قالیبافی یکی از مشاغل قدیمی و پربازده است که هنر و قدمت هر منطقه را به نمایش می‌گذارد. خراسان شمالی با وجود اقوام مختلف و جمعیت روستایی و عشایری بالا، از صنعت قالیبافی قدرتمندی برخوردار است. هرچند قالی‌های دستباف در بازار قیمت‌های کلانی دارد اما معمولاً این سود بیشتر در جیب دلالان و فروشنده‌ها می‌رود […]
قالیبافی یکی از مشاغل قدیمی و پربازده است که هنر و قدمت هر منطقه را به نمایش می‌گذارد. خراسان شمالی با وجود اقوام مختلف و جمعیت روستایی و عشایری بالا، از صنعت قالیبافی قدرتمندی برخوردار است.
هرچند قالی‌های دستباف در بازار قیمت‌های کلانی دارد اما معمولاً این سود بیشتر در جیب دلالان و فروشنده‌ها می‌رود و خود قالیبافان سود حداقلی از هنرشان می‌برند.
از این رو دولت با پرداخت بخشی از بیمه آنان حمایت حداقلی از قالیبافان داشت؛ خراسان شمالی که دارای بیش از ۲۵ هزار کارت قالیبافی بود تنها ۷ هزار نفر سهمیه بیمه دریافت کرد؛ اما اکنون این سهمیه نیز کاهش یافته و به حدود ۲ هزار و ۵۰۰ نفر رسیده است.
به این ترتیب مشکلات قالیبافان خراسان شمالی بیش از پیش شده است؛ اما علت این کاهش چه بوده؟ چرا تأمین اجتماعی بیمه تعدادی از افراد را لغو کرده است؟ آیا نمی‌توان جایگزین برای بیمه‌های لغو شده معرفی کرد؟ در این گزارش به سوالات مطرح شده پاسخ خواهیم داد.
۵۰ هزار قالیباف در خراسان شمالی فعال هستند / بیمه برای ۲۴۰۰ نفر
مهرداد داوودزاده، معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت اداره کل صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: صنعت فرش یکی از مزیت‌های خراسان شمالی است.
وی افزود: صنعت فرش را نباید محدود به بافندگی کرد؛ اکنون افرادی هستند که پیش از این قالیباف بودند اما اکنون در مسائلی همچون رنگرزی و … فعالیت می‌کنند؛ نباید این افراد را از دایره قالیبافی خارج دانست. داوودزاده بیان داشت: ۵۰ هزار بافنده غیر رسمی در استان فعال هستند که ۲۶ هزار نفر دارای کارت قالیبافی می‌باشند؛ از این تعداد ۷ هزار نفر بیمه بودند که اکنون به ۲ هزار و ۴۰۰ نفر رسیده است.
معاون اداره کل صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی عنوان کرد: طبق دستورالعمل‌ها، تأمین اجتماعی برای بازدید از یک قالیباف باید با چند دستگاه متولی دیگر برود تا امکان کارشناسی فراهم باشد؛ در بسیاری از موارد خود اداره کل صمت بیمه را قطع کرده و اعتراضی به این موارد نیست. وی افزود: بحث این است که چرا جایگزین افرادی که بیمه آنها قطع شده، انجام نشده است؛ تأمین اجتماعی صرفاً بافنده فرش را بررسی می‌کند که روشی اشتباه است.
نباید سهمیه ۷ هزار بیمه کاهش یابد
محمود قنبری، معاون اقتصادی استاندار خراسان شمالی نیز در این خصوص به خبرنگار مهر اظهار کرد: افراد قالیباف استان معمولاً جزو قشر ضعیف جامعه هستند زیرا سود اصلی فروش فرش به جیب دلال می‌رود.
وی افزود: متأسفانه سود تولید فرش در جیب دلال و فروشنده است و گاهی از یک فرش چند ده میلیونی تنها یک یا دو میلیون به بافنده می‌رسد.
قنبری با تاکید بر اینکه فرشباف دستمزد حداقلی دارد، گفت: این افراد نباید از حق بیمه محروم شوند. معاون اقتصادی استاندار خراسان شمالی تصریح کرد: بانوان یکی از فعالیت‌های منزلش قالیبافی است و ممکن است در زمان بازدید، مشغول به کار نباشد؛ نباید با این روش بیمه‌ها را لغو کرد. وی افزود: برای حل این مسئله مصوب کرده‌ایم که سهمیه ۷ هزار بیمه قالیبافی خراسان شمالی نباید کاهش یابد؛ همچنین اگر فردی به علت عدم فعالیت لغو بیمه شد، فوراً فردی دیگر جایگزین شود.
قنبری گفت: برای قطع بیمه باید یک تیم متشکل از نهادهای متولی حضور داشته باشند لذا هیچ دستگاهی به تنهایی حق لغو بیمه قالیبافان را ندارد.
تجار قالی جزو قالیبافان نیستند / سهمیه جایگزینی ۱۰۰ درصدی اخذ شد
اما سید احمد سیدی، مدیرکل تأمین اجتماعی خراسان شمالی در گفتگو با خبرنگار مهر معتقد است تأمین اجتماعی در این حوزه کم کاری نداشته؛ وی در این خصوص اظهار کرد: به دلیل عدم تأمین اعتبار دولتی، سال‌ها است که سهمیه جدیدی به تأمین اجتماعی تعلق نمی‌گیرد و این صرفاً مربوط به خراسان شمالی نیست. سیدی تصریح کرد: طبق دستورالعمل‌ها، ۱۸ مورد برای تخصیص بیمه به قالیبافان تعریف شده است؛ در بازدیدها نماینده تأمین اجتماعی هیچ گاه تنها نیست و افرادی از سایر نهادها از جمله صنعت و معدن و اتحادیه فرش حضور دارند. مدیرکل تأمین اجتماعی خراسان شمالی ادامه داد: کاهش افراد بیمه شده از ۷ هزار نفر به ۲ هزار و ۶۰۰ نفر، مربوط به یک یا دو ماه نیست؛ این روند از سال ۹۶ آغاز شده است.
وی افزود: فلسفه بیمه قالیبافان برای حمایت از مشاغل خانگی بود؛ اما اکنون برخی تاجر قالی هستند که بافنده خانگی محسوب نمی‌شوند؛ لذا این افراد اساساً مشمول طرح حمایتی دولت نخواهند شد.
سیدی با تاکید بر اینکه هر نوع اعتراض شخصی قابل بررسی مجدد است، گفت: ایجاد چنین حساسیتی به خاطر ۵ تاجر است؛ این افراد فشار موجود را ایجاد کردند؛ اگر این افراد تأیید می‌شدند صحبت‌های فعلی به وجود نمی‌آمد.
مدیرکل تأمین اجتماعی خراسان شمالی بیان کرد: شروع بیمه قالیبافی در ابتدا بدون کنترل انجام شد لذا بسیاری از افرادی که واقعاً در این صنعت حاضر نبودند سهمیه گرفتند؛ با این حال ما حساسیتی برای لغو بیمه نداریم.
وی در انتها گفت: پیش از این طبق مصوبات تأمین اجتماعی تنها ۵ درصد بیمه‌های لغو شده، حق جایگزین کردن داشتیم؛ با پیگیری‌های متعدد این عدد ۱۰۰ درصد شد؛ اما نیاز است طی مکاتبانی از سوی استانداری با مرکز، سهمیه سوخت شده در زمان‌های قبل باری دیگر اختصاص یابد.
دادستان: تأمین اجتماعی کار درست را انجام داده است
سید جواد ایلالی، دادستان بجنورد نیز در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: اگر یک واحد نظارتی، عدم فعالیت فرد بیمه شده را متوجه شود و اعلام نکند، مرتکب جرم شده لذا از این نظر تأمین اجتماعی دچار اشتباه نشده است. وی افزود: نباید از یک واحد صنفی که فعال نیست حمایت کرد. ایلالی گفت: در دادگستری نیز ستاد اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی فعال است اما نباید عامل اجرای موارد خلاف قانون باشیم. دادستان بجنورد گفت: هیئت نظارت بیمه افراد غیر فعال را قطع کند؛ اما جایگزین‌ها نیز صورت گیرد تا حقی از استان ضایع نشود.
به نظر می‌رسد اگر زمانی که روند ابطال بیمه قالیبافان خراسان شمالی در سال ۹۶ آغاز شد، مدیران وقت تأمین اجتماعی برای جایگزین کردن افراد جدید پیگیری می‌کردند، اکنون این سهمیه از بین نمی‌رفت. با این حال مکاتبه با سازمان تأمین اجتماعی و وزارت کار مبنی بر تخصیص دوباره بیمه‌های حذف شده یکی از راه کارهای مناسب برای بهره بردن قالیبافان واقعی از بیمه است.
همچنین اتحادیه قالیبافان می‌تواند در این خصوص وارد گود شود و با اعلام صلاحیت افراد شاغل و معرفی آنان به تأمین اجتماعی، مسیر را برای بیمه شدن آنها سهل کند.
