگیری از گسترش شیوع بیماری کرونا شاهد لغو پروازهای مسافری بین ایران و چین هستیم اما بدون تردید پس از شکست این ویروس، فصل جدیدی از همکاری ها میان دو کشور در صنعت حمل و نقل هوایی آغاز خواهد شد و آمادگی داریم تا در آن زمان امکانات و زیرساخت های لازم برای گسترش همکاری ها در این حوزه را در اختیار شرکت های هواپیمایی ایرانی و چینی قرار دهیم.
مدیرعامل شرکت شهر فرودگاهی امام خمینی (ره) همچنین از کمک های چین به جمهوری اسلامی ایران در جهت مقابله با بیماری کرونا قدردانی کرد. وی ادامه داد: زیرساخت های فرودگاهی ایران برای گسترش همکاری ها در صنعت حمل و نقل هوایی مناسب است و آمادگی داریم تا پس از غلبه بر بیماری کرونا پروازهای مسافری خود به ایران را از سر بگیریم.
گفتنی است که هواپیمایی چایناساترن با ناوگانی بیش از ٦٠٠ فروند هواپیما به ٢٢٤ نقطه در ٤٠ کشور جهان پرواز دارد. اما حداقل ۱۰ درصد این پروازها مربوط به پروازهای بین چین و ایران است که با شیوع کرونا کم کم از تعداد آنها کاسته و سپس قطع شد.
این در حالی است که رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین نیز معتقد است که شیوع ویروس کرونا نمی‌تواند تاثیری بر روابط تجاری ایران و این کشور در بلندمدت داشته باشد.
مجیدرضا حریری با بیان اینکه این موضوع نمی‌تواند بر روابط تجاری موثر باشد، افزود: مبادلات ایران با چین به شکل مشخص کالاهای مصرفی نیست و از ایران مواد اولیه و مواد معدنی خام و پتروشیمی به این کشور صادر می شود و شاید در کوتاه مدت تقاضای پتروشیمی و مواد اولیه از سوی چین کم شود، اما بر روابط بلندمدت تاثیری نخواهد داشت.
گفتنی است که البته فقط این اندازه تجارت با چین نیست که این اسم را برای ایران متمایز می‌کند؛ این کشور مصمم‌ترین کشور در مواجهه با تحریم‌ها علیه ایران بوده است. تریبون‌های رسمی چین بارها اعلام کرده‌اند که تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه ایران را قبول ندارند و نفت ایران را اگرچه کمتر اما خواهند خرید. این در حالی است که بررسی آمارهای ۱۰سال اخیر نشان می‌دهد ما در بهترین روزهای تجارت‌مان با چین ۵۰میلیارد دلار تجارت داشتیم که در پایان سال۲۰۱۷ این رقم تا (با احتساب نفت) حدود ۳۴میلیارد دلار کاهش پیدا کرده است و با شیوع کرونا این رقم کاهش ۴۳ درصدی را تجربه کرد و این کاهش، فقط درباره تجارت بین ایران و چین صدق نمی کند بلکه تجارت چین با بسیاری از کشورهای اروپایی و امریکایی نیز تحت تاثیر شیوع کرونا قرار گرفته است.
طبق نظر کارشناسان اقتصادیِ کشور سال ۹۷ و ۹۸ پرتنش‌ترین سالهای اقتصادی ایران در چند سال اخیر بود. روابط ما با چین با همین الگوریتم به کمترین حد خود رسید اما قرار نیست در بر همین پاشنه بچرخد. چراکه نفت ایران امروز تحت تحریم است و فردا نیست؛ تحریمی که موجب شده صادرات ۲٫۵میلیون بشکه‌ای ما به زیر یک میلیون بشکه (آمارهای غیررسمی) و حدود ۷۰۰هزار بشکه (آمارهای رسمی) برسد. مقادیری از نفت ما امروز به شکل غیررسمی و محرمانه صادر میشود و همین موجب میشود نتوان تحلیل دقیقی از آینده روابط ایران و چین ارائه داد اما پیش‌بینی این است که آینده تجاری با چین بهتر از امروز خواهد بود.
بنابراین اگرچه چین تنها کشوری است که اعلام کرده هنوز از ایران نفت می‌خرد اما حجم تجارت ما با این کشور هم حدودا ۴۳درصد کاهش پیدا کرده است. از طرفی حجم تجارت بین چین و آمریکا نیز حدود ۷۰۰میلیارد دلار در سال است. ما در بهترین روزهای تجارت‌مان با چین ۵۰میلیارد دلار تجارت داشتیم که امروز این رقم تا حدود ۳۴میلیارد دلار کاهش پیدا کرده است و این اعداد یعنی اقتصاد ایران بسیار کوچک‌تر از آن است که مقابل آمریکا بایستد؛ حتی اگر چین از ایران حمایت کرده باشد. این در حالی است که این جملات را در کنار این گزاره می توان جای داد که روابط اقتصادی بین کشورها نظیر آنچه الان اتفاق افتاده موثر از فرایندهای غیراقتصادی و نوعا سیاسی است. بنابراین از این منظر و طبق تجربه تاریخی می توان به ادامه مراودات اقتصادی ایران و چین و بازگشت پروازهای بین دو کشور پس از مهار کرونا امیدوار بود.
ضمن اینکه نبایدفراموش کنیم که طی یک دهه اخیر، هر اتفاقی افتاده، از تحریم‌های سال ۹۲گرفته تا امضای برجام، لغو آن و تشدید تحریم‌ها، چین بزرگترین شریک تجاری ایران بوده است؛ چه در صادرات نفتی و غیرنفتی چه در واردات کالا به کشور ما. این روند هنوز هم ادامه دارد. چین سر جای خودش ایستاده است و این ماییم که دچار محدودیت هستیم و اندازه اقتصاد‌مان روزبه‌روز کوچک‌تر میشود.
در ۱۰سال گذشته، بیشترین صادرات ایران به چین مربوط به سال ۲۰۱۸است. در این سال ایران ۹میلیارد و ۴۴۶میلیون و ۷۷هزار دلار کالا به چین صادر کرده است، این در حالی است که بیشترین وارداتی که از چین در ۱۰ سال اخیر داشته‌ایم در سال ۲۰۱۴ و به ارزش ۱۲میلیارد و ۴۶۲میلیون و ۵۶۷ هزار دلار بوده است.
همچنین بیشترین آمار پرواز و حمل و نقل مسافر بین ایران و چین نیز مربوط به سال های ۹۴ تا ۹۶ بوده است و اکنون نیز پروازهای مسسافری تا ۸۱ درصد کاهش پیدا کرده و تنها پروازهای ضروری مانند بازگرداندن ایرانیان مقیم این کشور برقرار است.
