صنعت خودروسازی به عنوان یک موتور مولد بزرگ بخش‌های مختلفی را شامل می‌شود. درحقیقت نقش صنعت خودرو در اقتصاد یک کشور انکار ناپذیر است به طوری که در بسیاری از ممالک توسعه یافته جهان برند کارخانه‌های خودروسازی معرف قدرت تجاری واقتصادی یک کشور محسوب می‌شود. صنایع خودرو شبکه گسترده‌ای از روابط اقتصادی داخل کشورها و […]
صنعت خودروسازی به عنوان یک موتور مولد بزرگ بخش‌های مختلفی را شامل می‌شود. درحقیقت نقش صنعت خودرو در اقتصاد یک کشور انکار ناپذیر است به طوری که در بسیاری از ممالک توسعه یافته جهان برند کارخانه‌های خودروسازی معرف قدرت تجاری واقتصادی یک کشور محسوب می‌شود.
صنایع خودرو شبکه گسترده‌ای از روابط اقتصادی داخل کشورها و حوزه بین‌المللی را شکل می‌دهند که درصورت وجود بحران‌های اقتصادی کل این شبکه‌ها و در نهایت صنایع خودروسازی با اثرپذیری از اتفاق‌های افتاده با بحران روبرو می‌شوند.
البته نباید از ذکر این نکته مهم غافل شویم که خودروسازان بزرگ مستقر در کشورهای پیشرفته قطعات و مواد اولیه خود را از کشورهای کمتر توسعه‌یافته تهیه می‌کنند و این روابط اقتصادی خود مقدمات یک شوک اقتصادی به صنایع کشورهای دیگر می‌شود.
درواقع تنوع صنایع وابسته به صنایع خودروسازی موجب می‌شود تا این صنعت در برابر بحران‌های اقتصادی آسیب پذیر باشد هرچند عدم مدیریت صحیح ویا ترسیم نکردن چشم اندازی درست برای صنعت خودروسازی به طورقطع این صنعت را در سراشیبی سقوط قرار خواهد داد. اما موضوعی که باعث می‌شود این صنعت در برابر بحران‌های اقتصادی آسیب‌پذیر باشد تنوع صنایع وابسته به آن و قیمت بالای محصول نهایی است. این صنعت بزرگ در صورت عدم مدیریت صحیح یا نداشتن آینده‌نگری به راحتی به سراشیبی سقوط هدایت می‌شود.
ساخت خودروهای ارزان قیمت یا خودروهایی که امکان خرید از سوی قشر متوسط جامعه از طریق تسهیلات بانکی را دارند توام با استفاده از فناوری‌های جدید و افزایش ایمنی از عوامل مؤثر در افزایش تولید خودروها بوده است.
به عنوان مثال در کشور آمریکا بر اساس تحقیقات صورت گرفته مالیات از محل فروش خودروها در این کشور بیش از ۱۱۰ میلیارد دلار درآمد برای دولت ایجاد کرده است و این در حالی است که بیش از ۲ میلیون نفر به‌صورت مستقیم در شرکت‌های خودروسازی در بخش‌های طراحی، توسعه، تولید و بازاریابی و… مشغول به کار هستند.
ذکر این نکته مهم است که افزایش فروش خودرو از جوانب مختلف بر روی اقتصاد یک کشور تأثیر مثبت می‌گذارد و باعث صعودی شدن درآمد دولت از محل مالیات‌ها می‌شود. از سوی دیگر با افزایش میزان فروش خودرو، صنایع وابسته دربخش‌های مختلف با رونق روبرو خواهند شدکه وقوع این رخداد موجب رونق زنجیره‌های بعدی اقتصاد یک کشور می‌شود.
به منظور بررسی وضعیت صنعت خودروسازی ایران واثرش براقتصاد کشور با دو تن از صاحب نظران وکارشناسان اقتصادی وخودرویی کشور گفتگو کرده‌ایم تا نظر آنها را درباره این موضوع مهم مطلع شویم.
افزایش ۱۹ درصدی قیمت انواع خودرو
محمدرضا نجفی منش از موسسان انجمن قطعه سازی خودرو ورییس انجمن همگن قطعه سازی خودروی کشور با اشاره به اینکه بیشترین مشکلات قطعه سازهای خودرو کشور در شرایط کنونی کمبود نقدینگی است واین قشر زحمت کش مطالبات خودشان را دیر به دیر دریافت می‌کنند گفت: پس از مطالبات قطعه سازان، قیمت تمام شده نهاده‌های قطعه یک خودرو که شامل مواد اولیه، هزینه‌های دستمزد وهزینه های سربار می‌شود افزایش داشته است به طوری که مواد اولیه قطعه سازان خودرو حدود ۴۰ درصد، هزینه‌های سربار ۱۰ درصد ودستمزد کارگران هم ۲۰ درصد افزایش داشته است که در مجموع موجب می‌شود تا قطعات خودروهای مختلف ۳۰ درصد وقیمت کل خودرو حدود ۱۹ درصد افزایش پیدا کند.
نجفی منش اضافه کرد: اگر افزایش قیمت‌های ذکر شده عملیاتی نشوند صنعت خودرو با مشکلات ومعضلات جدی روبرو خواهد شد. وجود شورای رقابت به عنوان نهادی قیمت گذار از اشتباه‌هایی بود که در دولت دهم رخ داد و در هیچ کشور مرسوم نیست که قیمت گذاری خودرو را یک شورا انجام شود و باید این شورا جمع شود.
وی گفت: به نظرمن دخالت شورای رقابت در موضوع قیمت گذاری درست نیست و این شورا باید هر چه زودتر جمع شود.
وی با اشاره به خروج آمریکا از برجام گفت: با وقوع این اتفاق قراردادهای شرکت‌های پژو ورنو که با سازمان گسترش ونوسازی صنایع ایران (ایدرو) بسته است پا برجا خواهد ماند.
وی با اشاره به میزان تولید و واردات قطعات خودرو به کشور گفت: واردات قطعات خودرو به کشور با دلار ۴۲۰۰ تومانی ارزان‌تر از فروش قطعات تولیدی در داخل کشور تمام نمی‌شود هرچند از طرف دیگر دولت اجازه ورود قطعات خودرویی مشابه که در داخل کشور تولید می‌شود را نمی‌دهد و قاچاق هم با تأمین ارز گران به صرفه نیست وتوجیح ندارد
وی با اشاره به اینکه تحقیقی در زمینه رقابت بازار فروش بین خودروهای ایرانی وخارجی انجام شده است گفت: مثلاً یک خوروی ۱۰ هزار دلاری در بزریل ۲۲ هزار دلار به فروش می‌شود. درترکیه، تایوان، تایلند وکره جنوبی تعرفه واردات خودرو وجود دارد هرچندکمترین میزان تعرفه واردات خودرو مربوط به کره جنوبی است که ۶۰ درصد را شامل می‌شود.
انحصارطلبی ونابودی فضای رقابتی
احمدپورفلاح مشاورعالی ریاست اتاق بازرگانی صنایع، معادن وتجارت ایران با اشاره به اینکه در کشورهای مختلف دنیا پس از سرمایه گذاری در حوزه مسکن خودرو بیشترین ثروت جهانی را به خود اختصاص داده است گفت: کیفیت ساخت خودرو یک کشور نشان از جایگاه صنایع خودروسازی در آن کشور دارد.
وی با اشاره به اینکه بسیاری از برندهای خودروساز دنیا در اروپا وآمریکا مدل‌های قدیمی خودروهای تولید شده خود را همچنان به عنوان یک سمبل در موزه‌ها ونمایشگاه ها نگهداری می کنندگفت: برندهای معتبر خودروساز دنیا از طریق افزایش کیفیت وکارآیی توام با ارائه آپشن های جدید به مدل‌های تازه تولید شده خودروهای مختلف به نوعی در بازارهای فروش به رقابت می‌پردازند.
وی ایجاد انحصاردرصنعت خودروی ایران را یک آسیب جدی به اقتصاد وصنایع خودروسازی دانست وتصریح کرد: انحصارطلبی در صنایع خودروسازی کشور موجب شده است تا به نوعی فضای رقابتی در صنعت خودروی کشور از بین برود.
رییس اتاق بازرگانی ایران وایتالیا افزود: وقتی خودروهای مختلف خارجی با برندهای متفاوت بخواهند وارد کشور شوند از وارد کننده تعرفه‌های بالایی دریافت می‌شود که قیمت خودرو در داخل کشور را به نوعی افزایش می‌دهد و وقوع همین اتفاق موجب از بین رفتن فضای رقابتی در صنعت خودروی کشور می‌شود.
مشاورعالی ریاست اتاق بازرگانی صنایع، معادن وتجارت ایران تاکید کرد: صادرات یکی از مهمترین اهداف صنایع خودروسازی در هرکشور است به طوری که اگر بازارهای هدف شناسایی شوند به طور قطع می‌توان درحوزه صادرات خودرو اقدامات موثری را انجام داد.
سخن آخر
بنابراین با توجه به اینکه صنعت خودروی کشور درشرایط کنونی با معضلات اقتصادی متعددی که از حوزه سیاست نشات می‌گیرد دست وپنجه نرم می‌کند به نظر می‌رسد باید با اتکا به توانمندی‌های متخصصان ایرانی درحوزه خودروسازی به نوعی همچنان بتوان چراغ صنایع خودروسازی ایران را روشن نگه داشت هرچند درشرایط کنونی انتقال تکنولوژی وفناوری روز دنیا به خودروسازان ایرانی بسیار مهم است که با خروج آمریکا از برجام در این زمینه خودروسازان ایرانی با چالش مواجه خواهند شد هرچند دیپلماسی هوشمندانه می‌تواند گره از چالش صنایع خودروسازی کشور باز کند.
