شهلا منصوریه: چندان دور نیست، همین نزدیکی‌هاست، بیخ گوشمان؛ کافی است کمی به سمت جنوب شهر بروید، بو که بکشید سنگینی هوا را احساس می‌کنید، شالیزارهایی که بوی فاضلاب را پیشکشتان می‌کنند. اینجا خبری از عطر خوش شالیزار و ترانه‌های شمالی و حال و هوای شالیزارهای گیلان و مازندران نیست. اگر گذرتان به جنوب تهران؛ […]
شهلا منصوریه: چندان دور نیست، همین نزدیکی‌هاست، بیخ گوشمان؛ کافی است کمی به سمت جنوب شهر بروید، بو که بکشید سنگینی هوا را احساس می‌کنید، شالیزارهایی که بوی فاضلاب را پیشکشتان می‌کنند. اینجا خبری از عطر خوش شالیزار و ترانه‌های شمالی و حال و هوای شالیزارهای گیلان و مازندران نیست. اگر گذرتان به جنوب تهران؛ اشرف‌آباد، محمودآباد و زمان‌آباد شهرری می‌افتد، زمین‌های کشاورزی اینجا با آن برنج و سبزی‌هایش با فاضلاب و چاه‌های غیرمجاز آبیاری میشود. شالیزار برنج باید غرق در آب باشد، اما کشاورزان این منطقه برای سیراب کردن شالیزارها چشم به آبی آلوده دوختند که به آن پساب یا فاضلاب می‌گویند. آب‌های سطحی از مناطق بالادستی تهران وارد چند کانال می‌شوند و درراه رسیدن به جنوب تهران، با خود انواع زباله‌های تر و خشک و پساب کارخانه‌ها و کارگاه‌های کوچک و بزرگ صنعتی را می‌آورند.
یکی از مهمترین دغدغه دولت‌ها، سلامت مواد غذایی و مصرفی باید باشد؛ زیرا ارتباط مستقیمی با سلامت مردم دارد. موضوع آبیاری مزارع کشاورزی جنوب تهران با آب فاضلاب خام مدت مدیدی است که به آن پرداخته میشود اما هر بار بدون اقدامی تنها سبب میشود تا مردم این شهر سبزی‌ها با طعم فاضلاب مقابل خود داشته باشند. در باور بسياري از افراد ريشه گياه قابليت جدا‌سازي مواد غيرضروري و ناسالم را از خاك دارد و مي‌توان آن را با هر آبي آبياري كرد. اين باور اشتباه كه ناشي از عدم آگاهی كشاورزان است به همراه بي‌آبي گسترده‌اي كه سراسر كشور را فراگرفته، باعث شده كه بخشي از مزارع جنوب شهر تهران با آب‌هاي فاضلاب شهري و روستايي آبياري شود. محصولات به‌دست‌آمده از اين مزارع معضلي را ايجاد كرده كه به گفته متخصصان حوزه سلامت فاجعه است.
دفع غیراصولی فاضلاب
به گفته سرپرست دفتر آب‌وخاک سازمان محیط‌زیست هرچند اقدام‌های خوبی برای مقابله با آبیاری مزارع با فاضلاب صورت گرفته اما نمی‌توان منکر شد که این وضعیت و مخاطرات محیط‌زیستی و بهداشتی آن هنوز ادامه دارد. علی مریدی به جمعیت ۸ میلیونی تهران که در طول روز گاه به ۱۰ تا ۱۲ میلیون نفر هم می‌رسد، اشاره کرد و گفت: آب مصرفی سالانه تهران یک میلیارد مترمکعب است که ۸۰ تا ۹۰ درصد آن به فاضلاب تبدیل میشود و به طبیعت بازمی‌گردد.
وی ادامه داد: بخشی از فاضلاب در آب‌های سطحی تخلیه میشود و به آب‌های سطحی راه می‌یابد و حجم زیادی از فاضلاب وارد رودخانه‌ها میشود. به همین دلیل است که آب روددره‌های تهران مانند دربند و درکه که در سرچشمه به نسبت زلال است، در میانه شهر بوی تعفن می‌دهد و در جنوب تهران به فاضلاب تبدیل میشود.
به گفته مریدی، کشاورزان آبی را که از طریق نهرهای مختلف ازجمله فیروزآباد وارد دشت‌های جنوبی تهران میشود، به‌صورت غیراصولی بهره‌برداری می‌کنند. البته در سال‌های اخیر به‌دلیل اینکه شبکه فاضلاب تهران توسعه خوبی یافته و مراقبت‌هایی هم صورت گرفته است، بهره‌برداری زراعی از فاضلاب کم شده اما نمی‌توان تداوم استفاده از آن را منکر شد.
استفاده از روان آب‌ها برای آبیاری
عضو مجمع نمایندگان استان تهران از بررسی موضوع آبیاری مزارع جنوب تهران با فاضلاب در این مجمع خبر داد و گفت: متأسفانه نظارت مناسبی بر نحوه آبیاری مزارع پایین‌دست صورت نمی‌گیرد.
قاسم میرزایی نیکو نیز با انتقاد از اینکه بخشی از فاضلاب جنوب تهران رهاشده است، تصریح کرد: شبکه فاضلاب پایتخت هنوز تکمیل‌نشده و از سویی نظارت مناسبی بر نحوه آبیاری مزارع پایین‌دست صورت نمی‌گیرد بنابراین ممکن است کشاورزان پایین‌دست از روان آب‌ها برای آبیاری مزارع استفاده کنند.
نماینده مردم دماوند در مجلس شورای اسلامی، با تأکید بر لزوم بررسی وضعیت آبیاری مزارع جنوب تهران، گفت: متاسفانه چندین سال است اظهاراتی از سوی برخی مسئولان مبنی بر آبیاری مزارع جنوب تهران با فاضلاب مطرح میشود این در حالی است که صحت و سقم آنها هنوز به‌درستی تأیید نشده است و نگرانی‌هایی را در میان مردم به وجود آورده است.
وی بابیان اینکه برای پیشگیری از آبیاری مزارع با فاضلاب باید شبکه فاضلاب پایتخت تکمیل شده و بر نحوه آبیاری مزارع نظارت مناسبی صورت گیرد، افزود: وزارت نیرو، وزارت بهداشت، شورای شهر، شهرداری، فرمانداری شهرری، سازمان محیط زیست و وزارت جهاد کشاورزی باید ورودی جدی به این موضوع داشته باشند تا اعتماد شهروندان از بابت سلامت محصولات کشاورزی جلب شود.
شهرری با مشکلات و معضلات زیاد
نماینده مردم دماوند در مجلس شورای اسلامی، با انتقاد از اینکه شهرری با مشکلات و معضلات زیادی مواجه است، تصریح کرد: میزان معضلات و آسیب‌های شهرری به‌اندازه‌ای است که ممکن است موضوع آبیاری مزارع جنوب تهران با فاضلاب نیز صحت داشته باشد.
عضو مجمع نمایندگان استان تهران، بابیان اینکه این مجمع به دلیل افزایش حجم بررسی مسائل مختلف به موضوع آبیاری مزارع جنوب تهران با فاضلاب کمتر پرداخته است، گفت: به‌طورقطع این موضوع را در اولین نشست مجمع نمایندگان مطرح خواهم کرد.
