مدارس خارج از کشور و اداره مدارس خارجی داخل کشور در کنار مسئله تحصیل پناهندگان اتباع خارجی خصوصا افغانستانی در ایران موضوعاتی است که هر کدام دامنه بحث و چالش های گسترده ای دارد. این روزها هم بحث اعزام معلمان جدید به مدارس خارج از کشور و همچنین ثبت نام اتباع افغانستانی در کشور موضوعات […]
مدارس خارج از کشور و اداره مدارس خارجی داخل کشور در کنار مسئله تحصیل پناهندگان اتباع خارجی خصوصا افغانستانی در ایران موضوعاتی است که هر کدام دامنه بحث و چالش های گسترده ای دارد. این روزها هم بحث اعزام معلمان جدید به مدارس خارج از کشور و همچنین ثبت نام اتباع افغانستانی در کشور موضوعات روز است. شاید با توجه به بالا رفتن قیمت ارز، تمایل معلمان برای اعزام به خارج از کشور و دریافت حقوق ارزی بیشتر شده باشد که با وجود اینکه هر ساله آزمون این اعزام در کشور برگزار می شود و تعداد کمی معلم جذب این سیستم می شوند، در حالی که تقاضا بالاست، حرف و حدیث های بسیاری را پیش بکشد. از سوی دیگر مشکلاتی که این سال ها افغانستانی هایی که مدرک شناسایی ندارند و فرزندانشان گاه از تحصیل باز می مانند و یا موضوع دریافت وجه از اتباع افغانستانی برای تحصیل در مدارس دولتی، در این ماه ها مورد بحث زیادی قرار گرفته است.
قائم مقام وزیر آموزش و پرورش در امور بین الملل با تاکید می گوید؛ برای اعزام معلمان به مدارس خارج از کشور هیچ امضای طلایی و توصیه نامه ای در کار نیست و همه فرایند انتخاب معلم شفاف است. این موضوعات در کنار مباحثی دیگر، فرصتی را ایجاد کرد تا غلامرضا کریمی قائم مقام وزیر در امور بین الملل و رئیس مرکز امور بین الملل و مدارس خارج از کشور در خبرگزاری مهر حضور پیدا کند و به سئوالات در حوزه های مختلف آموزش و پرورش در بخش بین الملل پاسخ دهد.
*این روزها بحث اعزام معلم ها به خارج از کشور و مصاحبه آنها مطرح است. ۱۷ هزار نفر امسال در این آزمون شرکت کردند و برای مصاحبه اسامی کمتر از هزار نفر اعلام شده است. این نشان دهنده وجود متقاضی بالا و رغبت معلمان به این حیطه است، با توجه به بالا رفتن قیمت ارز شاید این رغبت بیشتر هم شده باشد. از سوی دیگر موضوعاتی مانند امضای طلایی و سفارش به پذیرش معلمان خاص نیز مطرح می شود. یک توضیح اجمالی درباره تعداد مدارس خارج از کشور و آزمون اعزام معلمان به این مدارس و بحث توصیه و سفارش های احتمالی می فرمایید.
– وجود مدارس خارج از کشور برای همه کشورها به عنوان یکی از مهم ترین ابزار دیپلماسی فرهنگی مطرح است. حتی کشورهایی که مانند ما ایدئولوژی خاصی ندارند و به دنبال رواج توانمندی های اندیشه ای در حوزه های مختلف نیستند نیز یکی از ابزارهای کارشان ایجاد و گسترش مدارس خارج از کشور است. به طور مثال انگلستان نزدیک به ۳۰۰ هزار دانش آموز در خارج از انگلستان و در مدارس خود دارد و یا فرانسه ۲۴۰ هزار دانش آموز را خارج از مرزهایش تحت پوشش دارد. هندوستان به دلیل اینکه اتباعش در کشورهای دیگر حضور زیادی دارند نزدیک به یک میلیون دانش آموز در خارج از مرزها دارد.
جمهوری اسلامی ایران از ابتدا در دستور کارش این بوده که برای اتباع خودش و خصوصا کارگزاران نظام جمهوری اسلامی که به نمایندگی از دولت در دیگر از کشورها حضور دارند، مدارسی داشته باشد تا فرزندان این کارگزاران تحت نظام آموزشی ایران تحصیل کنند و ما شاهد چالش دولتمرد و فرزندش نباشیم.
*به چه معنا؟
– به این معنا که سفیر برای بازگرداندن فرزند خود از کشوری که دو تا چهار سال ماموریت بوده، دچار مشکل نشود. یکی از اولویت هایی که همواره مورد تایید جمهوری اسلامی بوده است این بوده که باید مدارس خارج از کشور حتی به قیمت گران، باید اداره شود و فعال باشد. بر اساس استراتژی ما مبنا در این موضوع، فایده-هزینه نیست و یک نگاه حاکمیتی و فرهنگی در این زمینه وجود دارد. به هر حال یک عده از اتباع ایرانی به دلیل فعالیت دیپلماسی دو تا چهار سال در کشوری حضور پیدا می کنند و فرزندان آنها می خواهند به کشور بازگردند و در همین سیستم آموزشی دیپلم بگیرند یا کنکور بدهند و ….. از سوی دیگر عده ای از ایرانیان مقیم خارج از کشور علاقمند به نظام جمهوری اسلامی ایران داریم که دوست دارند در نظام آموزشی ما تحصیل کنند. حتی ما اتباع غیر ایرانی داریم که در مدارس ما ثبت نام می کنند و منعی در این زمینه وجود ندارد.
*در حال حاضر چه تعداد دانش آموز در مدارس خارج از کشور جمهوری اسلامی ایران تحصیل می کنند؟
– در حال حاضر ۱۳ هزار دانش آموز در خارج از کشور داریم که در ۱۱۰ مدرسه و ۶۰ کشور مشغول به تحصیل هستند. در برخی از این کشورها ما تا ۵ مدرسه هم داریم و در برخی کشورها یک مدرسه کوچک مخصوص کارگزاران نظام داریم. در حال حاضر ۱۳ هزار دانش آموز در خارج از کشور داریم که در ۱۱۰ مدرسه و ۶۰ کشور مشغول به تحصیل هستند. در برخی از این کشورها ما تا ۵ مدرسه هم داریم و در برخی کشورها یک مدرسه کوچک مخصوص کارگزاران نظام داریم
طبیعتا یکی از چالش های ما انتخاب و اعزام معلم ها هست. شرایط را هم بر این مبنا قرار داده ایم که کسانی که حداقل ۱۰ سال و حداکثر ۲۵ سال سابقه کار دارند در آزمون شرکت کنند و حداقل ۸ سال در رشته تخصصی مورد نیاز ما سابقه تدریس داشته باشند. امسال ۱۷ هزار و ۳۰۰ نفر در این آزمون شرکت کردند که ما ۹۶۷ نفر را برای مصاحبه انتخاب کردیم و چیزی حدود ۳۴۰ نفر می خواهیم. مصاحبه هم فرایندهای تخصصی دارد به این معنا که معلمان باید ظرف مدت ۴۰ دقیقه یک تدریس کامل را انجام دهند و به تمام فنون و روش های مصاحبه تسلط داشته باشند و صلاحیت های حرفه ای را ثابت کنند. همچنین اصول شخصیتی و روان شناسی و آداب حضور در خارج از کشور نیز ظرفیتی است که در مصاحبه در نظر می گیریم و در نهایت تسلط به زبان هم ملاک اصلی ماست. برخی موارد هم ضرایبی در این میان دارد. مثل اینکه اگر زوج فرهنگی باشند ضریب ۵ درصد دارد، ایثارگری ضریب ۵ درصد، تسلط به قرآن کریم ضریب یک درصد، معلم نمونه بودن ضریب یک درصد و سرگروه آموزشی بودن ضریب دو درصد دارد. اما معلمان باید در نظر بگیرند که باید کف نمره را در آن موارد اصلی به دست بیاورند یعنی اگر آزمون شخصیت ۳۰ نمره هست باید کف ۱۰ را بگیرند تا موارد دیگر بررسی شود. ما می خواهیم کمترین چالش و بحران را این معلمان در جمع ایرانیان خارج از کشور و محیط اصلی آن کشور داشته باشند.
*آیا مشخص است چه پایه و دروسی بیشتر نیاز است و آیا نشده که مهلت دوساله معلمی به پایان برسد اما همچنان در محل خدمت بماند و موضوع اصلی تر اینکه وقتی در مدارس داخل کشور یک توصیه نامه می تواند منجر به ثبت نام یک دانش آموز یا جا به جایی معلمی شود، آیا واقعا می توان پذیرفت برای این موضوع هیچ توصیه و سفارشی در کار نیست؟
-من به عنوان کسی که سال ها در آموزش و پرورش بوده ام و الان هم هیئت علمی دانشگاه هستم می گویم که هیچ امضای طلایی در کار نیست و هیچ سفارش و توصیه ای در این مرحله از سوی کسی نداشته ایم و تمام روندها به طور طبیعی طی می شود. ببینید ۱۷ هزار نفر در یک آزمون شرکت می کنند و تنها ۳۴۰ نفر معلم پذیرش می شود و مطمئنا نارضایتی وجود دارد. حتی شاید مطابق با استانداردهای ما این عدد مثلا ۲۰۰ نفر بشود و سال بعد آزمون بگیریم و یا به شیوه ای دیگر عمل کنیم. اینطور نیست که اجبار داشته باشیم حتما یک تعداد مشخص معلم، بدون رعایت استانداردها اعزام کنیم.
از طرف دیگر ما مشکلاتی هم در برخی کشورها داریم. مثلا در امارات ما مشکل ویزا برای معلم ها را داشتیم که صادر نشد و معلمی برای سال چهارم آنجا ماند. چون اگر کشوری ویزا صادر نکند ما مجبور هستیم قرارداد معلم خود را تمدید کنیم و اگر او را برگردانیم رسما باید مدرسه آنجا را تعطیل کنیم.
*با توجه به شرایط سیاسی اخیر کشور، آیا مشکلاتی برای این مدارس و معلم ها ایجاد نشده است؟
– ما برای هر کشور چالش خاص خود را داریم. تاسیس مدارس خارج از کشور در هر کشوری قوانین مخصوص به خود را دارد همان طور که در کشور ما هم قوانین خاصی برای تاسیس این مدارس وجود دارد. ما مجبور هستیم خودمان را با شرایط تطبیق دهیم. مثلا برخی کشورها می خواهند سرفصل دروس را به زبان اصلی آن کشور ارائه دهیم تا بررسی کنند. برخی کشورها وزارت کارشان اعلام کرده کسی که می خواهد آنجا مشغول به کار شود باید حتما به زبان آن کشور مسلط باشد. در کشورهای آلمانی زبان به طور خاص این مشکل را داریم. در حال رایزنی هستیم که یا معلم متناسب با این شرایط را جذب کنیم و یا یک امتیاز از این کشورها بگیریم که دو سال به ما فرصت بدهند تا این ظرفیت را ایجاد کنیم. اما به عنوان رکن اصلی اعزام می گوییم باید فرهنگیان عزیز به زبان مسلط باشند. اگر کسی به زبان خارجی مسلط نباشد در واقع نمی تواند شان دیپلماسی ما را حفظ کند.
*آیا اجباری به این هست که فرزندان دیپلمات ها در مدارس ایرانی خارج از کشور تحصیل کنند؟
کسانی که به عنوان کارگزار نظام به خارج از کشور می روند باید فرزندانشان را در مدارس ایرانی ثبت نام کنند مگر آنکه در آن شهر مدرسه ایرانی نباشد. در واقع این موضوع در نرم های تصمیم گیری برای ماموریت های بعدی آن فرد تاثیرگذار است. ولی این موضوع یک مصوبه قانونی که مجلس وضع کرده باشد نیست. این قانون به صورت نانوشته وجود دارد. در واقع کسانی که به عنوان کارگزار نظام به خارج از کشور می روند باید فرزندانشان را در مدارس ایرانی ثبت نام کنند مگر آنکه در آن شهر مدرسه ایرانی نباشد. در واقع این موضوع در استانداردهای تصمیم گیری برای ماموریت های بعدی آن فرد تاثیرگذار است. ولی این موضوع یک مصوبه قانونی که مجلس وضع کرده باشد نیست. ضمن اینکه برای کارگزار نظام هم منطقی نیست که دو سال فرزندش را به مدرسه خارجی بفرستد و دوباره که باز می گردد به کشور فرزندش دو سال از تحصیل عقب باشد.
