درسال‌های نه‌چندان دور، با آغاز تیرماه و تعطیلی مدارس، بسیاری از خانواده‌ها برای سفرهای تابستانی خود برنامه‌ریزی می‌کردند. اما این روزها بیشتر شهروندان به‌جای برنامه‌ریزی برای تعطیلات خود، به دنبال زمان‌بندی قطعی‌های برق هستند تا برنامه روزانه خود را با آن هماهنگ کنند. بر همین اساس، قطعی‌های مکرر برق در مناطق مختلف ایران و در […]
درسال‌های نه‌چندان دور، با آغاز تیرماه و تعطیلی مدارس، بسیاری از خانواده‌ها برای سفرهای تابستانی خود برنامه‌ریزی می‌کردند. اما این روزها بیشتر شهروندان به‌جای برنامه‌ریزی برای تعطیلات خود، به دنبال زمان‌بندی قطعی‌های برق هستند تا برنامه روزانه خود را با آن هماهنگ کنند.
بر همین اساس، قطعی‌های مکرر برق در مناطق مختلف ایران و در ساعات گرم روز باعث شده است تا مشترکان به‌شدت کلافه شوند. گرچه مسئولان وزارت نیرو از اواخر سال گذشته اعلام کرد که کاهش بارش‌ها و استفاده‌نکردن از ظرفیت کامل نیروگاه‌های برقابی از یک سو و نساختن نیروگاه جدید به میزان ۲ تا ۳ هزار مگاوات کسری ۵ تا ۶ هزار مگاواتی را در تابستان امسال در پی دارد، اما موضوعی که وزارت نیرو به آن توجهی نداشت این بود که مردم سال‌هاست به دلیل ارزانی و قیمت پایین انرژی به مصرف برنامه‌ریزی‌شده برق بی‌اعتنا هستند. بر اساس گزارش‌های رسیده برخی مناطق در طول روز تا سه‌بار هم خاموشی را تجربه می‌کنند و کار آنها تحت‌تاثیر این موضوع قرار دارد. در این بین مسئولان ذیربط، مصرف بی‌رویه برق را دلیل قطعی‌ها عنوان می‌کنند و خواهان مدیریت مصرف برق از سوی مردم هستند. روابط عمومی وزارت نیرو نیز در این زمینه گفته است: سیستمی در حال اجراست که وقتی مصرف برق یک منطقه بالا می‌رود، برق آن منطقه به شکل خودکار قطع می‌شود و معتقد است این به معنای خاموشی نیست، بلکه این روش مدیریت بار قلمداد می‌شود. حال در صورت اجرای چنین سیستمی مشترکان کم‌مصرف نیز قربانی پرمصرف‌ها می‌شوند.
از سوی دیگر بسیاری از کارشناسان مدیریت نادرست توزیع را علت اصلی خاموشی‌های اخیر قلمداد می‌کنند. در واقع مسئولان ذیربط به‌جای ارائه الگوی صحیح مصرف و توزیع مناسب برق، تنها ساعات کار ادارات را از ۸ صبح به۶ صبح تغییر داده‌اند و مدام هشدار به خاموشی مجدد می‌دهند اما همین تغییر ساعات ادارات نیز معضلی جدید را برای شهروندان به وجود آورده است به طوری که درصد زیادی از افرادی که در تهران مشغول به کارهستند ساکن کرج یا شهرهای اطرف هستند که اگر بخواهند۶ صبح سرکار حاضر باشند، باید ساعت۴ صبح بیدار شوند.
کسری۵ هزارمگاواتی در مصرف برق
علی بختیار عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه ما نه تنها در کشور از تکنولوژی‌های لازم برای بهینه‌سازی مصرف انرژی استفاده نمی‌کنیم بلکه به طور نرمال انرژی را هدر می‌دهیم. این هدررفت صرفا خواست مردم نیست بلکه دولت نیز بخش قابل توجهی از انرژی را هدر می‌دهد.
وی اظهار کرد: ما امروز با معضل بزرگ در بخش انرژی روبرو هستیم؛ یکی از این معضلات آن است که مصرف انرژی در کشور بی‌رویه و بسیار بالاست، ما در بخش‌های مختلف نظیر برق، گاز، حامل‌های انرژی و بنزین با مصرف بی‌رویه مواجه هستیم. مصرف‌زدگی امروز به یک آفت برای کشور تبدیل شده است.
بختیار افزود: راندمان نیروگاه‌هایی که در دست دولت است و دولت سیاست گذاری آنها را بر عهده دارد، حدود ۳۷ درصد است در حالی که در کشورهای توسعه یافته این راندمان بالای ۵۰ درصد است و حتی در نیروگاه‌های جدید این راندمان تا ۶۰ درصد نیز رسیده است.
این عضو کمیسیون انژی مجلس تصریح کرد: باید در زمینه سرمایه‌گذاری حرکت جدی‌تری انجام می‌شد. ما چند سالی است که با کاهش سرمایه‌گذاری مواجه هستیم و دلیل آن نیز این است که پول هدفمندی به طور درست به وزارت نیرو پرداخت نمی‌شود. هدف از هدفمندی این بود که منابع انرژی را به سمتی ببریم که خودگردان شود و شاهد بهینه‌سازی باشیم اما امروز این اتفاق نیفتاده است و منابع هدفمندی صرفا در جهت پرداخت یارانه نقدی پیش رفته است و منابع آن به سمت تولید و بهینه‌سازی حرکت نکرده است.
بختیار خاطرنشان کرد: در چند سال اخیر مجلس متولی انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور را مشخص کرده است و در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر حرکت‌هایی آغاز شده است.
نماینده مردم گلپایگان در مجلس ادامه داد: در زمینه خاموشی‌ها نیز باید گفت که مصرف برق از ۵۸ هزار مگاوات نیز گذشته است و ما حدود ۵ هزار مگاوات کسری داریم. صادرات ما در مناطقی که نیاز کشور تامین نمی‌شود متوقف شده است، در زمینه مبادلات نیز ما با ارمنستان کار مبادلاتی انجام می‌دهیم. تصمیم خوبی که دولت گرفته و در کمیسیون انرژی نیز طرح شده است این است که هر استانی که با تدبیر استاندار بتواند نسبت به سال قبل در مصرف برق کاهش داشته باشد این استان مشمول خاموشی‌ها نخواهد شد.
کنترل میزان مصرف با الگوی صرفه جویی
همایون حائری معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی درباره خاموشی های اخیر گفت: برای تعیین میزان مصرف برق مشترکین، الگوی صرفه‌جویی مصرف را تدوین کرده‌ایم تا در کنار ورود ظرفیت۴ هزار مگاواتی به منظور افزایش تولید برق، میزان مصرف نیز کنترل شود. به این ترتیب در قالب این الگوی مصرف، میزان مصرف معقول نیز مشخص شده و بر اساس آن، قیمت واقعی برق از مشترکین پرمصرف دریافت می‌شود که این تصمیم، از مهرماه سال جاری اجرایی می‌شود.
وی اظهار کرد : ۹۰ درصد مشترکین برق کشور زیر الگوی مصرف برق، برق مصرف می‌کنند و زمانی که تعرفه‌ها اصلاح شودفقط ۱۰ درصد باقی‌مانده نیز در سطح کشور باید قیمت حقیقی برق را بپردازند.
معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی افزود: به دلیل کاهش سطح آب پشت سدها، ۵ هزار مگاوات از تولید برق کشور کاسته شد، این در حالی است که در نتیجه تغییر ساعات اداری، شاهد صرفه‌جویی ۲ هزار مگاواتی در پیک مصرف بوده‌ایم که معادل فعالیت ۱۷ نیروگاه است.به گفته وی، باید توجه بیشتری به بخش خصوصی در تمامی فصول سال در زمینه تولید برق داشته باشیم. به این ترتیب باید اعلام کنم که پایان هفته جاری یک واحد جدید نیروگاهی به ظرفیت ۳۰۰ مگاوات از بخش خصوصی وارد مدار تولید می‌شود.
حائری با بیان اینکه در نظر داریم تا راهکارهای متفاوتی را برای تسویه بدهی بخش خصوصی با کمک خود آنها تدوین کنیم، گفت: یکی از این راه‌ها، اسناد خزانه است.
افزایش تعرفه برق مشترکین پرمصرف
علی ادیانی عضو دیگر کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه وقتی در کشور تعرفه مشترکین پر مصرف و کم مصرف یکی باشد به طور طبیعی بدمصرفی و اسراف انرژی ظهور پیدا می‌کند گفت:با توجه به شرایط فعلی کشور و نیاز مردم به طور طبیعی اولویت با مردم کشور است از همین منظر صادرات برق در شرایط کنونی فاقد موضوعیت است. کمبود برق و خاموشی های اخیر دارای چندین دلیل است؛ دلیل اول آن کاهش بارندگی است. ما به طور طبیعی شاهد هستیم که در چند سال اخیر نزولات آسمانی تقلیل یافته است و طی چندین سال گذشته حدود ۴۴ درصد کاهش نزولات آسمانی داشته‌ایم.
وی افزود: از آنجا که بخشی از برق کشور از طریق نیروگاه‌های برق آبی تامین می‌شود به طور طبیعی وقتی آب پشت سدها کاهش یابد تولید برق نیروگاه‌های برق‌آبی نیز به همین نسبت کاهش می‌یابد. نکته‌ای دیگری که وجود دارد این است که به طور میانگین هر سال ما شاهد افزایش پنج درصدی مشترکین هستیم، این آمار در برخی از استانها به ۱۵ درصد به طور میانگین در سال می‌رسد.
وی با تاکید بر اینکه باید فرهنگ سازی در مصرف برق و انرژی در کشور جدی تر گرفته شود تصریح کرد: قطعا تعرفه مشترکین پرمصرف با تعرفه مشترکین کم مصرف نیز باید متفاوت باشد و در همه جای دنیا نیز این گونه است. در برخی از کشورهای اروپایی و آمریکایی برای مشترکین پرمصرف تا۱۰۰ درصد و در برخی کشورهای دیگر تا ۵۰ درصد افزایش قیمت در نظر می‌گیرند.
سخن آخر
بنابراین به نظر می رسد با توجه به نظرات کارشناسان،مسئولان وفعالان حوزه برق کشور به نظر می رسد تغییر در الگوی مصرف برق از یک طرف و کنترل مدیریت مصرف از دیگر می تواند در عبور شهرهای مختلف کشور از قطع برق در شرایط بحرانی کنونی کمک کند.البته نباید از ذکر این نکته غافل شویم که ایران یک کشور صادر کننده برق به کشورهای همسایه خود است وکسری تولید برق در تابستان داغ امسال به نوعی نشان از عدم توازن بین برق صادراتی وبرق مصرفی در داخل کشور است که به نوعی وقوع این اتفاق سوءمدیریت را نشان می دهد.
