فاطمه زنداسرار / بازارهای قدیمی هر شهری بخشی از فرهنگ و هنر آن شهر است که می‌توان در بخش‌‌بخش بازار، سَری از رازِ ماندگاری هنر آن شهر در آورد. در این بازارها دالان‌ها و سراهای مختلفی می‌توان یافت که میزبان شما باشد. بازار فرش همدان نیز یکی از همین قسمت‌هاست که دیدن […]
فاطمه زنداسرار /
بازارهای قدیمی هر شهری بخشی از فرهنگ و هنر آن شهر است که می‌توان در بخش‌‌بخش بازار، سَری از رازِ ماندگاری هنر آن شهر در آورد. در این بازارها دالان‌ها و سراهای مختلفی می‌توان یافت که میزبان شما باشد. بازار فرش همدان نیز یکی از همین قسمت‌هاست که دیدن و لذت از آن خالی از لطف نیست. در بازار همدان هریک از راسته‌ها و کاروانسراها به عرضه یک کالای خاص اختصاص داشته‌اند. این ویژگی در زمان حال تا حدودی دست‌خوش تغییر شده، اما امروزه بازار فرش همدان بیش از هر صنف دیگری وضعیت گذشته خود را حفظ کرده است با ما تا پایان این مطلب همراه باشید تا اگر روزی قصد سفر به همدان و بازدید از بازار سنتی یکی از دیدنی‌های همدان را داشتید.
خیابان اکباتان مقصد شما
برای آغاز این گردش
برای رسیدن به این بازار لازم است به یکی از مرکزیترین میدان‌های شهر بروید. میدانی به نام میدان امام خمینی همدان. خود این میدان یکی از جاذبه‌های شهر است. میدانی با ۶ خیابان که هرکدام از این خیابان‌ها شما را به نقطه‌ای مهم از شهر می‌برند.
وجه تسمیه راسته قیصریه در این است که با استفاده از سقف ضربی موسوم به طاق قیصری به این نام شناخته شده است. این بازار با داشتن این نوع طاق در معماری خود، همزاد‌های مشابه‌ای در بازارهای تبریز و زنجان پیدا کرده است.
خیابان مواصلاتی بین ما و بازار فرش همدان، این‌بار خیابان اکباتان است. خیابانی که در سال‌های اخیر به صورت پیاده‌راه به ادامه‌ی ایفای نقش شهری خود می‌پردازد. پس فراموش نکنید برای رفتن به این خیابان بهتر است خودروی خود را کمی دورتر از میدان امام پارک کنید. ورود خودرو‌های شخصی به خیابان‌های میدان اصلی شهر با محدودیت زمانی روبه‌روست.
بازار سنتی همدان؛ سفر به همدان با یک تیر و چند نشان
پس از رسیدن به خیابان اکباتان، در میانه مسیر به سراها و کاروانسراهایی چون «تیمچه کاشی‌ها»، «معبودی»، «گمرک» و «گلشن» می‌رسید که تا چشم کار می‌کند فرش‌های دست‌باف و نفیس مقابل چشمان شما خوش‌نقشی می‌کنند.
سابقه بافت بازار فرش همدان به دوران قاجار و اندکی پیش‌ازآن؛ صفویه باز می‌گردد. این را با اولین قدم‌هایتان در بازار بزرگ فرش و سراهای متعلق به آن خواهید فهمید. بازار فرش در چند سرا، کاروان‌سرا و قیصریه گسترده شده است. این سراهای اصلی را در بازار به نام‌های روحانی، قیصریه نو و بازار قیصریه می‌شناسند.
سرای قیصریه نو
اکثر قسمت‌های بازار فرش همدان به یکدیگر متصل‌اند و این به معنای این است که شما با درب‌های مشترکی برای ورود به این بازار روبرو هستید. یکی از همین درب‌های ورودی به بازار از کاروان‌سرای «گمرک» است که درِ ورودی آن چند قدم پایین‌تر از تیمچه کاشی‌هاست. این کاروان‌سرا که از قسمت‌های قدیمی و با اصالت بازار است درگاه ورودی شما به سرای قیصریه نو و روحانی است. خود کاروان‌سرای گمرک نیز پس از بازسازی، با روی آوردن صاحبان مغازه‌هایش به صنعت فرش، مواجه شد.
به دنبال تاریخچه سرای قیصریه نو در بازار فرش همدان که بگردید به نام حلاج‌خانه می‌رسید. این نام به‌علت رواج حرفه‌ی حلاجی در این مکان بوده که امروزه با تغییر کاربری راسته‌به‌راسته جای خود را به فرش‌فروش‌ها داده است. هنر زنده و جاری در این سرای بزرگ شما را بی‌درنگ به سرزمین نقش‌ها رنگ‌ها می‌برد. هریک از صاحبان مغازه‌های این سرا به شغل فرش‌فروشی، رفوگری فرش‌ها و فرش‌های قابی نفیس مشغول‌اند.
سرای روحانی بازار فرش همدان
در حلاج‌خانه یا همان سرای قیصریه نو دو درب روبه‌روی هم قرار دارد که یکی به سرای روحانی می‌رود. سرای روحانی سابق‌براین حمام بوده و در دهه ۱۳۵۰ با تخریب و ساخت مجدد به پاساژ تبدیل شد و محل اجتماع فرش‌فروش‌ها در بخش دیگری از این بازار شد. سرای روحانی بازاری است در دو طبقه که دورتا‌دور این بازار با مغازه‌های فرش فروشی مملو گشته است. در اکثر این بازارها فعال و صاحبان آنها به خرید و فروش فرش و رفوگری فرش‌های قدیمی مشغول‌اند.
سرای قیصریه، دری مقابل روحانی
درب دیگر مقابل ورودی سرای روحانی، دروازه‌ای است که شما را به کاروان‌سرای میرزا کاظم یا سرای قیصریه می‌برد. بازار فرش قیصریه یکی از معروف‌ترین بازارهای همدان است که میرزا کاظم منشی، از ثروتمندان دوره قاجار سال‌ها قبل آن را در پشت کاروان‌سرای خود بنا کرد.
وجه تسمیه راسته قیصریه در این است که با استفاده از سقف ضربی موسوم به طاق قیصری به این نام شناخته شده است. این بازار با داشتن این نوع طاق در معماری خود، همزاد‌های مشابه‌ای در بازارهای تبریز و زنجان پیدا کرده است. این سرا یکی از قدیمی‌ترین سراهای همدان است که همچنان بافت قدیمی خود را حفظ کرده است. سرای میرزا کاظم از ابتدای ساخت تاکنون، محل استقرار تاجران فرش همدان بوده و این تجار فرش خود را به استانبول صادر می‌کردند.
بازار فرش همدان و عکاسی
گرچه که این روزها بازار فرش همدان نیز همانند بسیاری از مشاغل اصیل و قدیمی رونق خود را از دست داده است؛ اما هنوز هم این بازار از جایگاه مهم و خاصی چه برای خود مردم همدان و چه برای دیگر مسافران و بازدیدکنندگان این شهر برخوردار است. بازاری که سرانگشت ذوق هنرمندان و حافظان آن جلال و شکوه‌اش را هرروزه در رج‌های تنیدهی تاروپود نقش‌ونگار فرش‌ها صیقل می‌بخشد.
اگر برای عکاسی و بازدید به این بازار بروید، کاسبان و بازاریان این منطقه با روی گشاده میزبان و همراه شما در این بازار هستند؛ زیرا که این بازار یکی از محل‌های پرطرفدار و محبوب برای عکاسان جوان و باتجربه است. در هر مغازه و گوشه‌ای شما می‌توانید در میان تلالو درخشان نور دویده در بازار، تصویری مانا و پر رنگ‌ولعاب در برگی از خاطرات سفر و عکاسی‌تان ثبت کنید.
