زهرا ایران‌شاهی / از حدود یک ماه پیش، روابط حمل ونقلی ایران و هند در بخش ریلی در صدر اخبار این حوزه قرار گرفت. دلیل آن هم ادعای مسئولان حمل ونقلی هند در عدم مشارکت جویی ایران در خط آهن چابهار-زاهدان بود. مسئولان کشور ما در همان زمان، در اینباره گفتند که هند […]
زهرا ایران‌شاهی /
از حدود یک ماه پیش، روابط حمل ونقلی ایران و هند در بخش ریلی در صدر اخبار این حوزه قرار گرفت. دلیل آن هم ادعای مسئولان حمل ونقلی هند در عدم مشارکت جویی ایران در خط آهن چابهار-زاهدان بود. مسئولان کشور ما در همان زمان، در اینباره گفتند که هند ایران را معطل کرده و ایران هم تصمیم گرفته که تامین ریل موردنیاز در این پروژه مهم ریلی-دریایی را خود انجام دهد. شرکت ذوب آهن اصفهان در این میان، از دو سال قبل تامین کننده ریل موردنیاز در خطوط ریلی کشور است. این در حالی است که در تامین قطعات ریلی هنوز ایران و هند روابط خوبی با یکدیگر دارند.
در حوزه دریایی هم قضیه به همین ترتیب است. برای هند و روسیه و افغانستان توسعه زیرساختی چابهار از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. بندر چابهار موجب صرفه جویی ۲۰ درصدی در بخش لجستیکی هند خواهد شد. با توسعه بندر راهبردی چابهار هزینه های لجستیکی هند در زمینه حمل ونقل کالا برای کشورهای مستقل همسود تا ۲۰ درصد کاهش می یابد. کشورهای مستقل همسود قبل از توسعه این بندر برای انتقال کالا از طریق چین یا اروپا قابل دسترسی بودند.
درواقع در یک توسعه راهبردی، بارگیری و تخلیه بار در بندر چابهار آغاز شده و هند قصد دارد کمبودها در زمینه ارتباط زمینی میان دو نطقه را با استفاده از مسیر عبوری از بندر چابهار در ایران جبران کند.
حالا معاون وزیر راه و شهرسازی در اینباره اظهار داشته که در سال جاری چندین دستگاه جرثقیل متحرک ساحلی با همکاری هندی‌ها وارد بندر چابهار می‌شود.
محمد راستاد درباره آخرین وضعیت حضور هندی‌ها در بندر شهید بهشتی و سرمایه‌گذاری در بندر چابهار، اظهار داشت: هندی‌ها توانسته‌اند از بابت عدم شمول مسائل تحریمی، در سرمایه‌گذاری در بندر چابهار مجوزهایی اخذ کنند و فرآیند تأمین تجهیزات را فعال کرده‌اند، از اینرو در سال جاری چند دستگاه جرثقیل موبایل (متحرک) ساحلی با همکاری هندی‌ها وارد بندر چابهار می‌شود.
مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی اظهار کرد: فرآیند ساخت تجهیزاتی که در تعهد هندی‌ها است فعلا در قالب قرارداد بهره برداری موقت در بندر فعال است، هندی‌ها انگیزه خوبی برای ادامه کار دارند و تعهد ۸۵ میلیون دلاری سرمایه‌گذاری تجهیزاتی آنها ادامه دارد که به محض تأمین این تجهیزات، قرارداد اصلی و BOT (قرارداد ساخت، بهره‌برداری و واگذاری) در این بندر فعال خواهد شد.
راستاد درباره جرثقیل‌های ساحلی و دروازه‌ای بندر چابهار توضیح داد: مکنده‌های غلات،جرثقیل‌ها و همچنین گنتری‌کرین‌های بندر شهید رجایی و جرثقیل‌های دروازه‌ای سال گذشته وارد بنادر شدند، در بندر چابهار بخشی که مربوط به تعهد اپراتور هندی است، مانده است که همان‌طور که اعلام شد جرثقیل‌های ساحلی آنها امسال می‌رسد و مابقی در حال انعقاد قرار داد هستند.
این در حالی است که در یک سال گذشته تلاش شده که تجهیزات بندری همچون قطعات ریلی در داخل کشور تولید شود. در همین زمینه مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی با تأکید بر اینکه بسیاری از تجهیزات بندری با توان داخل در حال تولید است، گفت: سال گذشته جرثقیل‌های دروازه‌ای ترمینال‌های کانتینری بندر شهید رجایی شامل ۱۵ دستگاه جرثقیل با همکاری تولیدکننده داخلی ساخته و وارد بنادر شد.
وی با تأکید بر اینکه استفاده از تولید داخل برای تأمین تجهیزات دریایی و بندری تمرکز داریم، اظهار داشت: سازمان صنایع دریایی وزارت دفاع نیز در حوزه ساخت تجهیزات دریایی گام‌های بلندی برداشته است.
راستاد با اشاره به جایگاه مناسب کشور در صنعت حمل و نقل دریایی دنیا، گفت: در شرایط معمول، سهم ما در حمل و نقل دریایی جهانی مطلوب است، در وضعیت فعلی بیش از ۳۰۰ میلیون تن ظرفیت در بنادر داریم با این حال از نظر موقعیت جغرافیایی کشور، می‌توانیم با توسعه ترانزیت و ترانشیپ، بیش از این ظرفیت تخلیه و بارگیری در بنادر کشور داشته باشیم.
مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی با بیان اینکه در سال گذشته بیش از ۱۵۰ میلیون تن انواع کالا در بنادر ما تخلیه و بارگیری شد، گفت: در سال جاری بیش از ۲۸ میلیون تن تخلیه و بارگیری انواع کالا در بنادر مختلف کشور، انجام شده است.
این در حالی است که یک کارشناس حقوق دریایی در اینباره به خبرنگار ما گفت: بندر چابهار از نظر مبادلات اقتصادی برای هند اهمیت زیادی دارد و مهمترین علت آن موقعیت راهبردی این بندر است. چراکه با ادامه اختلافات هند با کشورهای همسایه خود از جمله پاکستان و چین، این کشور تصمیم گرفته است تا یک مسیر جدید برای دسترسی به کشورهای غرب و آسیای مرکزی ایجاد کند. بندر چابهار دسترسی هند به افغانستان از طریق دریا آزاد را آسان می‌کند.
مریم فراهانی اضافه کرد: بندر چابهار ایران، رقیب بندر گوادر واقع در استان بلوچستان پاکستان به شمار می‌رود و از نگاه هندی ها تا حدی می تواند به موازنه دریایی با پاکستان در منطقه کمک کند. درواقع به لحاظ استراتژیک و از منظر رهبران دهلی نو، بندر چابهار به‌عنوان وزنه تعادلی برای تنظیم روابط سیاسی-امنیتی دو رقیب هسته‌ای جنوب آسیا، یعنی هند و پاکستان است. دسترسی هند به بندر چابهار نه‌تنها دهلی را قادر می‌سازد حضور نظامی پاکستان در دریای عمان و شمال اقیانوس هند را خنثی کرده و محاصره استراتژیک دو متحد رقیبش یعنی چین و پاکستان را بشکند، بلکه با دور زدن قلمرو سرزمینی پاکستان مسیری امن‌تر از طریق ایران به افغانستان برای آن می‌گشاید.
لازم به توضیح است که با توجه به عضویت هند در کریدور بین‌المللی شمال-جنوب، این مسیر برای دهلی این امکان را فراهم خواهد می‌کند که به بازار کشورهای آسیای میانه مانند تاجیکستان و ترکمنستان و ازبکستان و ذخایر انرژی آنها و نیز ترکیه، روسیه و درنهایت شمال اروپا دسترسی پیدا کند.
گفتنی است که نقطه ثقل ارتباطات اقتصادی دو کشور ایران و هند، منافع ناشی از همکاری در کریدور شمال جنوب است؛ این کریدور که ظرف سال‌های اخیر بر اهمیت آن به دلیل کاهش زمان و هزینه تمام شده ترانزیت کالا میان شبه قاره هند با روسیه و شمال و شرق اروپا افزوده شده است، می تواند در صادرات محصولات تولیدی هندی به بازار این کشورها نقش محوری ایفا کند.
