بیشترین آلودگی که به محیط زیست آسیب می‌رساند و چهره زیبای طبیعت را زشت و نامتناسب می‌کند آلودگی‌هایی است که در اثر ظروف یکبار مصرف و پلاستیکی ایجاد می‌شود. این ظروف و وسایل پلاستیکی نه تنها زیبایی جنگل‌ها، پارک‌ها، دریاها و سواحل را از بین می‌برند و چهره‌ای زشت به آنها می‌دهند، بلکه باعث به […]
بیشترین آلودگی که به محیط زیست آسیب می‌رساند و چهره زیبای طبیعت را زشت و نامتناسب می‌کند آلودگی‌هایی است که در اثر ظروف یکبار مصرف و پلاستیکی ایجاد می‌شود. این ظروف و وسایل پلاستیکی نه تنها زیبایی جنگل‌ها، پارک‌ها، دریاها و سواحل را از بین می‌برند و چهره‌ای زشت به آنها می‌دهند، بلکه باعث به خطر افتادن حیات‌وحش و زندگی حیوانات و گیاهان و همچنین آلودگی آب‌ها می‌شوند.
سازمان ملل متحد (UN)، پانزدهم خرداد برابر با پنجم ژوئن را، «روز جهانی محیط زیست» نامگذاری کرده که این روز در ایران، آغاز یک هفته با همین عنوان است. مضمون مناسبت امسال یکی از بزرگ‌ترین معضلات زیست محیطی است: آلودگی به پلاستیک. چالشی که آینده و سلامت بشر را تهدید می‌کند.
شهلا منصوریه: امروزه برای اینکه همگان راحت باشیم، به مصرف ظروف یکبار مصرف پلاستیکی روی آورده‌ایم. به‌خصوص هنگامی که به مسافرت یا به یک گردش یک روزه می‌رویم برای راحتی خود از این وسایل استفاده می‌کنیم. حتی در میهمانی‌ها هم این روزها این وضعیت به یک روند طبیعی تبدیل شده است. علاوه براین بسیاری از بسته‌بندی‌های مواد غذایی و دیگر محصولات، پلاستیکی هستند. بطری شیر، بسته‌های مواد غذایی و … همه و همه از جنس پلاستیک هستند. کشور ما در زمینه مصرف پلاستیک یکی از ۱۰ کشور نخست دنیا محسوب می‌شود. این خبری است که همه کارشناسان به آن اذعان دارند. طبق اعلام آمار سازمان محیط زیست میزان پلاستیک تولیدی در ایران حدود ۲۴۸ هزار تن در سال است. مصرف این میزان از مواد پلاستیکی دغدغه و چالشی جدی برای محیط زیست کشور محسوب می‌شود. این میزان مصرف بسیار نگران‌کننده است و علاوه بر مخاطراتی که به محیط زیست کشور وارد می‌کند، تجزیه آن در طبیعت چهار قرن طول می‌کشد و مواد شیمیایی موجود در آن وارد چرخه زندگی می‌شود و صدمات جبران‌ناپذیر بهداشتی، سلامتی و اقتصادی برجای می‌گذارد.
مشکلات زباله‌های پلاستیکی
اگر چه ما این زباله‌ها را به اصطلاح دور می‌اندازیم و از جلوی چشم خود پنهان می‌کنیم اما در عمق طبیعت این تازه شروع یک داستان مخرب و کشنده برای گونه‌های مختلف جانوری است. به طور واضح این مقدار از زباله‌های پلاستیکی می‌تواند تاثیر مخربی بر طبیعت داشته باشد و مشکلات بلندمدتی برای گیاهان، حیوانات و انسان‌ها ایجاد کند. برخی اثرات بلند مدت آلودگی‌های پلاستیکی شامل موارد زیر است:
- چرخه غذایی را برهم می‌زند: این آلودگی‌های وسیع پلاستیکی حتی روی کوچکترین موجودات مانند پلانکتون‌ها تاثیر می‌گذارد. هنگامی که این ارگانیسم‌ها به دلیل آلودگی‌های پلاستیکی، مسموم می‌شوند، روی موجودات و حیوانات بزرگتری که از آنها تغذیه می‌کنند نیز تاثیر گذاشته و آنها را نیز آلوده می‌کنند و این چرخه همچنان ادامه پیدا می‌کند تا به حیوانات و گیاهانی که انسان‌ها از آنها تغذیه می‌کنند می‌رسد و باعث آلودگی غذاهای انسان‌ها نیز می‌شوند. به عنوان مثال ماهی که ما تغذیه می‌کنیم نیز می‌تواند آلوده باشد.
- مضرات استفاده از ظروف پلاستیکی یکبارمصرف برای انسان: ظروف یکبارمصرف، عمدتا از پلی‌استایرن و PVC که وابسته به مواد نفتی و فسیلی است، ساخته شده‌اند. این مواد در مواجهه با دمای بالای ۶۵ درجه سانتیگراد و در مجاورت با چربی‌ها و مواد اسیدی، آزاد می‌شوند که سرطان‌زایی آنها ثابت شده است. برای ساخت ظروف یکبار مصرف، انواع نرم‌کننده‌ها، پایدارکننده‌ها، روان‌کننده‌ها، رنگدانه‌ها و پرکننده‌ها اضافه می‌شود که همگی آنها برای سلامتی مضر هستند و افرادی که به طور مستمر از غذاهای درون این ظروف استفاده می‌کنند، دچار بیماری‌های خطرناکی از جمله سرطان می‌شوند.
- آلودگی آب‌های زیرزمینی: حفاظت از آب زیرزمینی یکی از نگرانی‌های امروز همه مردم جهان است؛ اما آب‌های زیرزمینی جهان در معرض خطر آلودگی ناشی از زباله‌های پلاستیکی نیز است. بسیاری از منابع زیرزمینی آلوده به نشت مواد سمی ناشی از زباله‌های پلاستیکی هستند.
- ۴. آلودگی زمین: هنگامی که زباله‌های پلاستیکی را در طبیعت رها می‌کنیم، با آب واکنش نشان داده و مواد شیمیایی خطرناکی آزاد می‌کنند. هنگامی که این مواد شیمیایی به داخل زمین فرو می‌روند باعث آلودگی خاک و آب‌ها می‌شوند. علاوه براین بادها پس‌مانده‌های به‌جا مانده از مواد پلاستیکی را به مکان‌های دیگر نیز منتقل کرده و باعث آلودگی بستر زمین می‌شود. و این آلودگی‌ها می‌توانند باعث مرگ گیاهان و حیوانات مختلف شود.
- آلودگی هوا: دود ناشی از سوختن مواد پلاستیکی در هوای آزاد مواد سمی تولید می‌کند و باعث آلودگی هوا می‌شود. آلودگی هوای ناشی از سوخت مواد پلاستیکی علاوه بر مشکلات تنفسی در انسان، مشکلات زیادی را نیز در حیوانات دیگر ایجاد می‌کند.
- این آلودگی‌ها باعث مرگ حیوانات می‌شود: با وجود برنامه‌های مختلف تلویزیونی که نشان می‌دهد پرندگان و دلفین‌ها که در دام این وسایل پلاستیکی گیر افتاده‌اند، اما باز هر روزه اخباری در مورد ایجاد مشکلاتی برای پرندگان در اثر این زباله‌ها را در تلویزیون یا دیگر رسانه‌ها می‌بینیم و می‌شنویم.
- این مواد سمی هستند: صنایع تولید پلاستیک، مقدار زیادی مواد سمی را وارد محیط زیست می‌کند؛ بنابراین مواجهه با این مواد پلاستیکی می‌تواند باعث ایجاد بیماری‌های مختلفی در افراد در نقاط مختلف دنیا شود. فرآیند ساخت، ذخیره‌سازی و دفع پلاستیک می‌تواند مضرات جدی و مهمی برای همه موجودات روی زمین داشته باشد.
- ۸. سالانه هزینه‌های زیادی برای دفع این زباله‌ها می‌شود: سالانه میلیون‌ها دلار برای تمیز کردن و پاک کردن اثرات این مواد پلاستیکی از زندگی حیوانات، گیاهان و انسان‌ها هزینه می‌شود.
